پردنیزون (نام تجاری: دلتازون)، از داروهای کورتیکواستروئیدی یا همان کورتونی می باشند که با تغییر میزان پاسخ سیستم ایمنی بدن باعث کاهش التهاب و کنترل علائم ناشی از بیماری های مختلف پوستی، گوارشی و اسکلتی می شود. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف پردنیزون، تداخلات دارویی و عوارض جانبی آن ارائه می شود.
نام عمومی: پردنیزون
نام تجاری: دلتازون، رایوس
از پردنیزون برای درمان بیماری هایی مانند آرتروز، اختلالات خونی، مشکلات تنفسی، آلرژی های شدید، بیماری های پوستی، سرطان، مشکلات بینایی و اختلالات سیستم ایمنی بدن استفاده می شود. پردنیزون از دسته ی داروهای کورتیکواستروئید ها می باشد. این دارو باعث تضعیف پاسخ سیستم ایمنی بدن به بیماری های مختلف می شود تا در نتیجه علائمی مانند تورم و واکنش های آلرژیک کاهش یابند.
پردنیزون باید طبق تجویز پزشک به صورت خوراکی، همراه با غذا یا شیر برای جلوگیری از معده درد مصرف شود. دوز دارو را به دقت، همراه با قطره چکان اندازه بگیرید و از استفاده از قاشق آشپزخانه خودداری کنید. همچنین می توانید دارو را با پوره سیب یا آبمیوه ترکیب کنید. اگر تنها یکبار در روز باید دارو مصرف کنید، آن را قبل از ساعت 9 صبح مصرف کنید.
مدت زمان مصرف دارو و دوز مصرفی با توجه به شرایط فرد و پاسخ بدن به دارو تعیین می شود؛ بنابراین دارو را طبق دستور پزشک مصرف کنید. اگر باید بیش از یکبار در روز دارو را مصرف کنید، می توانید با علامتگذاری در تقویم از فراموش کردن مصرف دارو جلوگیری کنید.
مصرف پردنیزون را بدون مشورت با پزشک قطع نکنید؛ زیرا قطع ناگهانی مصرف دارو می تواند باعث بدتر شدن بعضی علائم شود. همچنین، ممکن است علائمی مانند ضعف، کاهش وزن، حالت تهوع، درد عضلانی، سردرد، خستگی و سرگیجه بروز پیدا کند.
پزشک برای جلوگیری از بروز این علائم در هنگام قطع درمان، دوز مصرفی دارو را به آرامی کاهش می دهد. برای اطلاعات بیشتر با پزشک معالج خود یا پزشک داروخانه مشورت کنید و در صورت عدم بهبود و بدتر شدن شرایط، پزشک معالج خود را در جریان امور قرار دهید.
حالت تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها، سوزش معده، اختلالات خواب، افزایش تعریق یا آکنه از عوارض پردنیزون می باشد. در صورت تداوم یا بدتر شدن هر یک از این عوارض، فوراً با پزشک خود یا پزشک داروخانه تماس بگیرید.
به یاد داشته باشید که پزشک معالجتان این دارو را برای شما تجویز کرده چرا که بر این باور است که منافع این دارو بیشتر از عوارض آن است. بیشتر افراد با مصرف پردنیزون، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.
در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی جدی مانند درد یا گرفتگی عضلات، ضربان قلب نامنظم، ضعف، تورم دست، مچ پا و پا، افزایش غیرمعمول وزن، علائم عفونت (مانند تب، گلودرد مداوم)، مشکلات بینایی (مانند تاری دید)، علائم خونریزی معده و روده (مانند درد معده یا شکم، مدفوع سیاه یا قیری شکل، استفراغی که شبیه تفاله قهوه است)، تغییرات ذهنی و خلقی (مانند افسردگی، نوسانات خلقی، تحریک پذیری)، کند شدن ترمیم زخم، نازک شدن پوست، درد استخوان، تغییرات دوره قاعدگی، صورت پف کرده، تشنج، کبودی و خونریزی آسان پزشک خود را مطلع سازید.
پردنیزون به ندرت ممکن است باعث افزایش قند خون و بدتر شدن دیابت شود. در صورت مشاهده علائم قند خون بالا، مانند افزایش تشنگی و ادرار، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین اگر از قبل مبتلا به دیابت هستید، قند خون خود را طبق دستورالعمل به طور منظم بررسی کنید و نتایج را با پزشک خود در میان بگذارید. ممکن است لازم باشد پزشک داروی دیابت، برنامه ورزشی یا رژیم غذایی شما را تنظیم کند.
واکنش جدی آلرژیک به پردنیزون به ندرت رخ می دهد. با این حال، در صورت مشاهده علائمی همچون جوش، خارش، تورم (به خصوص در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، دشواری در تنفس، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
موارد مذکور، تمام عوارض جانبی پردنیزون را در برنمی گیرد، بنابراین در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی دیگری، آن را به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.
قبل از مصرف دارو، در صورت حساسیت به این دارو یا حساسیت به موارد دیگر، پزشک خود را در جریان قرار دهید. همچنین این محصول می تواند شامل عناصر غیر فعالی باشد که موجب واکنش های آلرژیک ویا مشکلات دیگر شود. برای اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.
همچنین قبل از مصرف پردنیزون، پزشک یا پزشک داروخانه را از سوابق پزشکی خود به خصوص عفونت های فعلی و گذشته (مانند عفونت های قارچی، سل، تبخال)، مشکلات قلبی (مانند نارسایی قلبی، حمله قلبی اخیر)، فشار خون بالا، مشکلات تیروئید، بیماری های کلیوی، بیماری کبدی، مشکلات معده و روده (مانند زخم، دیورتیکولیت)، مشکلات استخوان (پوکی استخوان)، اختلالات روحی و خلقی (مانند روان پریشی، اضطراب، افسردگی)، بیماری های چشم (مانند آب مروارید، گلوکوم)، دیابت، عدم تعادل مواد معدنی (مانند سطح پایین پتاسیم یا کلسیم در خون)، تشنج، لخته شدن خون و مشکلات خونریزی، مطلع سازید.
استفاده طولانی مدت از داروهای کورتیکواستروئید می تواند پاسخ بدن به استرس های جسمی را دشوارتر کند؛ بنابراین، قبل از جراحی یا درمان اضطراری، اگر دچار بیماری یا جراحت جدی ای شده اید، پزشک یا دندانپزشک را از مصرف پردنیزون مطلع کنید همچنین اگر طی 12 ماه گذشته از این دارو استفاده کرده اید، به پزشک یا دندانپزشک اطلاع دهید. در صورت بروز خستگی غیرمعمول یا شدید و کاهش وزن، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. اگر برای مدت طولانی از داروی پردنیزون استفاده می کنید، کارت سلامت خود را به همراه داشته باشید تا استفاده شما از این دارو را مشخص کند.
تمام داروهای مصرفی خود را (از جمله داروهای با نسخه، بی نسخه و محصولات گیاهی) پیش از جراحی به پزشک و یا دندان پزشک خود اطلاع دهید.
پردنیزون میتواند علائم عفونت را پنهان کند و احتمال ابتلا به عفونت را بیشتر یا عفونت های فعلی را بدتر کند؛ بنابراین، برای جلوگیری از شیوع عفونت، دستان خود را به خوبی بشویید. از تماس با افرادی که بیماری مسری (مانند آبله مرغان، سرخک، آنفولانزا) دارند خودداری کنید. همچنین اگر در معرض عفونت هستید و برای جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
پردنیزون ممکن است شامل قند یا الکل باشد؛ بنابراین اگر مبتلا به دیابت و یا بیماری های کبدی هستید یا شرایطی دارید که باید از مواد ذکر شده به صورت محدود استفاده کنید، با پزشک خود در رابطه با مصرف دارو مشورت کنید.
این داروها می توانند منجر به اختلال در روند واکسن شوند؛ بنابراین بدون موافقت پزشک خود واکسیناسیون انجام ندهید و از تماس با افرادی که اخیراً واکسن های زنده دریافت کرده اند (مانند واکسن آنفولانزا که از طریق بینی استنشاق می شود) خودداری کنید.
مصرف پردنیزون می تواند خطر ابتلا به خونریزی معده را افزایش دهد بنابراین مصرف الکل را محدود کنید.
احتمال بروز عوارضی از جمله درد استخوان یا از بین رفتن استخوان، خونریزی معده یا روده، تغیرات ذهنی و خلقی (مانند گیجی) در افراد مسن بیشتر است.
مصرف طولانی مدت پردنیزون میتواند از رشد کودک جلوگیری کند؛ بنابراین برای اطلاعات بیشتر با پزشک معالج خود یا پزشک داروخانه مشورت کنید و با مراجعه منظم به پزشک میزان قد و رشد کودک را بررسی کنید.
به دلیل خطر آسیب به جنین، مصرف پردنیزون در حین بارداری توصیه نمی شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید. نوزادان متولد شده از مادرانی که به مدت طولانی از این دارو استفاده کرده اند ممکن است دارای مشکلات هورمونی باشند. در صورت مشاهده علائمی مانند تهوع و استفراغ مداوم، اسهال شدید یا ضعف در نوزاد تازه متولد شده خود، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
با وجود انتقال دارو از شیر مادر به نوزاد احتمال آسیب نوزاد شیرخوار اندک است؛ بنابراین قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
تداخل های دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت تمامی تداخلات دارویی پریدینوزون را پوشش نمی دهد بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید، همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید.
برخی از محصولاتی که ممکن است با پردنیزون تداخل داشته باشند عبارتند از: آلدسلوکین، میفپریستون، داروهایی که می توانند باعث خونریزی و کبودی شوند (از جمله داروهای ضد پلاکت مانند کلوپیدوگرل، "داروهای رقیق کننده خون" مانند دابیگاتران، وارفارین، NSAID ها مانند آسپیرین یا سلکوکسیب و ایبوپروفن).
در صورت مصرف آسپیرین با دوز کم برای حمله قلبی یا پیشگیری از سکته مغزی (معمولاً با دوزهای 81 الی 325 میلی گرم در روز) از قطع مصرف آن، مگر به دستور پزشک خودداری کنید. برای جزئیات بیشتر از پزشک خود یا پزشک داروخانه سوال کنید.
این دارو ممکن است در برخی آزمایشات آزمایشگاهی (از جمله آزمایشات پوستی) تداخل ایجاد کند و باعث نتایج کاذب شوند.مطمئن شوید که پرسنل آزمایشگاه و کلیه پزشکان از مصرف شما از این دارو مطلع هستند.
در صورت مصرف بیش از حد پردنیزون و بروز علائم جدی مانند غش کردن و یا دشواری در تنفس با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید.
این دارو را سر خود به دیگران تجویز نکنید.
در حین مصرف پردنیزون از انجام آزمایشات پزشکی دوره ای (مانند سطح مواد معدنی خون، گلوکز خون، شمارش کامل سلول های خونی، اندازه گیری قد و وزن، آزمایش تراکم استخوان، فشار خون، معاینات چشم) غافل نشوید. انجام این آزمایشات باعث می شود تا پیشرفت یا عوارض جانبی را بررسی کنید. برای جزئیات بیشتر با دکتر خود مشورت کنید.
مصرف طولانی مدت پردنیزون ممکن است منجر به مشکلات استخوانی (پوکی استخوان) شود. تغییراتی در سبک زندگی مانند ورزش های قدرتی، دریافت کافی کلسیم و ویتامین D، قطع سیگار و محدود کردن الکل ممکن است به کاهش خطر مشکلات استخوانی کمک کند. با پزشک خود در مورد تغییراتی که ممکن است برای شما مفید باشد صحبت کنید.
اگر یک دوز از دارو را فراموش کردید، به محض به خاطر آوردن آن را مصرف کنید، اما اگر نزدیک زمان مصرف دوز بعدی بود، از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید. همچنین دوز بعدی را به موقع مصرف کرده و برای جبران فراموشی، دوز دارو را دو برابر نکنید.
اما اگر دارو را به صورات روزانه مصرف نمی کنید از پزشک خود درباره ی دوز فراموش شده سوال کنید.
دارو را در دمای محیط و به دور از نور و رطوبت نگه دارید و از نگهداری دارو در حمام و دست شویی خودداری کنید. دارو پس از گذشت 90 روز از زمان باز شدن درب قوطی، منقضی می شود. همچنین همه ی داروها را به دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار دهید.
دارو ها را به درون توالت و فاضلاب نریزید، مگر آن که دستورالعملی برای انجام آن ذکر شده باشد. در صورت منقضی شدن دارو و یا عدم نیاز به آن، با یک روش مناسب آن را دور بریزید.