روده و مغز: ارتباط شگفت انگیز جسم و روان؛ آیا تا به حال به این فکر کرده اید که چطور دستگاه گوارش شما هنگام استرس یا اضطراب واکنش نشان می دهد؟ این حس ساده، بازتابی از ارتباط پیچیده بین روده و مغز است.
روده و مغز انسان با یکدیگر ارتباط متقابل و مستقیمی دارند و می توانند بر فرآیندهای داخلی و عملکرد یکدیگر تأثیر بگذارند. عدم تعادل میکروب های طبیعی در روده (دیسبیوز) ممکن است به طور مستقیم بر اضطراب یا علائم اضطراب اثر بگذارد.
این ارتباط دوسویه که به نام محور روده-مغز شناخته می شود، نشان دهنده این است که چرا مشکلات گوارشی می توانند بر موارد زیر اثر بگذارند:
روده شما شامل شبکه ای از سلول های عصبی به نام شبکه عصبی روده (ENS) است که با سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) ارتباط نزدیکی دارد. این ارتباط بر جنبه های مختلف سلامت روان تأثیرگذار است.
مکانیسم های مختلف و عدم تعادل میکروب های روده ممکن است بر اضطراب انسان تأثیر بگذارد یا علائم آن را ایجاد کند.
دیسبیوز روده زمانی رخ می دهد که تعادل باکتری های مفید و مضر به هم بخورد. عواملی مانند کاهش تنوع باکتری ها، از دست دادن باکتری های مفید یا رشد بیش از حد باکتری های مضر می توانند باعث:
شوند.
دیسبیوز ممکن است به موارد زیر نیز مربوط باشد:
میکروبیوم روده همچنین می تواند بر التهاب بیشتر تاثیر بگذارد و به شرایطی مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS) که به دلیل سوء هاضمه ایجاد می شود، دامن بزند. در نتیجه بدتر شدن ناراحتی گوارشی ممکن است به اضطراب بیشتر منجر شود.
به خاطر مسیر ارتباط دو طرفه بین روده شما و مغز، التهاب در روده ممکن است بر عملکرد مغز تأثیر بگذارد و به طور بالقوه علائم اضطراب را ایجاد کند.
آیا می دانستید که حدود 95 درصد از سروتونین (هورمون شادی بخش) در روده تولید می شود؟ هرگونه اختلال در تعادل میکروبیوم می تواند تولید این هورمون را کاهش داده و به علائم اضطراب دامن بزند.
رژیم های غذایی شامل غذاهای فرآوری شده و قنددار ممکن است به بدتر شدن اضطراب و سایر شرایط سلامت روان، از جمله پریشانی و افسردگی منجر شوند.
سعی کنید مصرف غذاهای پرشکر و فرآوری شده مانند برخی دسرها، کنسروها و ساندویچ های نیمه آماده را محدود کنید.
همچنین باید مصرف الکل و کافئین را محدود کنید، زیرا این دو ممکن است باعث تشدید اضطراب در برخی افراد شود.
پروبیوتیک ها وظیفه تأمین باکتری های سالم را در روده بر عهده دارند، در حالی که پری بیوتیک ها غذا مناسب برای باکتری های روده شما هستند.
در یک بررسی تحقیقاتی در سال 2023 دیده شد که شواهد قوی ای در اثربخشی پروبیوتیک ها و پری بیوتیک ها در درمان شرایطی مانند افسردگی و اضطراب وجود دارد.
نمی توان گفت تمام مطالعات نتایج مثبتی را نشان داده است، اما محققان استفاده از پروبیوتیک ها و پری بیوتیک ها را در برخی موارد برای بهبود شرایط روانی توصیه می کنند، زیرا عوارض جانبی کمتری نسبت به داروهای معمول داشته و حتی ممکن است به همان اندازه مؤثر باشند.
به دلیل ارتباط بین روده و مغز، ممکن است با تغییر در برخی جنبه های رژیم غذایی خود علائم اضطراب را تا حدود زیادی کاهش دهید.
تجربه کردن هر یک از این استراتژی ها ممکن است به حفظ سلامت روده و شرایط روانی بهتر کمک کند.
اگر همچنان با مشکلات گوارشی و اضطراب که برطرف نمی شوند، مواجه هستید، با پزشک یا یک متخصص تغذیه مشورت کنید. آن ها ممکن است بتوانند برنامه درمانی مناسب تری را ارائه دهند.
روده و مغز ارتباطی فراتر از حد تصور دارند. مراقبت از سلامت روده می تواند به سلامت روان شما کمک شایانی کند. با رعایت نکاتی همچون مصرف غذاهای سالم، مدیریت استرس و اجتناب از مواد مضر، می توانید نه تنها مشکلات گوارشی بلکه اضطراب و نگرانی های ذهنی را نیز کاهش دهید. در صورت نیاز به مشاوره بیشتر یا تجربه مشکلات مداوم، حتماً با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.
