آمیکاسین (نام تجاری: ایپاسین)، از داروهای آنتی بیوتیکی است که در درمان عفونت های باکتریای خون، معده، ریه، پوست، استخوان، مفاصل، مجاری ادراری و مننژ (مننژیت) کاربرد دارد. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف آمیکاسین، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه می شود.
نام عمومی: آمیکاسین
نام تجاری: آمیکین، ایپاسین
آمیکاسین برای پیشگیری یا درمان طیف گسترده ای از عفونت های باکتریایی استفاده می شود.
آمیکاسین به دسته ای از داروها تحت عنوان آنتی بیوتیک های آمینوگلیکوزید تعلق دارد و مانع از رشد باکتری ها می شود.
نحوه ی مصرف آمیکاسین طبق تجویز پزشک با تزریق وریدی یا عضلانی می باشد و باید هر 8 ساعت یک بار یا طبق دستور پزشک مصرف شود. دوز مصرفی دارو طبق شرایط پزشکی فرد، وزن و میزان پاسخ بدن به دارو تعیین می شود. آزمایش های تشخیصی (مانند عملکرد کلیه) جهت سنجش دوز مناسب انجام می شود.
درصورت مصرف خانگی، تمام دستورالعمل های تهیه و استفاده را از پزشک متخصص بیاموزید. قبل از استفاده، این محصول را از لحاظ ظاهری مثل وجود ذرات یا تغییر رنگ بررسی کنید. درصورت وجود این تغییرات از دارو استفاده نکنید و نحوه ی نگهداری و دفع صحیح دارو را جویا شوید.
بیشترین اثربخشی این آنتی بیوتیک در نتیجه مصرف منظم آن حاصل می شود؛ بنابراین برای جلوگیری از فراموش کردن مصرف دارو، آن را هر روز در یک زمان خاص مصرف کنید.
مصرف آمیکاسین را تا تکمیل زمان تجویز شده ادامه دهید، حتی اگر علائم پس از چند روز از بین بروند. توقف مصرف دارو به ادامه ی رشد باکتری ها منجر شده و می تواند باعث بازگشت عفونت شود.
درصورت تداوم یا تشدید شرایط به پزشک اطلاع دهید.
حالت تهوع، استفراغ، ناراحتی معده یا از دست دادن اشتها ممکن است رخ دهد و درد / تحریک / قرمزی در محل تزریق، می تواند از عوارض آمیکاسین باشند. در صورت تداوم یا تشدید هر یک از عوارض، حتماً آن را با پزشک معالج یا پزشک داروخانه مطرح کنید.
به یاد داشته باشید که پزشک معالج این دارو را تجویز کرده چرا که بر این باور است که منافع این دارو بیشتر از عوارض آن است. بیشتر افراد با مصرف آمیکاسین، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.
بروز هرگونه عارضه جانبی جدی، از جمله: بی حسی / گزگز، کشیدگی عضله، ضعف و تشنج سریعاً به پزشک خود اطلاع دهید.
آمیکاسین به دلیل نوعی باکتری مقاوم به ندرت باعث بروز بیماری روده ای شدید (اسهال مرتبط با کلستریدیوم دیفیسیل) می شود. این وضعیت ممکن است در طول درمان یا هفته ها تا ماه ها پس از قطع درمان رخ دهد. در صورت بروز هرکدام از این عوارض خطرناک جانبی اسهال مداوم، درد / گرفتگی شکم یا معده، خون / مخاط در مدفوع از داروهای ضد اسهال یا داروهای حاوی مخدر پرهیز کرده و بلافاصله به پزشك مراجعه کنید.
استفاده مکرر و طولانی مدت از آمیکاسین منجر به برفک دهانی یا عفونت مخمری جدید می شود. درصورت مشاهده لکه های سفید در دهان، تغییر ترشحات واژن یا سایر علائم با پزشک خود در تماس باشید.
واکنش آلرژیک بسیار جدی نسبت به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی، از جمله: راش پوستی (عارضه های پوستی)، خارش / تورم (به خصوص در صورت و زبان و گلو)، سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی فوراً به پزشک مراجعه کنید.
موارد مذکور، تمام عوارض جانبی آمیکاسین را در برنمی گیرد؛ بنابراین در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی دیگری، آن را به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.
پیش از مصرف آمیکاسین، در صورت حساسیت به آن یا هر نوع حساسیت دیگری مانند حساسیت به سایر آنتی بیوتیک های آمینوگلیکوزید (مانند جنتامایسین، توبرامایسین) پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید. این محصول ممکن است دارای اجزای غیر فعالی (مانند سولفیت) باشد که موجب واکنش های آلرژیک و یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.
همچنین قبل از مصرف آمیکاسین، پزشک معالج یا پزشک داروخانه را از سوابق پزشکی خود به خصوص: فیبروز کیستیک، مشکلات شنوایی (از جمله ناشنوایی، کاهش شنوایی)، مشکلات کلیوی، کمبود مواد معدنی خون (از جمله پتاسیم، منیزیم، کلسیم)، میاستنی گراویس و بیماری پارکینسون، مطلع سازید.
آمیکاسین می تواند باعث عدم اثر بخشی صحیح واکسن های باکتریایی زنده مثل واکسن تیفوئید شود. در حین استفاده از این دارو واکسیناسیونی انجام ندهید، مگر اینکه پزشک تجویز کرده باشد.
تمام داروهای مصرفی خود را (از جمله داروهای با نسخه، بی نسخه و محصولات گیاهی) پیش از جراحی به پزشک و یا دندان پزشک خود اطلاع دهید.
افراد مسن نسبت به عوارض جانبی آمیکاسین، به ویژه آسیب کلیوی حساسیت بیشتری نشان می دهند.
این دارو برای استفاده در دوران بارداری توصیه نمی شود. البته نتایجی مبنی بر آسیب داروهای مشابه به جنین دیده شده است اما درخصوص صدمه ی این دارو بر جنین چیزی گزارش نشده است. درباره خطرات و مزایای مصرف این دارو با پزشک مشورت کنید.
این دارو به مقدار کم به شیر مادر منتقل می شود. با این حال، بسیاری از پزشکان شیردهی را هنگام استفاده از این دارو بی خطر می دانند. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
تداخلات دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت تمامی تداخلات دارویی آمیکاسین را پوشش نمی دهد بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید، همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید.
برخی داروها که کلیه ها یا شنوایی را تحت تأثیر قرار می دهند، در صورت مصرف با آمیکاسین ممکن است خطر آسیب کلیوی یا کاهش شنوایی را افزایش دهند. برخی از این دارو ها شامل: آمفوتریسین بی، سیدوفوویر، سیس پلاتین، پلی میکسین بی، توبرامایسین، سفالوسپورین ها مانند سفالوریدین، داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و غیره می باشند.
در صورت مصرف بیش از حد دارو و بروز علائم جدی مانند غش کردن با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید. علائم سوء مصرف دارو می تواند به صورت تپش قلب سریع / نامنظم، سرگیجه شدید و غش کردن باشد.
آزمایش های تشخیصی / پزشکی (مانند عملکرد کلیه، سطح آمیکاسین خون) به صورت دوره ای جهت بررسی بهبودی یا کنترل عوارض جانبی انجام می شود. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
بیشترین اثربخشی این دارو طی مصرف منظم آن حاصل می شود. اگر یک دوز از دارو را فراموش کردید، بلافاصله با پزشک معالج یا پزشک داروخانه تماس بگیرید تا یک برنامه جدید تعیین کند، برای جبران دوز فراموش شده، دوز دارو را دو برابر نکنید.
ویال های بازنشده داروی آمیکاسین را در دمای اتاق (20 الی 25 درجه سانتی گراد) نگهداری کنید. دارو را در بسته بندی محصول و به دور از نور و رطوبت قرار دهید. از نگهداری داروها در حمام و دستشویی خودداری کنید و همواره به خاطر داشته باشید که تمام داروها باید از دسترس کودکان و حیوانات دور بمانند.
دارو ها را به درون توالت و فاضلاب نریزید، مگر آن که دستورالعملی برای انجام آن ذکر شده باشد. در صورت منقضی شدن دارو و یا عدم نیاز به آن، با یک روش مناسب آن را دور بریزید.