جنتامایسین (نام تجاری: جنتادیک)، از داروهای آنتی بیوتیکی است که در درمان عفونت های شدید باکتریایی مانند مننژیت، عفونت مجاری ادراری، ذات الریه، برونشیت و سپتی سمی کاربرد دارد. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف جنتامایسین، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه می شود.
نام عمومی: جنتامایسین
نام تجاری: گارامایسین، جنتادیک
از جنتامایسین در جلوگیری یا درمان طیف گسترده ای از عفونت های باکتریایی استفاده می شود و رشد باکتری ها را متوقف می کند. این دارو از دسته ی داروهای آنتی بیوتیک های آمینوگلیکوزید می باشد.
این دارو باید معمولاً هر 8 ساعت به صورت وریدی یا عضلانی و طبق دستور پزشک تزریق شود. دوز دارو بر اساس شرایط پزشکی، وزن و پاسخ بدن به درمان تعیین می شود. ممکن است برای کمک به یافتن بهترین دوز برای شرایط فعلی تست های آزمایشگاهی (مانند عملکرد کلیه، سطح دارو در خون) انجام شود.
در صورت مصرف این دارو در منزل، تمام دستورالعمل های تهیه و مصرف آن را از پزشک بپرسید. پیش از مصرف، دارو از نظر ظاهری و وجود ذرات یا تغییر رنگ بررسی کنید. در صورت مشاهده هر یک از این دو مورد، از مصرف دارو خودداری کنید. روش نگهداری و از دسترس خارج کردن لوازم پزشکی را بیاموزید.
بشترین اثربخشی دارو در نتیجه مصرف منظم آن حاصل می شود؛ بنابراین برای جلوگیری از فراموش کردن مصرف دارو، آن را هر روز در یک زمان خاص مصرف کنید.
حتی پس از بهبودی علائم نیز مصرف دارو نباید قطع شود. قطع زودتر از موعد تجویز شده دارو می تواند منجر به بازگشت عفونت شود.
در صورت تداوم یا بدتر شدن وضعیت، پزشک را در جریان امور قراردهید.
حالت تهوع، استفراغ، ناراحتی معده یا از دست دادن اشتها می تواند از عوارض جنتامایسین باشد. در صورت تداوم یا بدتر شدن هر یک از این عوارض، فوراً پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید.
به یاد داشته باشید که پزشک معالجتان این دارو را برای شما تجویز کرده چرا که بر این باور است که منافع این دارو بیشتر از عوارض آن است. بیشتر افراد با مصرف جنتامایسین، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.
در صورت بروز هرکدام از عوارض جانبی نادر اما جدی مانند بی حسی یا سوزن سوزن شدن، گرفتگی یا ضعف عضله و تشنج به پزشک مراجعه کنید.
به دلیل وجود باکتری مقاوم در این دارو، مصرف آن به ندرت باعث بیماری شدید روده ای (اسهال مرتبط با کلستریدیوم دیفیسیل) می شود. این وضعیت ممکن است در طول درمان یا هفته ها تا ماه ها پس از قطع درمان رخ دهد. در صورت دارا بودن علائمی همچون اسهال مداوم، درد یا گرفتگی شکم و معده، خون یا مخاط در مدفوع فوراً به پزشک مراجعه کنید.
مصرف طولانی مدت یا مکرر داروی جنتامایسین منجر به برفک دهانی یا عفونت مخمر جدید خواهد شد. در صورت مشاهده لکه های سفید در دهان، تغییر ترشحات واژن یا سایر علائم جدید به پزشک خود مراجعه کنید.
واکنش جدی آلرژیک به این محصول به ندرت رخ می دهد. با این حال، در صورت مشاهده علائمی همچون جوش، خارش، تورم (به خصوص در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، دشواری در تنفس، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
موارد مذکور، تمام عوارض جانبی جنتامایسین را در برنمی گیرد؛ بنابراین در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی دیگری، آن را به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.
پیش از مصرف جنتامایسین، در صورت حساسیت به آن یا سایر آنتی بیوتیک ها (مانند توبرامایسین، آمیکاسین) یا هر نوع حساسیت دیگری، پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید. این محصول ممکن است دارای اجزای غیر فعالی (مانند سولفیت ها) باشد که موجب واکنش های آلرژیک و یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.
همچنین قبل از مصرف جنتامایسین، پزشک یا پزشک داروخانه را از سوابق پزشکی خود به خصوص فیبروز سیستیک، مشکلات شنوایی (از جمله ناشنوایی، کاهش شنوایی)، مشکلات کلیوی، کمبود مواد معدنی در خون (از جمله پتاسیم، منیزیم، کلسیم)، میاستنی گراویس، بیماری پارکینسون مطلع سازید.
جنتامایسین ممکن است سبب عملکرد نادرست واکسن های زنده ی باکتریایی (مانند واکسن تیفوئید) شود. از انجام واکسیناسیون در حین مصرف این دارو بدون تجویز پزشک خودداری کنید.
قبل از عمل جراحی، تمام محصولات مورد استفاده خود (از جمله داروهای با نسخه، بدون نسخه یا محصولات گیاهی) را به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید.
ممکن است افراد مسن نسبت به عوارض جانبی جنتامایسین، به خصوص آسیب کلیوی حساسیت بیشتری نشان دهند.
مصرف آمپول جنتامایسین در حین بارداری توصیه نمی شود. اگرچه در زنانی که داروهای مشابه مصرف کرده اند، آسیب به نوزادان گزارش شده است، اما ممکن است خطر آسیب این دارو با آنها یکسان نباشد. در مورد خطرات و مزایای این دارو با پزشک خود مشورت کنید.
مقدار اندکی از این دارو از شیر مادر به نوزاد منتقل می شود. با این حال، بسیاری از پزشکان شیردهی را هنگام مصرف جنتامایسین بی خطر می دانند؛ بنابراین قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
تداخل های دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت تمامی تداخلات دارویی جنتامایسین را پوشش نمی دهد؛ بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید، همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید.
در صورت مصرف همزمان جنتامایسین با سایر داروهایی که می توانند کلیه ها یا شنوایی را تحت تأثیر قرار دهند، ممکن است خطر آسیب به کلیه یا کاهش شنوایی را افزایش دهند. داروهای خطرساز عبارتند از: آمیکاسین، توبرامایسین، آمفوتریسین B، سیدوفوویر، سیس پلاتین، پلی میکسین B، سفالوسپورین ها مانند سفالوریدین، داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID) مانند ایبوپروفن و غیره اشاره کرد.
در صورت مصرف بیش از حد دارو و بروز علائم جدی مانند غش کردن با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید.
ممکن است برای نظارت بر پیشرفت یا بررسی عوارض جانبی دارو تست های آزمایشگاهی (مانند عملکرد کلیه، شمارش کامل سلولهای خون، قند خون) به صورت دوره ای انجام شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
اگر یک دوز از دارو را فراموش کردید، به محض به خاطر آوردن آن را مصرف کنید، اما اگر نزدیک زمان مصرف دوز بعدی بود، از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید. همچنین دوز بعدی را به موقع مصرف کرده و برای جبران فراموشی، دوز دارو را دو برابر نکنید.
ویال های بازنشده آمپول جنتامایسین را در دمای اتاق (بین 20 الی 25 درجه سانتی گراد) نگهداری کنید. دارو را در بسته بندی محصول و به دور از نور و رطوبت قرار دهید. از نگهداری داروها در حمام و دستشویی خودداری کرده و همواره به خاطر داشته باشید که تمام داروها را دور از دسترس کودکان و حیوانات نگه دارید.
دارو ها را به درون توالت و فاضلاب نریزید، مگر آن که دستورالعملی برای انجام آن ذکر شده باشد. در صورت منقضی شدن دارو و یا عدم نیاز به آن، با یک روش مناسب آن را دور بریزید.