درخواست مشاوره رایگان
برفک دهان، یکی از عفونت های قارچی است که در دهان ایجاد می شود. این عارضه به طور معمول خطرناک نیست و با مراقبت های مناسب از بین می رود. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز برفک دهان، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
برفک دهان، یا استوماتیت کاندیدیاز، عارضه ای است که طی آن قارچ کاندیدا آلبیکانس در بافت های نرم دهان یا قاعده لثه تشکیل شده و ضایعات سفیدی را ایجاد می کند. کاندیدا یک میکروارگانیسم موجود در دهان است، اما گاهی ممکن است رشد آن از حد خارج شده و باعث ایجاد عارضه شود.
اگر چه برفک دهان می تواند هر کسی را درگیر کند، اما احتمال بروز آن در نوزادان و بزرگسالان مسن بیشتر است، زیرا ایمنی بدن آنها ضعیف تر است. در افراد دیگر با سیستم ایمنی سرکوب شده یا بیماری های خاص یا افرادی که داروهای خاصی مصرف می کنند نیز این عارضه بیشتر شایع است. برفک دهان در فرد سالم یک مشکل جزئی است، اما اگر سیستم ایمنی ضعیفی شده باشد، علائم ممکن است شدیدتر و کنترل آن دشوار باشد.
در بیشتر موارد، برفک دهان طی یک یا دو هفته خود به خود از بین می روند. اگر برفک دهان بزرگتر از حد عادی یا بسیار دردناک باشد یا پس از چند روز هیچ علامتی مبنی بر بهبودی مشاهده نشود، باید با پزشک یا دندانپزشک مشورت کرد.
برفک دهان معمولاً به شکل گرد یا بیضی شکل با یک مرکز سفید یا زرد و حاشیه قرمز هستند. آنها در داخل دهان، سطح یا زیر زبان، داخل گونه ها یا لب ها، در قاعده لثه ها یا روی کام نرم شکل می گیرند. ممکن است یک یا دو روز قبل از ظاهر شدن زخم ها، احساس سوزن سوزن شدن یا سوزش در آن ناحیه ایجاد شود.
انواع مختلفی از برفک دهان وجود دارد، از جمله:
زخم های کوچک برفک شایع ترند:
زخم های بزرگ برفک کمتر شایع هستند:
برفک دهان هرپتی فرم شایع نیستند و معمولاً دیر اتفاق می افتند. این نوع:
در صورت تجربه موارد زیر با پزشک خود مشورت کنید:
در صورت تیز شدن دندان که به نظر می رسد باعث تحریک زخم ها شده اند، به دندانپزشک مراجعه کنید.
علت دقیق برفک دهان هنوز مشخص نیست، گرچه محققان گمان می کنند که ترکیبی از عوامل در ایجاد آن ها نقش دارند. محرک های احتمالی برفک دهان عبارتند از:
برفک دهان ممکن است به دلیل بیماری های زیر ایحاد شوند:
بر خلاف تبخال، برفک دهان با عفونت ویروس هرپس همراه نیستند.
هرکسی می تواند به برفک دهان مبتلا شود. اما بیشتر در نوجوانان و بزرگسالان رخ داده و بیشتر در خانم ها دیده می شود.
غالباً افرادی که دچار برفک دهان عود کننده هستند سابقه خانوادگی این اختلال را دارند. این امر می تواند به دلیل وراثت یا یک عامل مشترک در محیط، مانند برخی غذاها یا مواد حساسیت زا باشد.
برفک دهان غالباً عود می کنند، اما می توانید با رعایت این نکات، احتمال عود آن را کاهش داد:
به آنچه می خورید توجه کنید. سعی کنید از مصرف غذاهایی که محرک مخاط دهان هستند، خودداری کنید. از جمله: آجیل، چیپس، چوب شور، برخی ادویه ها، غذاهای شور و میوه های ترش یا خیلی شیرین مانند آناناس، گریپ فروت و پرتقال. از خوردن غذاهایی که به آنها حساسیت دارید خودداری کنید.
غذاهای سالم انتخاب کنید. برای جلوگیری از کمبودهای غذایی، میوه، سبزیجات و غلات کامل بخورید.
بهداشت مناسب دهان و دندان را رعایت کنید. مسواک زدن منظم بعد از غذا و استفاده از نخ دندان برای حداقل یکبار در روز می تواند دهان را تمیز و عاری از غذاهایی که ممکن است باعث ایجاد زخم شوند، کند. برای جلوگیری از تحریک بافت های ظریف لثه و دهان، از مسواک نرم استفاده کنید و از مصرف خمیردندان ها و دهانشویه های حاوی سدیم لوریل سولفات خودداری کنید.
در صورت ابتلا به دیابت، قند خون خود را کنترل کنید. کنترل قند خون می تواند به کاهش قند بزاق و پیشگیری از رشد کاندیدا کمک کند.
خشکی دهان را درمان کنید. برای درمان با پزشک صحبت کنید و از روش هایی مانند غرغره آب در دهان و چیپس یخ برای مرطوب نگه داشتن دهان کمک بگیرید.
استرس خود را کنترل کنید. اگر علت بروز برفک دهان مربوط به استرس باشد، از روش های کاهش استرس، یوگا، موسیقی درمانی و مدیتیشن کمک بگیرید.
تشخیص برفک به محل و شناسایی علت زمینه ای بستگی دارد.
برای تشخیص برفک دهان، پزشک یا دندانپزشک ممکن است:
برای کمک به تشخیص برفک در مری، پزشک ممکن است انجام یکی یا همه موارد زیر را توصیه کند:
بیوپسی (نمونه برداری). نمونه ای از بافت روی یک محیط مخصوص کشت داده می شود تا مشخص شود کدام باکتری یا قارچ، در صورت وجود، باعث علائم شده است.
معاینه آندوسکوپیک. در این روش، پزشک، مری، معده و قسمت اول روده کوچک (اثنی عشر / دوئودنوم) را با استفاده از یک لوله قابل انعطاف با لامپ و دوربینی روی نوک آن (آندوسکوپی) معاینه می کند.
معاینه جسمی. در صورت نیاز، معاینه جسمی و برخی آزمایش های خون ممکن است برای شناسایی هر گونه بیماری زمینه ای که می تواند باعث برفک در مری شود، انجام شود.
هدف ازدرمان، متوقف کردن گسترش سریع قارچ است، اما انتخاب بهترین روش به سن، سلامت کلی و علت عفونت بستگی داشته باشد. حذف علل زمینه ای در صورت امکان، می تواند از عود جلوگیری کند.
بزرگسالان و کودکان سالم. پزشک ممکن است داروهای ضد قارچ را تجویز کند. این داروها به اشکال مختلفی، از جمله قرص های مکیدنی یا دهانشویه وجود دارد. اگر این داروهای موضعی موثر نباشند، ممکن است دارویی سیستمیک داده شود.
نوزادان و مادران شیرده. اگر شیر می دهید و نوزاد دچار برفک دهان باشد، ممکن است شما و کودکتان عفونت را به شکل پینگ پنگی به یکدیگر منتقل کنید. در این حال معمولاً پزشک یک داروی ضد قارچ ضعیف برای کودک و یک کرم ضد قارچ برای استفاده موضعی روی پستان تجویز کند.
بزرگسالان با سیستم ایمنی ضعیف. اغلب، پزشک داروهای ضد قارچی را تجویز می کند.
اگر علت زمینه ای مانند استفاده از دندان مصنوعی ضدعفونی نشده برطرف نشود، برفک حتی پس از درمان نیز ممکن است عود کند.
اگر چندین زخم برفک در دهان باشد، ممکن است پزشک دهان شویه های حاوی استروئید جهت کاهش درد و التهاب و یا لیدوکائین را جهت کاهش درد تجویز کند.
برخی محصولات بدون نسخه و با نسخه می توانند به تسکین درد و بهبودی برفک دهان کمک کنند. از جمله:
از پزشک یا دندانپزشک خود در مورد اینکه کدام یک برای شما بهتر است مشاوره بگیرید.
داروهای خوراکی ممکن است در موارد شدید برفک دهان و یا در افرادی که به درمان های موضعی پاسخ نداده اند، استفاده شوند.
وقتی زخم های شدید برفک به درمان های دیگر پاسخ نمی دهند پزشک استفاده از داروهای خوراکی استروئیدی را تجویز می کند؛ اما به دلیل عوارض جانبی جدی، آنها معمولاً آخرین خط درمانی هستند.
برای کمک به تسکین درد و تسریع بهبودی، این نکات را در نظر بگیرید:
پزشک یا دندانپزشک شما می تواند زخم برفک را بر اساس شکل ظاهری تشخیص دهد. در اینجا برخی از اطلاعات کمک کننده جهت کسب آمادگی برای مراجعه به پزشک آورده شده است.
پزشک احتمالاً سؤالاتی از شما می پرسد. آمادگی برای پاسخگویی به آن باعث می شود تا از وقت ملاقات خود با پزشک بیشترین بهره را ببرید. سوالاتی که ممکن است پزشک بپرسد عبارتند از:
