بررسی هوشمند تداخلات دارویی

Drug interactions

شما از این بخش میتوانید لیست داروهایی که با داروی مورد نظر شما تداخل دارند رو ببینید و وجود یا عدم تداخل دارویی بین دو یا چند دارو را بررسی کنید.

دارو(های) خود را انتخاب کنید
راهنمای میزان تداخلات

امروزه بیش از هر زمان دیگری اطلاعات برای یادگیری در مورد سلامتی و مراقبت بهتر از خود در دسترس است. همچنین بیشتر از هر زمان دیگری داشتن اطلاعات درباره داروهایی که مصرف می کنید مهم می باشد. اگر چندین داروی مختلف مصرف می‌کنید، برای بیماری های خود به بیش از یک پزشک مراجعه می‌کنید و یا دچار بیماری خاصی می باشید، شما و پزشکانتان باید در مورد تمام داروهایی که مصرف می‌کنید آگاهی داشته باشید چرا که آگاهی داشتن می تواند از بروز مشکلات احتمالی ناشی از تداخلات دارویی جلوگیری کند.

تداخلات دارویی ممکن است باعث شود اثربخشی داروی شما کم شود، عوارض جانبی غیرمنتظره ای ایجاد شود یا اثر یک دارو به طور کنترل نشده ای افزایش یابدد. برخی از تداخلات دارویی حتی می تواند برای شما مضر باشد. خواندن بروشور هر دارو، در هر زمان که از یک داروی بدون نیاز به نسخه یا با نسخه استفاده می کنید و وقت گذاشتن برای بررسی تداخلات دارویی آن، برای سلامتی شما حیاتی است. با کمی دقت می توانید خطر بروز تداخلات دارویی و عوارض جانبی ناشی از آن را کاهش دهید.

سیستم بررسی هوشمند تداخلات دارویی

سیستم بررسی تداخلات دارویی سامانه سلامت ایرانیان این امکان را به شما می دهد تا با وارد کردن نام داروهای مصرفی خود از تداخل آن ها با یکدیگر آگاه شوید:

در مورد داروهایی که مصرف می کنید با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید. هنگامی که پزشک شما داروی جدیدی را تجویز می کند، در مورد تمام داروهای بدون نیاز به نسخه و با نسخه، مکمل های غذایی، ویتامین ها، دمنوش و گیاهان دارویی که مصرف می کنید، صحبت کنید. توضیحات روی بسته بندی و بروشور دارو را به دقت مطالعه کنید.

پیش از مصرف دارو، سوالات زیر را از پزشک یا داروساز خود بپرسید:

  • آیا می توانم آن را همراه با داروهای دیگر مصرف کنم؟
  • آیا باید از مصرف برخی غذاها، نوشیدنی ها یا سایر محصولات اجتناب کنم؟
  • علائم احتمالی تداخل دارویی که باید در مورد آنها بدانم چیست؟
  • دارو در بدن چگونه عمل خواهد کرد؟
  • آیا اطلاعات بیشتری در مورد دارو یا شرایط من در دسترس است (در اینترنت یا در مقالات پزشکی)؟

یاد بگیرید که چگونه داروها را به درستی مصرف کنید. به خاطر داشته باشید، برچسب دارو این اطلاعات را به شما ارائه می دهد:

  • دارو برای چه استفاده می شود
  • نحوه مصرف دارو
  • چگونه می توان خطر تداخلات دارویی و عوارض جانبی ناخواسته را کاهش داد

به یاد داشته باشید که داروهای بدون نیاز به نسخه ممکن است حاوی یک ماده فعال باشند و اگر بیش از یک نوع از این دارو مصرف می کنید، به ترکیبات فعال استفاده شده در محصولات توجه کنید تا یک ماده خاص بیش از حد وارد بدن شما نشود. تحت شرایط خاصی - مانند بارداری یا شیردهی - باید پیش از مصرف هر دارویی با پزشک خود صحبت کنید.

تداخل دارویی چیست؟

زمانی که دو یا چند دارو با یکدیگر تداخل پیدا می کنند، نحوه عملکرد یکدیگر را تحت تاثیر قرار می دهند و در نتیجه، اثربخشی دارو کاهش پیدا می کند یا عوارض جانبی ناخواسته ای به وجود می آید.

تداخل‌های دارویی به چند دسته تقسیم می شوند؟

  • تداخل دارو با دارو: رایج ترین نوع تداخل دارویی هستند. هرچه داروهای بیشتری مصرف کنید، احتمال تداخل و تأثیر آن ها بر روی یکدیگر  بیشتر می شود. تداخل دارو با دارو می تواند عملکرد داروها را تغییر دهد، عوارض جانبی غیر منتظره جزئی یا جدی را افزایش دهد و یا حتی میزان وارد شدن دارو در خون و توکسیسیته احتمالی ناشی یک داروی خاص را افزایش دهد.
  • تداخل دارو با غذا/آشامیدنی: احتمالاً در دستورالعمل مصرف داروهای خود با این عبارت زیاد مواجه شده اید "از مصرف آب گریپ فروت اجتناب کنید". ممکن است عجیب به نظر برسد، اما برخی از داروها با غذاها یا نوشیدنی ها تداخل دارند. به عنوان مثال، آب گریپ فروت می تواند سطح آنزیم های کبد را که مسئول تجزیه داروها هستند کاهش داده و در نتیجه سطح دارو در خون افزایش یابد و منجر به مسمومیت شود.
  • تداخل دارو با بیماری:تداخل دارویی همیشه فقط هنگام مصرف دارو با سایر داروها یا غذاها رخ نمی دهد. وضعیت سلامتی نیز می تواند نحوه عملکرد یک دارو را تغییر دهد. به عنوان مثال، در صورت ابتلا به بیماری فشار خون، مصرف داروهایی که ممکن است فشار خون را افزایش دهند، خطرناک می باشد.

تداخلات دارویی چگونه اتفاق می افتد؟

راه های مختلفی وجود دارد که داروها می توانند با یکدیگر تداخل داشته باشند. در اینجا چند نمونه از رایج ترین راه ها آورده شده است.

هنگامی که دو دارو می توانند یک عارضه جانبی ایجاد کنند و همزمان مورد استفاده قرار می گیرند: در این حالت ممکن است عوارض جانبی بیشتری ایجاد کنند. به عنوان مثال، اگر هر دو دارو می توانند باعث خواب آلودگی شوند، مصرف آنها با هم می تواند احساس خواب آلودگی را چندبرابر کرده و در مواردی ایجاد خطر کند.

هنگامی که اثر یک دارو در مقابل اثر مطلوب داروی دیگر باشد، می تواند اثر مورد نظر دارو را به طور محسوسی کاهش دهد. به عنوان مثال، مصرف یک دارو که یکی از اثرات جانبی آن افزایش فشار خون است، می تواند اثر داروی کاهنده فشار خون را کاهش دهد.

گاهی اوقات یک دارو یا مکمل می تواند، از جذب داروی دیگری جلوگیری کند. به عنوان مثال، مکمل های حاوی کلسیم و آهن می توانند از جذب داروهای تیروئیدی جلوگیری کنند.

چه عواملی باعث تداخل دارویی می شوند؟

علل مختلفی می توانند منجر به تداخل دارویی شوند. برخی از این عوامل عبارتند از:

  • نحوه عملکرد داروها: بعضی از داروها با مسدود کردن مسیر جذب یک داروی دیگر در بدن، مانع از اثرگذاری آن می شوند.
  • متابولیسم داروها: کبد اندامی است که مسئول تجزیه و دفع بسیاری از داروهاست. اگر دو دارو برای تجزیه شدن از مسیرهای مشابهی در کبد استفاده کنند، ممکن است بر سرعت دفع یکدیگر تاثیر بگذارند.
  • تاثیر بر آنزیم ها: آنزیم ها مولکول های پروتئینی هستند که به بدن در تجزیه و جذب مواد غذایی و داروها کمک می کنند. برخی داروها می توانند فعالیت آنزیم های خاص را مهار کنند که این موضوع بر روند تجزیه سایر داروها و در نتیجه، تغییر در عملکردشان تاثیر می گذارد.
  • تاثیر بر گیرنده های سلولی: سلول های بدن دارای گیرنده هایی هستند که داروها به آنها متصل می شوند تا اثر خود را اعمال کنند. اگر دو دارو برای اتصال به گیرنده های مشابه رقابت کنند، می تواند منجر به کاهش اثربخشی یکی از داروها شود.

فراموش نکنید که مصرف الکل، کافئین، داروهای غیرقانونی و مخدر ها نیز می تواند منجر به تداخلات جدی دارویی شود. به عنوان مثال، مصرف بعضی داروها همراه با الکل می تواند باعث خواب آلودگی شدیدی شده، به طور خطرناکی میزان تنفس را کاهش داده و برای کبد سمی باشد.

مصرف دارویی که برای شخص دیگری تجویز شده یا از اینترنت خریداری شده است نیز می تواند خطرناک باشد و منجر به تداخلات غیرمنتظره دارویی شود.

داروهای بدون نسخه و تداخلات دارویی

این تصور اشتباه است که داروهای بدون نسخه (OTC) عاری از هرگونه عارضه جانبی یا تداخل دارویی هستند. داروهای بدون نسخه نیز می توانند با داروهای تجویزی تداخل پیدا کنند. به همین دلیل، همچنان مهم است که در زمان خرید داروهای بدون نسخه، لیست داروهای مصرفی خود را به داروساز اطلاع دهید.

غذا و تداخلات دارویی

برخی از غذاها و نوشیدنی ها نیز می توانند با داروها تداخل داشته باشند. برای مثال، مصرف گریپ فروت با برخی داروهای فشار خون تداخل ایجاد می کند و می تواند باعث افزایش اثر دارو شود. همچنین، مصرف محصولات لبنی همراه با برخی آنتی بیوتیک ها می تواند اثربخشی آنتی بیوتیک را کاهش دهد.

در صورتی که پزشک برایتان دارویی تجویز کرد، حتما در مورد غذاهایی که باید در زمان مصرف دارو از آنها اجتناب کنید، سوال بپرسید.

علائم تداخل دارویی چیست؟

علائم تداخل دارویی بسته به داروهایی که مصرف می کنید و نحوه تداخل آنها می تواند بسیار متفاوت باشد. گاهی اوقات حتی ممکن است بلافاصله متوجه نشوید که یک اتفاق در حال وقوع است. علائم تداخل دارویی می تواند بسته به نوع تداخل و داروهای درگیر، متفاوت باشد. اما برخی از علائم شایع تداخل دارویی عبارتند از:

  • سرگیجه
  • تهوع و استفراغ
  • سردرد
  • خستگی مفرط
  • درد معده
  • اسهال یا یبوست
  • افزایش یا کاهش ضربان قلب
  • تغییرات فشار خون
  • خونریزی یا کبودی غیرمنتظره

اگر بعد از شروع مصرف یک داروی جدید، هر یک از علائم ذکر شده را تجربه کردید، حتما با پزشک خود یا به اورژانس مراجعه کنید.

معمولاً تداخل دارویی را این گونه احساس می کنید:

  • دچار عوارض جانبی بیشتری نسبت به یک دارو شده اید
  • به نظر نمی رسد داروی شما به خوبی قبل اثر کرده باشد

به طور کلی، اگر دچار عوارض جانبی نگران کننده ای شده اید یا اگر فکر می کنید دارو مؤثر نیست، (به خصوص اگر اخیراً دارو را شروع کرده یا دوز دارو را تغییر داده اید)، با پزشک خود تماس بگیرید.

تداخل های دارویی تا چند ساعت امکان پذیر هستند؟

فاصله مصرف داروهایی که با یکدیگر تداخل دارند باید حداقل دو ساعت باشند.

چگونه از تداخلات دارویی پیشگیری کنیم؟

پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. با رعایت نکات زیر می توانید تا حد زیادی از بروز تداخلات دارویی جلوگیری کنید:

  • فهرستی از داروهای مصرفی خود تهیه کنید: لیستی از تمام داروهایی که به طور مرتب مصرف می کنید (اعم از نسخه ای و بدون نسخه) همراه با دوز مصرفی و دلیل مصرف آن تهیه کنید. این لیست را همیشه همراه خود داشته باشید و در هر ملاقات با پزشک یا داروساز آن را به آنها ارائه دهید.
  • با پزشک خود در مورد تمام داروهای مصرفی تان صادق باشید: در زمان ویزیت با پزشک، حتما او را از تمام داروهایی که مصرف می کنید، از جمله داروهای گیاهی و مکمل ها، مطلع سازید. این کار به پزشک کمک می کند تا تداخلات احتمالی را شناسایی کرده و تجویز مناسب را انجام دهد.
  • از داروساز خود راهنمایی بگیرید: در زمان خرید دارو از داروخانه، حتما با داروساز مشورت کنید و در مورد تداخل آن با داروهای مصرفی خود سوال بپرسید. داروسازان دانش و تجربه لازم را برای ارائه راهنمایی های دارویی به شما دارند.
  • به برچسب روی داروها توجه کنید: روی برچسب بسیاری از داروها، در بخش عوارض جانبی، به تداخلات احتمالی با سایر داروها اشاره شده است. با دقت به این بخش توجه کنید.
  • از مصرف خودسرانه دارو خودداری کنید: هرگز بدون تجویز پزشک اقدام به مصرف دارو نکنید. مصرف خودسرانه دارو ها ممکن است منجر به تداخل دارویی شود.
  • دارو های مورد نظر خود را برای تداخلات احتمالی، بررسی کنید:

چگونه تداخل های دارویی را بررسی کنیم؟

می توانید از بررسی کننده آنلاین تداخلات دارویی سامانه سلامت ایرانیان برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد تداخل های دارویی استفاده کنید. این ابزار توضیح می دهد که تداخل دارویی چیست، سطح اهمیت (هشدار، مرز احتیاط یا خفیف) آن چقدر است و چه اقدامی در پی آن توصیه می شود.

پرسش های متداول

آیا می توانم داروهای مختلف را با هم مصرف کنم؟

بهتر است قبل از مصرف همزمان چند دارو با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید. آنها می توانند با بررسی لیست داروهای مصرفی شما، احتمال تداخل را بررسی کرده و راهنمایی های لازم را ارائه دهند.

آیا داروهای گیاهی با داروهای شیمیایی تداخل دارند؟

بله، برخی از داروهای گیاهی می توانند با داروهای شیمیایی تداخل داشته باشند. بنابراین، قبل از مصرف هرگونه داروی گیاهی، به ویژه در صورت مصرف همزمان داروهای شیمیایی، با پزشک خود مشورت کنید.

آیا تداخلات دارویی همیشه خطرناک هستند؟

خیر. شدت تداخلات دارویی می تواند متفاوت باشد. گاهی اوقات، تداخل ممکن است باعث کاهش جزئی اثربخشی یک دارو شود و عوارض جدی به دنبال نداشته باشد. اما در موارد دیگر، تداخل دارویی می تواند منجر به عوارض جانبی جدی و حتی خطرناک شود. به همین دلیل، پیشگیری از تداخلات دارویی و آگاهی از علائم آن اهمیت زیادی دارد.

آیا مصرف الکل همراه با داروها مشکلی ایجاد می کند؟

مصرف الکل می تواند با بسیاری از داروها تداخل داشته باشد و عوارض جانبی آنها را تشدید کند. در صورتی که برایتان دارویی تجویز شده است، حتما از پزشک خود در مورد مصرف همزمان الکل سوال بپرسید.

اگر متوجه شدم دو دارویی که مصرف می کنم با هم تداخل دارند، چه کار باید بکنم؟

بلافاصله مصرف داروها را قطع نکنید. با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید تا راهنمایی های لازم را دریافت کنید. ممکن است پزشک دوز مصرف یکی از داروها را تغییر دهد یا داروی دیگری را برای شما تجویز کند.

در صورت بروز تداخل دارویی، چه کاری باید انجام دهم؟

اگر فکر می کنید دچار تداخل دارویی شده اید، مصرف دارو را قطع کرده و بلافاصله با پزشک خود یا مرکز اورژانس تماس بگیرید. هرگز سعی به درمان خود در خانه نکنید.

آیا مصرف داروهای بدون نسخه هم می تواند با داروهای تجویزی تداخل داشته باشد؟

بله، حتما. داروهای بدون نسخه، داروهای گیاهی و مکمل ها نیز می توانند با داروهای تجویزی تداخل پیدا کنند. به همین دلیل، پیش از مصرف هر گونه دارویی، با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.

آیا مصرف چند ویتامین با داروهای دیگر تداخل دارد؟

برخی از ترکیبات موجود در مولتی ویتامین ها می توانند با داروهای دیگر تداخل داشته باشند. به عنوان مثال، ویتامین K ممکن است اثر داروهای رقیق کننده خون را کاهش دهد. برای اطمینان از بی خطر بودن مصرف مولتی ویتامین همراه با سایر داروها، با پزشک خود مشورت کنید.

چگونه می‌توانم متوجه تداخلات دارویی شوم؟

در حال حاضر بررسی کننده آنلاین تداخلات دارویی سامانه سلامت ایرانیان وجود دارند که به شما در زمینه تداخلات دارویی اطلاعات ارائه می دهند.

مشاوره