عفونت سیکلوسپورا (سیکلوسپوریازیس) | علل بروز، تشخیص و درمان

عناوین مقاله

سیکلوسپوریازیس، یک بیماری عفونی روده ای است که توسط انگل میکروسکوپی سیکلوسپورا کایتاننسیس ایجاد می شود. این عفونت، که معمولاً با مصرف آب یا مواد غذایی آلوده (به ویژه میوه ها و سبزیجات تازه) منتقل می گردد، می تواند منجر به اسهال آبکی طولانی مدت و سایر مشکلات گوارشی شود. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز سیکلوسپوریازیس، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.

عفونت سیکلوسپورا (سیکلوسپوریازیس) چیست؟

عفونت سیکلوسپورا (سیکلوسپوریازیس) نوعی بیماری روده ای است که با اسهال آبکی، گاهی شدید، مشخص می شود. عامل این عفونت، یک انگل تک سلولی است که معمولاً از طریق مصرف آب یا غذای آلوده به بدن انسان راه می یابد. در بسیاری از موارد شیوع این بیماری، محصولات کشاورزی تازه آلوده، عامل اصلی شناخته شده اند.

تشخیص عفونت سیکلوسپورا می تواند دشوار باشد، زیرا اسهال ناشی از عوامل متعددی است؛ بنابراین، برای تأیید ابتلا به این عفونت، انجام آزمایش مدفوع تخصصی ضروری است. درمان اصلی سیکلوسپوریازیس با آنتی بیوتیک ها صورت می گیرد و رعایت نکات ایمنی در مصرف مواد غذایی، نقش کلیدی در پیشگیری از آن دارد.

ابتلا به عفونت سیکلوسپورا (سیکلوسپوریازیس) منجر به بروز اسهال می شود

علائم عفونت سیکلوسپورا (سیکلوسپوریازیس)

همه افرادی که به انگل میکروسکوپی عامل عفونت سیکلوسپورا آلوده می شوند، علائمی از خود نشان نمی دهند. با این حال، در سایر افراد، علائم و نشانه ها معمولاً 2 تا 11 روز پس از مصرف غذای یا آب آلوده آغاز شده و شامل موارد زیر است:

اسهال مکرر و آبکی
دوره های متناوب اسهال و یبوست
کاهش اشتها و کاهش وزن
نفخ شکم و بادگلو
گرفتگی و درد شکم
تهوع و استفراغ
دردهای عضلانی
تب
خستگی (این خستگی ممکن است مدت ها پس از برطرف شدن عفونت فعال نیز ادامه یابد)
ضعف عمومی بدن

اسهال ناشی از این عفونت می تواند طی چند روز خودبه خود برطرف شود یا ممکن است هفته ها ادامه پیدا کند. در افراد مبتلا به HIV یا سایر بیماری هایی که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کنند، در صورت عدم درمان، عفونت می تواند تا ماه ها نیز به طول بینجامد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

علل متعددی می توانند باعث اسهال و سایر علائم گوارشی شوند. اگر دچار اسهال مداوم شده اید که بیش از چند روز طول کشیده یا شدت یافته است، برای شناسایی علت و آغاز درمان، به پزشک مراجعه کنید. همچنین، در صورتی که اخیراً غذایی را در مناطق با شیوع بالای سیکلوسپورا مصرف کرده اید یا به مناطقی سفر کرده اید که انگل ها در آنجا رایج هستند، حتماً این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.

در صورت بروز کم آبی شدید بدن به دلیل اسهال، مراجعه فوری به پزشک ضروری است. علائم هشداردهنده کم آبی عبارتند از:

چشم های گود رفته
خشکی دهان و زبان
کاهش تولید اشک
کاهش دفع ادرار

علل ابتلا به عفونت سیکلوسپورا (سیکلوسپوریازیس)

عفونت سیکلوسپورا توسط یک انگل تک سلولی به نام سیکلوسپورا کایتاننسیس (Cyclospora cayetanensis) ایجاد می شود. این انگل با نوشیدن آب یا خوردن غذای آلوده به مدفوع فرد آلوده به انگل، منتقل می شود.

فرد مبتلا به سیکلوسپورا، انگل را در مدفوع خود دفع می کند. اما بر خلاف برخی دیگر از انگل های منتقل شونده از راه غذا، انگل سیکلوسپورا تا چند روز یا چند هفته پس از دفع شدن، قابلیت ایجاد عفونت ندارد. به همین دلیل، انتقال مستقیم عفونت از فرد آلوده (مثلاً از طریق کارگر رستورانی که دستان خود را به اندازه کافی پس از استفاده از توالت نمی شوید) به فرد دیگر، بعید است.

پیش از دهه 1990، موارد پراکنده عفونت سیکلوسپورا عمدتاً در افرادی مشاهده می شد که به کشورهای در حال توسعه سفر می کردند، یا در افراد مبتلا به HIV و سایر بیماری هایی که باعث ضعف سیستم ایمنی می شوند.

ابتلا به عفونت سیکلوسپورا (سیکلوسپوریازیس) در نتیجه فعالیت نوعی انگل تک سلولی

عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)

در گذشته، مسافرت به کشورهای در حال توسعه ریسک فاکتور اصلی ابتلا به عفونت سیکلوسپورا محسوب می شد. اما امروزه، این عفونت در سراسر جهان مشاهده می شود و هر فردی که آب یا غذای آلوده مصرف کند، می تواند به آن مبتلا شود.

عوارض بیماری

اسهال طولانی مدت و عفونت سیکلوسپورای درمان نشده می تواند منجر به کم آبی شدید بدن شود. در صورتی که فرد بالغ و سالم باشد، معمولاً با نوشیدن مایعات کافی می توان کم آبی را جبران کرد. با این حال، برخی افراد ممکن است به دلیل خطر کم آبی شدید، نیاز به بستری شدن در بیمارستان و دریافت مایعات وریدی داشته باشند. این گروه شامل:

افراد مبتلا به بیماری های زمینه ای جدی
نوزادان و کودکان خردسال
افراد مسن

می باشند.

پیشگیری از بروز بیماری

هنگام سفر به کشورهای در حال توسعه، رعایت بهداشت مواد خوراکی و نوشیدنی از اهمیت بالایی برخوردار است. شیوع های اخیر عفونت سیکلوسپورا در ایالات متحده و کانادا با مواد غذایی وارداتی یا تولیدشده در داخل این کشورها مرتبط بوده است. متأسفانه، حتی شستشوی مواد غذایی نیز برای از بین بردن کامل انگلی که باعث عفونت می شود، کافی نیست.

تشخیص عفونت سیکلوسپورا (سیکلوسپوریازیس)

از آنجا که علل بسیار زیادی برای اسهال و سایر علائم گوارشی وجود دارد، تشخیص عفونت سیکلوسپورا مستلزم انجام آزمایش تخصصی مدفوع برای شناسایی انگل است. لازم به ذکر است که هیچ آزمایش خونی برای تشخیص مستقیم عفونت سیکلوسپورا وجود ندارد.

درمان عفونت سیکلوسپورا (سیکلوسپوریازیس)

درمان عفونت سیکلوسپورا با یک آنتی بیوتیک ترکیبی به نام تری متوپریم-سولفامتوکسازولانجام می شود. در صورتی که فرد قادر به مصرف این دارو نباشد، پزشک ممکن است سیپروفلوکساسین یا نیتازوکسانیدرا تجویز کند.

راهکارهایی برای کنارآمدن با بیماری

برای پیشگیری یا درمان کم آبی ناشی از اسهال شدید در عفونت سیکلوسپورا، نوشیدن آب فراوان برای بزرگسالان سالم معمولاً کفایت می کند.

برای کمک به آب رسانی به کودکان و نوزادان، ممکن است به محلول های آب رسانی خوراکی مانند پدیالیت نیاز باشد. نوشیدنی های ورزشی و نوشیدنی های گازدار، تعادل مناسب مواد مغذی مورد نیاز برای آب رسانی به کودکان را فراهم نمی کنند.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

اگر علائم عفونت سیکلوسپورا خفیف باشد، ممکن است نیازی به درمان پزشکی نباشد، زیرا علائم اغلب خودبه خود برطرف می شوند. با این حال، اگر بیماری بیش از چند روز طول کشید یا به نظر می رسد که باعث کم آبی بدن شده است، با پزشک خود تماس بگیرید.

آن چه می توانید انجام دهید

سابقه علائم: علائمی که تجربه کرده اید و مدت زمان بروز آنها را یادداشت کنید.

قرار گرفتن در معرض منابع احتمالی عفونت: حتماً سفرهای بین المللی اخیر یا هرگونه تماس با غذاهای مشکوک به آلودگی را به پزشک توضیح دهید.

سوابق پزشکی: فهرستی از اطلاعات پزشکی اصلی خود، شامل سایر بیماری های فعلی و تمامی داروها، ویتامین ها یا مکمل هایی که در حال حاضر مصرف می کنید، تهیه نمایید.

سوالات خود را بنویسید: سوالات خود را از قبل آماده کنید تا بتوانید از زمان ملاقات با پزشک به بهترین نحو استفاده کنید. برخی از سوالات اساسی در مورد این بیماری که می توانید از پزشک بپرسید شامل موارد زیر است: