برونشیت، یکی از بیماری هایی است که به خصوص در فصول سرد شیوع بالایی دارد. این بیماری باعث تورم مجاری تنفسی و تولید و ترشح مخاط شده و در نتیجه سرفه می شود. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز برونشیت، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
برونشیت التهاب لایه درونی لوله های برونش (نایژه ای / مسیر ورود و خروج هوا از ریه ها و به آن) می باشد. افراد مبتلا به برونشیت معمولا سرفه های خلطی (معمولاً بی رنگی) دارند؛ برونشیت به دو صورت حاد یا مزمن بروز می کند.
برونشیت حاد اغلب در اثر سرماخوردگی و یا یک عفونت تنفسی ایجاد می شود و یکی از شایع ترین بیماری ها می باشد. در برونشیت مزمن، که به مراتب خطرناک تر از برونشیت حاد می باشد، پوشش درونی نایژه (برونش) همواره ملتهب و حساس بوده که اغلب در نتیجة استعمال دخانیات ایجاد می شود.
معمولاً برونشیت حاد طی یک هفته تا ده روز بدون ایجاد هیچ عارضه طولانی مدتی بهبود می یابد. با این حال ممکن است سرفه تا چند هفته ادامه داشته باشد.
ابتلای مداوم و مکرر به برونشیت می تواند نشانه ای از برونشیت مزمن باشد که در این حال اقدامات درمانی ضروری می باشد. برونشیت مزمن یکی از عارضه های بیماری های مزمن انسداد ریه (COPD) می باشد.
علائم و نشانه های هر دو عارضه برونشیت مزمن و حاد ممکن است شامل موارد زیر باشد:
معمولاً مبتلایان به برونشیت حاد علائم مشابه سرماخوردگی، از جمله سر درد خفیف و بدن درد را تجربه می کنند. معمولاً علائم در عرض یک هفته بهبود می یابد، اما ممکن است سرفه برای هفته ها ادامه پیدا کند.
اگر فردی برای دست کم دو سال متوالی، دوره های حداقل سه ماهه سرفه خلطی را تجربه کند، به برونشیت مزمن مبتلا می باشد.
اگر در دوره هایی، علائم بیماری و سرفه های فرد مبتلا به برونشیت مزمن وخیم شده و تشدید شوند، به احتمال زیاد در آن زمان، فرد علاوه بر برونشیت مزمن به یک عفونت حاد نیز دچار شده است.
اگر سرفه ها:
معمولاً برونشیت حاد بر اثر آلودگی با همان ویروس های عامل سرماخوردگی و آنفولانزا ایجاد می شود. در بیشتر موارد، برونشیت با آنتی بیوتیک ها درمان نمی شوند، چرا که این داروها توانایی از بین بردن ویروس ها را ندارند.
عمده ترین علت ایجاد برونشیت مزمن، استعمال دخانیات است. آلودگی هوا، گرد و غبار یا گازهای سمی موجود در محیط کار و زندگی نیز می توانند منجر به این عارضه شوند.
عواملی که خطر ابتلا به برونشیت را افزایش می دهند عبارتند از:
عموماً ابتلا به برونشیت نگران کننده نمی باشد، اما گاهی می تواند منجر به ذات الریه (پنومونی) شود. با این حال عود مکرر برونشیت می تواند به معنای ابتلای فرد به بیماری های مزمن انسداد ریه (COPD) باشد.
برای کاهش خطر ابتلا به برونشیت، موارد زیر را رعایت کنید:
در روزهای ابتدایی بیماری، تشخیص و افتراق علائم برونشیت از سرماخوردگی دشوار است. زمان معاینه، پزشک با استفاده از گوشی پزشکی به دقت به صدای ریه در هنگام نفس کشیدن گوش می دهد.
در بعضی موارد پزشک انجام آزمایش های زیر را توصیه می کند:
بیشتر افراد مبتلا به برونشیت حاد، پس از گذشت چند هفته بدون هیچ درمانی، بهبود می یابند.
اغلب اوقات، برونشیت بر اثر یک عفونت ویروسی ایجاد می شود، به همین دلیل آنتی بیوتیک ها تأثیری بر روی آن ندارند. با این حال در مواردی که پزشک به یک عفونت باکتریایی مشکوک است، آنتی بیوتیک تجویز می کند.
گاهی ممکن است پزشک داروهای دیگری تجویز کند، از این داروها می توان به دو داروی زیر اشاره کرد:
برنامه های توانبخشی ریوی (یک برنامة تمرینی تنفس با هدف افزایش توان فیزیکی و تنفس بهتر بیمار) می تواند به بهبود علائم برونشیت مزمن کمک کند.
اقدامات خود درمانی زیر می تواند به بهبود شرایط شما کمک کند:
از عوامل محرک ریه دوری کنید. سیگار نکشید. هنگام آلودگی هوا و یا زمانی که در معرض عوامل تحریک کنندۀ ریه مانند رنگ یا شوینده ها و ضدعفونی کننده های قوی خانگی قرار می گیرید، از ماسک استفاده کنید.
از دستگاه بخور استفاده کنید. هوای گرم و مرطوب به تسکین سرفه و نرم شدن مخاط مجاری تنفسی کمک می کند. پیش از استفاده از بخور، آن را طبق دستورالعمل تمیز کرده تا از رشد باکتری ها و قارچ ها در محفظة آب جلوگیری شود.
خارج از خانه ماسک بزنید. اگر هوای سرد سرفه های شما را تشدید کرده و یا باعث تنگی نفس می شود، قبل از خارج شدن از خانه ماسک بزنید.
در مرحله اول مراجعه به یک پزشک عمومی کافی است. در صورت ابتلا به برونشیت مزمن، ممکن است فرد به یک متخصص بیماری های ریه ارجاع داده شود.
بهتر است پیش از ملاقات با پزشک، آمادگی پاسخ به سؤالات زیر را داشته باشید:
اگر پیش از این درمان و تست های دیگری را برای بیماری خود پشت سر گذاشته اید، گزارش هایی از آن ها از جمله نتایج رادیوگرافی قفسه سینه، کشت خلط و آزمایش عملکرد ریه را به همراه داشته باشید.
سوالاتی که ممکن است پزشک بپرسد عبارتند از: