کولیت اولسراتیو (کولیت زخمی)

Ulcerative Colitis

کولیت اولسراتیو (زخم روده)، نوعی بیماری مزمن التهابی است که می تواند باعث ایجاد زخم هایی در روده بزرگ شود. نوع درمان این بیماری با توجه به شدت آن و وضعیت بیمار تعیین می شود. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز کولیت اولسراتیو، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.

نگاه کلی

کولیت اولسراتیو، نوعی بیماری التهابی روده است که باعث التهاب طولانی مدت و زخم دستگاه گوارش می شود. کولیت اولسراتیو بر داخلی ترین لایه روده بزرگ و راست روده (رکتوم) تأثیر می گذارد. علائم معمولاً به مرور زمان و نه به طور ناگهانی، بروز می کنند.

کولیت اولسراتیو، اذیت کننده بوده و می تواند عوارض جانبی به همراه داشته باشد. در حالی که این بیماری هیچ درمان شناخته شده ای ندارد، اما به طور کلی درمان می تواند علائم و نشانه های بیماری را تا حد زیادی کاهش دهد و حتی دوره های طولانی مدت بدون بیماری را به همراه داشته باشد.

کولیت اولسراتیو (کولیت زخمی)

علائم

علائم کولیت اولسراتیو بسته به شدت التهاب و محل بروز آن می تواند متفاوت باشد. علائم و نشانه ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

  • اسهال، غالباً همراه با خون یا چرک
  • درد و گرفتگی شکم
  • درد رکتوم
  • خونریزی مقعدی (دفع مدفوع همراه با مقدار کمی خون)
  • فوریت برای دفع مدفوع
  • ناتوانی در دفع مدفوع
  • کاهش وزن
  • ضعف
  • تب
  • عدم رشد در کودکان

درد شکم از علائم بیماری کولیت اولسراتیو

بیشتر افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو، علائم خفیف تا متوسطی دارند.

انواع کولیت اولسراتیو

پزشکان اغلب کولیت اولسراتیو را با توجه به محل آن طبقه بندی می کنند. انواع کولیت اولسراتیو عبارتند از:

  • پروکتیک اولسراتیو. التهاب و خونریزی مقعدی ممکن است تنها علامت بیماری باشد. این مورد، خفیف ترین نوع کولیت اولسراتیو می باشد.
  • پروکتوسیگموئیدیت. این مورد شامل التهاب رکتوم و سیگموئید در روده بزرگ (قسمت انتهایی روده بزرگ) می باشد. علائم و نشانه ها شامل اسهال خونی، درد و گرفتگی عضلات شکم و عدم توانایی در دفع مدفوع علی رغم تمایل به دفع آن می باشد.
  • کولیت سمت چپ. علائم و نشانه ها شامل اسهال خونی، گرفتگی شکم و درد در سمت چپ بدن و کاهش ناگهانی وزن می باشد.
  • پانکولیت. پانکولیت اغلب بر روی کل روده بزرگ تأثیر می گذارد و باعث اسهال خونی می شود که ممکن است شدید باشد و سبب درد و گرفتگی شکم، خستگی و کاهش وزن قابل توجه باشد.
  • کولیت اولسراتیو حاد. این نوع نادر کولیت بر کل روده بزرگ تأثیر می گذارد و باعث درد شدید، اسهال فراوان، خونریزی، تب و عدم توانایی در خوردن غذا می شود.

انواع کولیت اولسراتیو

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

در صورت تغییر مداوم در دفع مدفوع یا بروز علائم و نشانه های زیر، به پزشک مراجعه کنید:

  • درد شکم
  • خون در مدفوع
  • اسهال مداومی که به داروهای بدون نیاز به نسخه پاسخ نمی دهد.
  • اسهالی که سبب اختلال در خواب می شود.
  • تب ناگهانی که بیش از یک یا دو روز طول بکشد.

مراجعه به پزشک در صورت درد شکم در نتیجه کولیت اولسراتیو

اگرچه کولیت اولسراتیو کشنده نیست، اما این بیماری، جدی است که در بعضی موارد ممکن است عوارض خطرناکی را به وجود آورد.

علل بیماری

علت دقیق کولیت اولسراتیو ناشناخته مانده است. پیش از این، رژیم غذایی و استرس شک برانگیز بودند، اما اکنون پزشکان می دانند که این عوامل ممکن است تشدید کننده کولیت اولسراتیو باشند اما باعث بروز آن نمی شوند.

یکی از دلایل احتمالی، نقص عملکرد سیستم ایمنی بدن است. وقتی سیستم ایمنی بدن تلاش می کند با ویروس یا باکتری مهاجم مقابله کند، ایجاد یک واکنش ایمنی غیر طبیعی باعث می شود که سیستم ایمنی بدن به سلول های دستگاه گوارش نیز حمله کند.

به نظر می رسد وراثت نیز در این موضوع نقش دارد، زیرا کولیت اولسراتیو بیشتر در افرادی که اعضای خانواده شان به این بیماری مبتلا هستند دیده می شود. با این حال، بیشتر افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو، سابقه خانوادگی ابتلا به آن را ندارند.

عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)

احتمال ابتلای زنان و مردان به کولیت اولسراتیو، یکسان می باشد. عوامل خطرساز ممکن است شامل موارد زیر باشند:

  • سن. کولیت اولسراتیو معمولاً قبل از 30 سالگی شروع می شود. اما ممکن است در هر سنی رخ دهد دیده شده است برخی از افراد بعد از 60 سالگی به این بیماری مبتلا شده اند.
  • نژاد یا قومیت. اگرچه سفید پوست ها بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند، اما ممکن است در هر نژادی رخ دهد. خطر ابتلا برای نژاد یهودی اشکنازی بیشتر می باشد.
  • سابقه خانوادگی. در صورت ابتلای یکی از اقوام نزدیک مانند پدر و مادر، خواهر و برادر یا فرزند، به این بیمار، خطر ابتلا به آن بیشتر است.

عوارض بیماری

عوارض احتمالی کولیت اولسراتیو عبارتند از:

  • خونریزی شدید
  • سوراخ در روده بزرگ
  • کمبود شدید آب بدن (دهیدراتاسیون)
  • بیماری کبد (به ندرت اتفاق می افتد)
  • تحلیل رفتن استخوان (پوکی استخوان)
  • التهاب پوست، مفاصل و چشم ها
  • افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ
  • تورم سریع روده بزرگ (مگاکولون سمی)
  • افزایش خطر لخته شدن خون در وریدها و عروق

تشخیص

پس از رد سایر علل احتمالی ایجاد علائم، پزشک کولیت اولسراتیو را تشخیص می دهد. برای کمک به تأیید تشخیص کولیت اولسراتیو، ممکن است یک یا چند آزمایش زیر تجویز شود:

  • آزمایش خون. پزشک ممکن است انجام آزمایش خون را برای بررسی کم خونی یا بررسی علائم عفونت، تجویز کند.
  • نمونه مدفوع. گلبول های سفید خون در مدفوع می توانند نشان دهنده کولیت اولسراتیو باشند. نمونه مدفوع همچنین می تواند سایر اختلالات مانند عفونت های ناشی از باکتری ها، ویروس ها و انگل ها را رد کند.
  • کولونوسکوپی. این روش به پزشک این امکان را می دهد تا کل روده بزرگ را با استفاده از یک لوله نازک، انعطاف پذیر و مجهز به نور و دوربین، مشاهده کند. طی این روش، پزشک می تواند نمونه های کوچکی از بافت را برای بررسی در آزمایشگاه خارج نماید (نمونه برداری / بیوپسی). گاهی اوقات نمونه بافت می تواند به تأیید تشخیص کمک کند.
  • سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر. پزشک از یک لوله باریک، انعطاف پذیر و سبک برای معاینه رکتوم و سیگموئید (آخرین قسمت از روده بزرگ) استفاده می کند. اگر روده بزرگ ملتهب شده باشد، ممکن است پزشک این آزمایش را به جای کولونوسکوپی کامل انجام دهد.
  • رادیوگرافی. در صورت بروز علائم شدید، ممکن است پزشک رادیوگرافی ناحیه شکم را برای رد عارضه های جدی مانند کولون سوراخ شده، توصیه کند.
  • سی تی اسکن. اگر پزشک مشکوک به عارضه کولیت اولسراتیو باشد، ممکن است سی تی اسکن از شکم یا لگن را توصیه کند. همچنین ممکن است سی تی اسکن میزان التهاب روده بزرگ را مشخص کند.

آزمایش خون از راه های تشخیص کولیت اولسراتیو

درمان

درمان کولیت اولسراتیو معمولاً شامل دارو درمانی یا جراحی است. چندین دسته از داروها ممکن است در درمان کولیت اولسراتیو موثر باشند. نوع بیماری به شدت شرایط پیش آمده بستگی دارد. داروهایی که برای برخی از افراد مؤثر است ممکن است برای برخی دیگر مفید نباشند، بنابراین یافتن دارویی که به وضعیت بیمار کمک کند ممکن است زمان بر باشد.

5-آمینو سالیسیلیک اسیدها (5-ASA)

5-آمینو سالیسیلیک اسیدها (5-ASA) اغلب اولین قدم در درمان کولیت اولسراتیو هستند. نمونه هایی از این نوع داروها شامل سولفاسالازین (آزولفیدین)، مزالامین (آساکول HD، دلزیکول و غیره)، بالسالازید (کولازال) و اولسالازین (دیپنتوم) می باشند. تشخیص نوع دارو و روش های مصرف (خوراکی، تزریقی یا شیاف)، به محل آسیب روده بزرگ بستگی دارد.

کورتیکواستروئیدها

به طور کلی این داروها که شامل پردنیزون و بودزوناید هستند، برای کولیت اولسراتیو متوسط ​​تا شدید کاربرد دارند. استفاده ی طولانی مدت از این داروها سبب بروز عوارض جانبی خواهد شد.

داروهای کاهنده سیستم ایمنی

این داروها با سرکوب پاسخ سیستم ایمنی بدن، سبب کاهش التهاب می شوند. از این موارد می توان به داروهای زیر اشاره کرد:

آزاتیوپرین (آزازان، ایموران) و مرکاپتوپورین (پورینتول، پوریکسان). مصرف این داروها مستلزم پیگیری دقیق پزشک و بررسی منظم خون برای بررسی عوارض جانبی از جمله تأثیرات آن بر کبد است.

سیکلوسپورین. این دارو ممکن است برای افرادی که به سایر داروها پاسخ خوبی نداده اند، برای مدت کوتاهی تجویز شود.

توفاسیتینیب (زلجانز). این دارو اخیراً برای درمان بیماری هایی مانند کولیت اولسراتیو، آرتریت روماتوئید یا آرتریت پسوریازیس مورد تأیید قرار گرفته است.

زیستی (بیولوژیک)

انواع داروهای بیولوژیکی که برای درمان کولیت اولسراتیو استفاده می شوند عبارتند از:

اینفلیکسیماب (رمیکاد)، آدالیموماب (هومیرا) و گولیموماب (سیمپونی). این داروها مهارکننده های فاکتور نکروز تومور (TNF) نامیده می شوند و پروتئین تولید شده توسط سیستم ایمنی بدن را خنثی می کنند.

ودولیزوماب. این دارو از رسیدن سلول های التهابی به محل التهاب، جلوگیری می کند.

درمان کولیت اولسراتیو با داروی هومیرا

سایر داروها 

برای مدیریت برخی علائم خاص کولیت اولسراتیو ممکن است به داروهای اضافی نیاز باشد. لوپرامید برای اسهال شدید ممکن است مؤثر باشد. با این حال، با احتیاط فراوان و تنها پس از صحبت با پزشک از داروهای ضد اسهال استفاده کنید.

جراحی

جراحی معمولاً با برداشتن کل روده بزرگ و رکتوم (پروکتوکولکتومی) می باشد.

در بیشتر موارد، این شامل روشی به نام آناستوموز مقعدی کیسه ایلئال می باشد. در این روش کیسه ای که مدفوع در آن جمع می شود، برداشته می شود و جراح از انتهای رودۀ کوچک، کیسه ای می سازد و آن را مستقیماً به مقعد متصل می کند و این امکان را می دهد تا مدفوع به طور طبیعی دفع شود.

در بعضی موارد ساخت کیسه امکان پذیر نیست. در عوض، جراحان یک شکاف دائمی در شکم ایجاد می کنند (استومای ایلئال) که از طریق آن، مدفوع برای جمع آوری به یک کیسه متصل منتقل می شود.

نظارت بر علائم احتمالی سرطان 

در صورت افزایش خطر، بیمار به غربالگری مکرر سرطان روده بزرگ نیاز خواهد داشت. برنامه پیشنهادی، به محل بیماری و مدت زمان ابتلا به آن بستگی دارد.

اگر بیماری مناطق وسعی از رکتوم را درگیر کرده باشد، هر یک تا دو سال به کولونوسکوپی نظارتی نیاز خواهد بود.

سبک زندگی و درمان های خانگی

گاهی ممکن است هنگام مواجهه با کولیت اولسراتیو احساس ناتوانی کنید. اما تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی ممکن است به کنترل علائم و طولانی شدن زمان بین دردها کمک کند.

هیچ مدرک محکمی مبنی بر تأثیر خوراکی ها بر بیماری التهابی روده، وجود ندارد. اما مصرف برخی از غذاها و نوشیدنی ها خصوصاً هنگام درد، می توانند علائم و نشانه ها را تشدید کنند.

یادداشت برداری از آنچه می خورید و احساسی که از خوردن آنها دارید، می تواند مفید باشد. در صورت تشدید علائم توسط برخی غذاها، آنها را از برنامه غذایی خارج کنید. در اینجا چند پیشنهاد وجود دارد که می تواند کمک کند:

غذاهایی که بهتر است محدود یا از خوردن آنها اجتناب شود

محدود کردن مصرف محصولات لبنی. برای بسیاری از افراد مبتلا به بیماری التهابی روده که دچار مشکلاتی مانند اسهال، درد شکم و گاز هستند، محدود کردن یا حذف محصولات لبنی از رژیم غذایی باعث کاهش علائم آن ها می شود.

درصورت ایجاد ناراحتی بعد از مصرف میوه ها و سبزیجات خام، سعی کنید آنها را بپزید.

به طور کلی، ممکن است با مصرف غذاهای خانواده کلم، از جمله کلم بروکلی و گل کلم و آجیل، دانه ها، ذرت و ذرت بو داده بیشتر دچار مشکل شوید.

پرهیز از مصرف غذاهای مشکل ساز دیگر. غذاهای پرادویه، الکل و کافئین ممکن است علائم و نشانه ها را بدتر کنند.

پرهیز از مصرف کافئین در کولیت اولسراتیو

سایر اقدامات مرتبط با رژیم غذایی

مصرف وعده های غذایی کم حجم. ممکن است احساس کنید خوردن پنج یا شش وعده غذایی کم حجم در روز بهتر از دو یا سه وعده غذایی بزرگتر می باشد.

نوشیدن مقدار زیادی مایعات. سعی کنید روزانه مایعات زیادی بنوشید. آب بهترین نوشیدنی است. الکل و نوشیدنی های حاوی کافئین روده را تحریک می کنند و می توانند اسهال را تشدید کنند، در حالی که نوشیدنی های گازدار غالباً باعث ایجاد نفخ می شوند.

صحبت با متخصص تغذیه. در صورت کاهش وزن یا محدودشدن رژیم غذایی، با متخصص تغذیه صحبت کنید.

استرس

اگرچه استرس باعث بیماری کولیت اولسراتیو نمی شود، اما می تواند علائم آن را بدتر کرده و باعث افزایش درد ناشی از آن شود.

برای کمک به کنترل استرس، روش های زیر را بررسی کنید:

ورزش. حتی ورزش خفیف نیز می تواند به کاهش استرس، بهبود افسردگی و عادی سازی عملکرد روده کمک کند. با پزشک خود در مورد یک برنامه ورزشی مناسب صحبت کنید.

بیوفیدبک. این روشِ کاهش استرس کمک می کند تا با کمک دستگاه، تنش های عضلانی و ضربان قلب کاهش یابند. هدف از این روش ایجاد حالت آرامش برای کنار آمدن با استرس می باشد.

ورزش های منظم آرامش بخش و هوازی. یک روش موثر برای کنار آمدن با استرس انجام تمرین های آرامش بخش و هوازی می باشد. می توانید در کلاس های یوگا و مدیتیشن شرکت کنید و یا در خانه با استفاده از برنامه های موجود در اینترنت تمرین کنید.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

علائم کولیت اولسراتیو ممکن است در ابتدا شما را وادار کند که به پزشک عمومی مراجعه کنید. ممکن است پزشک شما را به متخصص گوارش ارجاع دهد.

از آنجا که ملاقات ها می توانند مختصر باشند و غالباً اطلاعات زیادی برای بحث وجود دارد، خوب است که از قبل آماده باشید. در اینجا برخی اطلاعات برای کمک به شما در آمادگی برای ملاقات و انتظارات از پزشک، آورده شده است.

آنچه می توانید انجام دهید

  • آگاهی درباره محدودیت های قبل از ملاقات. در زمان تعیین وقت، در مورد کارهایی که باید قبل از ملاقات انجام دهید مانند محدود کردن رژیم غذایی، سؤال کنید.
  • یادداشت علائم، از جمله مواردی که به نظر می رسد با دلیلمراجعه شما به پزشک ارتباطی نداشته باشد.
  • یادداشت اطلاعات مهم شخصی، از جمله تغییرات اخیر یا عوامل استرس زا در زندگی.
  • تهیه لیستی از تمام داروها، ویتامین ها یا مکمل های مصرفی. در صورت استفاده از هر ماده ای، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.

از یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود بخواهید که همراه با شما بیاید. گاهی اوقات ممکن است به خاطر سپردن تمام اطلاعاتی که هنگام قرار ملاقات به شما ارائه می شود دشوار باشد و شخصی که شما را همراهی می کند، می تواند در به یاد آوردن مطالب به شما کمک کند.

یادداشت سؤالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید.

وقت ملاقات با پزشک محدود است، بنابراین تهیه لیستی از سوال ها، می تواند به شما کمک کند تا از وقت خود نهایت استفاده را ببرید. بهتر است سوال های خود را از مهمترین تا کم اهمیت ترین رتبه بندی کنید. برخی از سؤال های اساسی در مورد کولیت اولسراتیو که بهتر است از پزشک بپرسید عبارتند از:

  • به نظر می رسد علت بیماری چیست؟
  • آیا علل احتمالی دیگری برای علائم وجود دارد؟
  • چه نوع آزمایش هایی باید انجام دهم؟ آیا این آزمایش ها به آمادگی خاصی نیاز دارند؟
  • این شرایط موقتی است یا دائم؟
  • چه روش های درمانی موجود است و کدام یک را توصیه می کنید؟
  • چه عوارض جانبی را می توانم از درمان انتظار داشته باشم؟
  • آیا داروهای با نسخه یا بدون نسخه ای وجود دارد که باید از مصرف آنها اجتناب کنم؟
  • به چه نوع مراقبت های بعدی نیاز دارم؟ جندبار باید کولونوسکوپی انجام دهم؟
  • آیا مواد غذایی وجود دارد که دیگر نتوانم بخورم؟
  • آیا قادر به ادامه کار خواهم بود؟
  • آیا می توانم بچه دار شوم؟
  • آیا بروشور یا سایر مواد چاپی وجود دارد که بتوانم با خود ببرم؟ چه وب سایت هایی را پیشنهاد می کنید؟

از پزشک چه انتظاری می رود

پزشک احتمالاً تعدادی سوال از شما می پرسد. آمادگی برای پاسخ به آنها در صرفه جویی وقت برای پرداختن به نکات دیگر، کمک کننده خواهد بود. سرال هایی که پزشک ممکن است بپرسد:

  • از چه زمانی علائم آغاز شدند؟
  • علائم دائمی می باشند یا موقت؟
  • شدت علائم چقدر است؟
  • آیا درد شکمی دارید؟
  • آیا دچار اسهال شده اید؟ چه مدت؟
  • آیا اخیراً دچار کاهش وزن ناگهانی شده اید؟
  • به نظر می رسد چه مواردی علائم را بهبود می بخشند؟
  • چه مواردی سبب تشدید علائم می شوند؟
  • آیا تاکنون مشکلات کبدی، هپاتیت یا زردی را تجربه کرده اید؟
  • آیا در مفاصل، چشم ها، راش پوستی یا زخم های خود مشکلی داشته اید یا در دهانتان زخم هایی ایجاد شده است؟
  • آیا در طول شب به دلیل اسهال از خواب بیدار شده اید؟
  • آیا اخیراً سفر کرده اید؟ اگر چنین است، کجا؟
  • آیا شخص دیگری در خانه شما دچار اسهال شده است؟
  • آیا اخیراً آنتی بیوتیک مصرف کرده اید؟
  • آیا به طور منظم داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن سدیم مصرف می کنید؟
ثبت دیدگاه دیدگاه خود را به اشتراک بگذارید.
ارسال
دیدگاه ها
مشاوره