یکی از شایع ترین بیماری های ویروسی، بیماری آنفولانزا است که سالانه میلیون ها نفر را در جهان بیمار می کند. این بیماری معمولاٌ باعث التهاب حاد سیستم تنفسی می شود. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز آنفولانزا، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
بیماری آنفولانزا نوعی بیماری ویروسی است که دستگاه تنفسی (بینی، حلق و ریه ها) را درگیر می کند. عامل این بیماری با ویروس های آنفولانزای معده که باعث اسهال و استفراغ می شوند، متفاوت است.
در بسیاری از موارد، بیماری آنفولانزا به خودی خود بهبود پیدا می کند، اما گاهی این بیماری و عوارض ناشی از آن می تواند کشنده باشد. افرادی که بیشتر در معرض عوارض آنفولانزا می باشند:
اگر چه واکسن آنفولانزا تأثیر صد درصدی ندارد، ولی هنوز هم بهترین راه برای مقابله با این بیماری می باشد.
در ابتدا، بیماری آنفولانزا شبیه به یک سرماخوردگی ساده به همراه آبریزش بینی، عطسه و گلو درد به نظر می رسد. معمولاً سرماخوردگی به آرامی بروز می کند، در حالی که بیماری آنفولانزا به طور ناگهانی خود را نشان می دهد. اگرچه سرماخوردگی اذیت کننده است، اما معمولاً بیماری آنفولانزا آزاردهنده تر می باشد که در ادامه به بررسی علائم آنفولانزا می پردازیم.
به علائم و نشانه های آنفولانزا شامل:
اکثر مبتلایان به بیماری آنفولانزا، نیازی نیست به پزشک مراجعه کنند و در خانه بهبود می یابند.
در مواردی که علائم بیماری مشاهده می شود و فرد در معرض ابتلا به عوارض ناشی از بیماری می باشد، مراجعه به پزشک بهترین و درست ترین راه می باشد. مصرف داروهای ضد ویروس می تواند دوره بیماری را کاهش داده و از بروز بسیاری از مشکلات جدی جلوگیری کند.
در صورت مشاهده علائم و نشانه های شدید و اضطراری آنفولانزا، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کرد. این علائم در بزرگسالان عبارتند از:
این علائم در کودکان عبارتند از:
برای بررسی علل بروز آنفولانزا یا اینکه بدانیم چرا آنفولانزا میگیریم؛ باید به این نکته توجه کنیم که قطراتی که توسط عطسه، سرفه یا صحبت کردن فرد بیمار در هوا پخش می شوند، عامل انتشار ویروس آنفولانزا می باشد. استنشاق مستقیم این قطرات و یا تماس با میکروب ها در اثر لمس اجسام آلوده ای مانند تلفن یا صفحه کیبورد کامپیوتر، باعث انتقال ویروس به چشم ها، بینی و دهان می شود.
از یک روز پیش از بروز اولین علائم تا پنج روز پس از شروع آن ها، بیماری واگیردار می باشد. ممکن است بیماری در کودکان و بزرگسالانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، برای مدت طولانی تری مسری باشد.
ویروس بیماری آنفولانزا دائماً در حال تغییر است و سویه های جدیدی ظاهر می شوند. سابقه ابتلا به این بیماری، باعث می شود بدن آنتی بادی هایی برای مقابله با آن سویه خاص از ویروس ترشح کند.
فاکتور هایی که ممکن است ابتلای شما را به آنفولانزا و عوارض آن افزایش دهد شامل:
معمولاً بیماری آنفولانزا برای افراد جوان و سالم خطرساز نمی باشد. اگرچه ابتلا به آن باعث ضعف و ناراحتی می شود، اما معمولاً بین 1 تا 2 هفته بدون هیچ اثر ماندگاری از بین می رود؛ اما ممکن است کودکان و بزرگسالانِ در معرض خطر، دچار عوارض بیماری آنفولانزا شوند:
ذات الریه یکی از مهم ترین عوارض این بیماری است. ذات الریه می تواند برای بزرگسالان و افرادی که دچار بیماری های مزمن هستند، کشنده باشد.
برای پیشگیری از آنفولانزا، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها توصیه می کند تا هر سال همه افراد بالای 6 ماه واکسیناسیون انجام دهند. واکسن آنفولانزا می تواند خطر ابتلا به آنفولانزا، شدت و عوارض ناشی از آن و در نتیجه نیاز به بستری شدن در بیمارستان را کاهش دهد.
واکسیناسیون آنفولانزا به خصوص در فصول سرد از اهمیت ویژه ای برخوردار است چرا که آنفولانزا و بیماری کووید-19 (بیماری که در نتیجه آلودگی با ویروس کرونا ایجاد می شود) علائم مشابهی ایجاد می کنند. واکسن آنفولانزا می تواند شدت علائمی را که ممکن است با علائم ناشی از کووید-19 اشتباه گرفته شود کاهش دهد. پیشگیری از آنفولانزا و کاهش شدت علائم آن می تواند به طور قابل توجهی نیاز افراد به مراجعه به مراکز پزشکی و بستری شدن را کاهش دهد.
واکسن آنفولانزای فصلی، بدن را در برابر 3 یا 4 ویروس شایع آنفولانزای همان سال محافظت می کند. هم اکنون این واکسن به شکل تزریقی و یا استنشاقی (به صورت اسپری درون بینی) در دسترس است.
در سال های اخیر، نگرانی هایی در مورد کم اثر بودن واکسن های استنشاقی در برابر برخی از انواع آنفولانزا وجود داشت. با این حال انتظار می رود تا این واکسن های استنشاقی در فصل 2021-2020 کارایی مناسبی داشته باشند. این اسپری همچنان برای برخی از گروه ها توصیه نمی شود، مانند: زنان باردار، کودکان بین 2 تا 4 سال مبتلا به آسم یا خس خس سینه و یا افرادی با سیستم ایمنی ضعیف.
افرادی که به تخم مرغ حساسیت دارند هم می توانند واکسن آنفولانزا دریافت کنند.
کنترل و جلوگیری از گسترش آلودگی
از آن جا که واکسن آنفولانزا به طور صد در صد مؤثر نمی باشد، در نتیجه انجام اقدامات زیر برای کاهش احتمال انتقال بیماری و کنترل گسترش آلودگی، از اهمیت بسیاری برخوردار است:
در همه گیری بیماری کووید-19، ممکن است هر دو بیماری کووید-19 و بیماری آنفولانزا هم زمان منتشر شوند. به همین دلیل بهتر است در خارج از منزل، فاصله اجتماعی را رعایت کرده و حداقل 2 متر از دیگران فاصله داشته باشید. به علاوه اگر با افراد دیگری در خارج از منزل تعامل دارید حتماً از ماسک استفاده کنید.
برای تشخیص آنفولانزا، پزشک بیمار را معاینه کرده و علائم و نشانه های آنفولانزا را بررسی می کند و ممکن است برای تشخیص ویروس انجام آزمایش هایی را توصیه کند.
زمانی که بیماری آنفولانزا شایع است، دیگر نیازی به انجام آزمایش نمی باشد. پزشک می تواند از روی علائم، آن را تشخیص دهد.
در برخی موارد، پزشک آزمایش های مختلفی را برای تشخیص این بیماری توصیه می کند. امروزه تست واکنش زنجیره ای پلیمراز (Polymerase Chain Reaction / PCR) در بسیاری از آزمایشگاه ها، مطب پزشکان و بیمارستان ها انجام می شود. این تست در تشخیص سویه آنفولانزا از بقیه تست ها حساس تر می باشد.
در همه گیری کووید-19 بهتر است هر دو آزمایش تشخیص آنفولانزا یا کووید-19 را با هم انجام داد چرا که ابتلا به هر دو بیماری ممکن می باشد.
برای درمان آنفولانزا، معمولاً استراحت و نوشیدن مایعات کافی می باشد، اما اگر بیماری شدید بوده و یا در خطر بالایی برای ابتلا به عوارض ناشی از این بیماری هستید، پزشک داروهایی ضد ویروس مانند اوسلتامیویر، زانامیویر، پرامیویر یا بالوکساویر را تجویز کند. این دارو ها مدت زمان بیماری را کاهش داده و از بروز عوارض بیماری جلوگیری می کند.
اوسلتامیویر یک داروی خوراکی و زانامیویر داروی استنشاقی است. زانامیویر توسط دستگاهی مشابه افشانه های داروهای آسم مصرف می شود و نباید برای افرادی که دچار بیماری های مزمنی مثل آسم و بیماری های ریوی هستند، استفاده شود .
از عوارض جانبی داروهای ضد ویروس، حالت تهوع و استفراغ می باشد، به همین دلیل به همراه غذا تجویز می شوند.
بسیاری از سویه های آنفولانزا نسبت به ریمانتادین و امانتادین مقاوم هستند، این دارو ها، در گذشته استفاده می شده اند و دیگر مصرف آن ها توصیه نمی شود.
اقدامات زیر می تواند علائم بیماری را بهبود ببخشد و به عنوان درمان خانگی برای آنفولانزا عمل کند:
برای کمک به کنترل و جلوگیری از گسترش بیماری در محل زندگی خود، در منزل بمانید و کودکان مبتلای خود را تا 24 ساعت بعد از بهبود تب در خانه نگاه دارید. تا زمان بهبودی از تماس و تعامل با سایر افراد خودداری کنید. اگر باید از خانه خارج شوید ماسک بزنید و دست های خود را مرتباً بشویید.