درخواست مشاوره رایگان
سولفامتوکسازول و تریمتوپریم (نام تجاری: کوتریموکسازول)، از داروهای آنتی بیوتیک ترکیبی است که در درمان برخی عفونت های گوش، مجاری ادراری، ریه و گوارش کاربرد دارد. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف کوتریموکسازول، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه می شود.
نام عمومی: سولفامتوکسازول و تریمتوپریم
نام تجاری: باکتریم، کوتریموکسازول
کوتریموکسازول ترکیبی از دو آنتی بیوتیک سولفامتوکسازول و تری متوپریم می باشد. کوتریموکسازول برای درمان طیف گسترده ای از عفونت های باکتریایی (مانند عفونت های گوش میانی، ادرار، تنفسی و روده) مورد استفاده قرار گرفته و همچنین برای پیشگیری و درمان نوع خاصی از ذات الریه (از نوع پنوموسیستیس) استفاده می شود. این دارو در کودکان کمتر از 2 ماه به دلیل خطر عوارض جانبی جدی نباید استفاده شود. این دارو فقط انواع خاصی از عفونت ها را درمان می کند و برای عفونت های ویروسی (مانند آنفولانزا) موثر نیست. استفاده غیرضروری یا بی رویه از هر نوع آنتی بیوتیک می تواند منجر به کاهش اثر آن گردد.
این دارو را طبق دستور پزشک، به همراه یک لیوان پر آب (8 اونس یا 240 میلی لیتر) به صورت خوراکی مصرف کنید. در صورت بروز ناراحتی معده، می توان آن را به همراه غذا یا شیر مصرف نمود. در هنگام مصرف این دارو به جز مواردی که پزشک خلاف این موضوع را تجویز می کند، مایعات زیادی بنوشید تا خطر احتمال تشکیل سنگ کلیه کاهش یابد. دوز مصرفی دارو طبق شرایط پزشکی فرد و میزان پاسخ بدن به درمان تعیین می شود.
بیشترین اثربخشی دارو در نتیجه مصرف منظم آن حاصل می شود. بنابراین برای جلوگیری از فراموش کردن مصرف دارو، آن را هر روز در یک زمان خاص مصرف کنید.
مصرف این دارو را تا پایان مقدار کامل تجویز شده ادامه دهید، حتی اگر علائم پس از چند روز از بین بروند، متوقف کردن زود هنگام مصرف دارو ممکن است به رشد باکتری ادامه دهد و منجر به تشدید عفونت شود.
در صورت تداوم یا تشدید وضعیت، موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.
حالت تهوع، استفراغ، اسهال و از دست دادن اشتها می توانند از عوارض کوتریموکسازول باشند. در صورت تداوم یا تشدید هر یک از عوارض، حتماً آن را با پزشک معالج یا پزشک داروخانه مطرح کنید.
به یاد داشته باشید پزشک معالجتان این دارو را به دلیل بیشتر بودن منافع این دارو نسبت به عوارض آن برای شما تجویز کرده است. بیشتر افراد با مصرف کوتریموکسازول، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.
در صورت بروز عوارض جانبی جدی مانند: ضعف عضلانی، تغییرات ذهنی و خلقی، علائم مشکلات کلیوی (مانند تغییر در مقدار ادرار، خون در ادرار)، خواب آلودگی شدید، علائم افت قند خون (مانند تعریق ناگهانی، لرزش، ضربان قلب سریع، گرسنگی، تاری بینایی، سرگیجه یا گزگز دست و پاها)، سریعاً به پزشک مراجعه نمایید.
همچنین در صورت بروز علائمی همچون: سردرد مداوم، سفتی گردن، تشنج، ضربان قلب آهسته یا غیر عادی، به پزشک معالج مراجعه نمایید.
کوتریموکسازول به ندرت ممکن است باعث واکنش های آلرژیک جدی و سایر عوارض جانبی مانند لایه برداری پوستی شدید (مانند سندرم استیونس جانسون)، اختلالات خونی (مانند آگرانولوسیتوز، آنمی پلاستیک)، آسیب کبدی یا آسیب ریوی شود. در صورت مشاهده هر یک از موارد: جوش یا تاول پوستی، خارش یا تورم (به خصوص صورت، زبان و گلو)، گلودرد مداوم یا تب، تورم غدد لنفاوی جدید یا شدید، رنگ پریدگی، درد مفصل، سرفه مداوم، مشکل تنفس، خونریزی و کبودی زود هنگام، زردی چشم یا پوست، حالت تهوع یا استفراغ مداوم، خستگی غیرمعمول و ادرار تیره بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
این دارو به دلیل نوعی باکتری مقاوم ممکن است به ندرت باعث بیماری روده ای شدید (اسهال مرتبط با کلستریدیوم دیفیسیل) شود. این وضعیت ممکن است در طول درمان یا هفته ها تا ماه ها پس از قطع درمان رخ دهد. در صورت بروز: اسهال مداوم، درد / گرفتگی شکم یا معده، خون / مخاط در مدفوع فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
در صورت وجود هر یک از این علائم از داروهای ضد اسهال یا ضد درد استفاده نکنید زیرا ممکن است باعث تشدید علائم شوند.
استفاده ی مکرر یا طولانی مدت از این دارو ممکن است منجر به برفک دهانی یا عفونت قارچی جدید شود. در صورت مشاهده لکه های سفید در دهان، تغییر ترشحات واژن یا سایر علائم جدید با پزشک خود تماس بگیرید.
موارد ذکر شده لیست کاملی از عوارض جانبی احتمالی کوتریموکسازول نبوده و در صورت بروز هرگونه علائم دیگر، موضوع را با پزشک معالج خود یا پزشک داروخانه در میان بگذارید.
پیش از مصرف داروی سولفامتوکسازول و تریمتوپریم، در صورت حساسیت به داروهای سولفامتوکسازول یا تریمتوپریم یا دیگر موارد، موضوع را با پزشک معالج خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که می توانند باعث بروز واکنش های آلرژیک یا سایر مشکلات شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.
همچنین قبل از مصرف کوتریموکسازول، پزشک خود یا پزشک داروخانه را از سوابق پزشکی خود به خصوص: بیماری کلیوی، بیماری کبدی، برخی از اختلالات خونی (مانند پورفیری، کم خونی ناشی از کمبود ویتامین فولات)، سابقه اختلالات خونی ناشی از داروهای تریمتوپریم یا سولفا، کمبود ویتامین (فولات یا اسید فولیک)، آلرژی های شدید، آسم، کاهش مغز استخوان عملکرد (سرکوب مغز استخوان)، نوعی اختلال متابولیکی خاص (کمبود G6PD)، تیروئید کم کار، عدم تعادل مواد معدنی (مانند سطح بالای پتاسیم یا سطح پایین سدیم در خون) مطلع سازید.
این دارو ممکن است باعث شود که واکسن های زنده باکتریایی (مانند واکسن تیفوئید) نیز کارایی نداشته باشند. در طول استفاده از این دارو جز مواردی که پزشک دستور داده باشد، از انجام هرگونه واکسیناسیون بپرهیزید.
پیش از انجام جراحی، پزشک یا دندانپزشک خود را از کلیه محصولات مصرفی خود (از جمله داروهای با نسخه، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) مطلع نمایید.
این دارو ممکن است حساسیت شما را نسبت به آفتاب بیشتر کند. حضور خود در زیر نور آفتاب را محدود کرده و از سولاریوم و چراغ های آفتابی پرهیز کنید. در فضای باز از ضد آفتاب استفاده کنید و لباس محافظ بپوشید. در صورت آفتاب سوختگی یا تاول های پوستی سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
در صورت ابتلا به دیابت، این محصول ممکن است بر قند خون تأثیر بگذارد. قند خون خود را طبق دستور به طور منظم بررسی کنید و نتایج را با پزشک خود در میان بگذارید. در صورت مشاهده علائم افت قند خون، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است پزشک اقدام به تنظیم داروی دیابت، برنامه ورزشی یا رژیم غذایی کند.
افراد مسن ممکن است نسبت به عوارض جانبی کوتریموکسازول به ویژه واکنش های پوستی، اختلالات خونی، خونریزی یا کبودی زود هنگام و سطح بالای پتاسیم خون، حساسیت بیشتری نشان دهند.
همچنین بیماران مبتلا به ایدز ممکن است حساسیت بیشتری نسبت به عوارض جانبی این دارو، به ویژه واکنش های پوستی، تب و اختلالات خونی داشته باشند.
مصرف این دارو برای استفاده در دوران بارداری به خصوص در نزدیکی تاریخ زایمان مورد انتظار به دلیل آسیب احتمالی به جنین توصیه نمی شود. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
کوتریموکسازول به شیر مادر منتقل می شود. در حالی که هیچ گزارشی مبنی بر آسیب رساندن به نوزادان سالم گزارش نشده است، این دارو ممکن است اثرات نامطلوبی روی نوزادان بیمار یا نارس یا دارای برخی اختلالات (زردی، سطح بالای بیلی روبین در خون، کمبود G6PD) داشته باشد. بنابراین، شیردهی به شیرخواران با این شرایط توصیه نمی شود. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
تداخلات دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت تمامی تداخلات دارویی کوتریموکسازول (سولفامتوکسازول و تریمتوپریم) را پوشش نمی دهد بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید، همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید.
برخی از محصولاتی که ممکن است با کوتریموکسازول تداخل داشته باشند عبارتند از: داروهای رقیق کننده خون (مانند وارفارین)، دوفتیلید، متنامین و متوترکسات.
این محصول ممکن است در برخی آزمایش های تشخیصی تداخل ایجاد کرده و باعث نتایج کاذب شود. اطمینان حاصل کنید که پرسنل آزمایشگاه و کلیه پزشکان از استفاده شما از این محصول مطلع هستند.
در صورت مصرف بیش از حد دارو و بروز علائم جدی مانند غش کردن یا مشکلات تنفسی با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید. علائم سوء مصرف دارو می توانند به صورت حالت تهوع، استفراغ، اسهال شدی، سرگیجه یا خواب آلودگی شدید و تغییرات ذهنی و خلقی باشد.
از اشتراک گذاری این دارو با دیگران بپرهیزید و توجه داشته باشید این دارو فقط برای شرایط فعلی شما تجویز شده و از مصرف آن در موارد بعدی ابتلا به بیماری، بدون تجویز و راهنمایی پزشک، خودداری نمایید.
در صورت استفاده طولانی مدت از این دارو، باید آزمایش های تشخیصی یا پزشکی (مانند شمارش واحد خون، آزمایش عملکرد کلیه، سطح پتاسیم خون، کشت) به صورت دوره ای انجام شود تا پیشرفت وضعیت کنترل یا عوارض جانبی بررسی شود. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
اگر یک دوز از دارو را فراموش کردید، به محض به خاطر آوردن آن را مصرف کنید، اما اگر نزدیک زمان مصرف دوز بعدی بود، از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید. همچنین دوز بعدی را به موقع مصرف کرده و برای جبران فراموشی، دوز دارو را دو برابر نکنید.
در دمای اتاق و دور از نور و رطوبت نگهداری شود. از نگهداری دارو در حمام خودداری شود. تمام داروها باید از دسترس کودکان و حیوانات دور بمانند.
دارو ها را درون توالت و فاضلاب نریزید، مگر آن که دستورالعملی برای انجام آن ذکر شده باشد. در صورت منقضی شدن دارو و یا عدم نیاز به آن، با یک روش مناسب آن را دور بریزید.
