عفونت لیستریا که به نام لیستریوز هم شناخته می شود، یک بیماری نادر اما جدی است که معمولاً از طریق مصرف غذاهای آلوده (معمولا گوشت های آلوده فرآوری نشده و شیر غیر پاستوریزه) به بدن منتقل می شود. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز عفونت لیستریا، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
عفونت لیستریا (لیستریوز) چیست؟
عفونت لیستریا، یک عفونت جدی است که معمولاً در اثر مصرف مواد غذایی آلوده به باکتری لیستریا مونوسیتوژنز ایجاد می شود. این عفونت به احتمال زیاد می تواند برای گروه های آسیب پذیر مانند زنان باردار، افراد بالای ۶۵ سال و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بسیار جدی و خطرناک باشد. این بیماری معمولاً به دلیل مصرف گوشت های آلوده غیرفرآوری شده و شیر غیرپاستوریزه ایجاد می شود.
افراد سالم به ندرت به دلیل عفونت لیستریا بیمار می شوند، اما این بیماری می تواند برای جنین، نوزادان و افراد دچار ضعف سیستم ایمنی کشنده باشد. درمان سریع با آنتی بیوتیک می تواند در مهار اثرات عفونت لیستریا بسیار مؤثر باشد.
باکتری های لیستریا می توانند در محیط های سرد مانند یخچال و فریزر نیز زنده بمانند؛ بنابراین، افرادی که در معرض خطر بیشتری از عفونت های جدی قرار دارند، باید از خوردن انواع مواد غذایی که احتمالاً حاوی باکتری لیستریا هستند، خودداری کنند. عفونت های لیستریا می تواند برخی از قسمت های دیگر بدن، از جمله استخوان ها، مفاصل و نقاطی در قفسه سینه و شکم را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
علائم عفونت لیستریا (لیستریوز)
عفونت لیستریا می تواند منجر به بروز علائم مختلفی شود، از جمله:
- تب
- لرز
- دردهای عضلانی
- حالت تهوع
- اسهال
علائم ممکن است چند روز پس از خوردن غذای آلوده، تا ۳۰ روز بعد از آن ظاهر شوند. در شرایطی که عفونت لیستریا به سیستم عصبی انتشار یابد، می تواند منجر به بروز علائم زیر شود:
- سردرد
- گرفتگی گردن
- گیجی یا تغییر در هوشیاری
- از دست دادن تعادل
- تشنج
علائم در دوران بارداری و در نوزادان
عفونت لیستریا در مادران باردار اغلب باعث علائم خفیفی می شود، اما عواقب آن برای جنین می تواند خطرناک و جدی باشد و حتی منجر به مرگ جنین در رحم شود یا در طی چند روز پس از تولد، نوزاد به یک عفونت تهدیدکننده زندگی مبتلا شود. علائم و نشانه های عفونت لیستریا در یک نوزاد عبارتند از:
- علاقه کم به غذا خوردن
- نا آرامی
- تب
- استفراغ
- مشکل در تنفس
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر غذایی خورده اید که احتمال می دهید به عفونت لیستریا آلوده بوده، مراقب بروز علائم آن باشید. اگر دچار تب، درد عضلانی، حالت تهوع یا اسهال شده اید، سریعاً به پزشک مراجعه کنید. این علائم می تواند نشانگر مننژیت باکتریایی باشد. علاوه بر آن، از خوردن یک محصول آلوده، مانند غذاهایی که با شیر غیرپاستوریزه درست شده اند یا محصولات گوشتی که با حرارت کم تهیه شده اند، خودداری نمایید.
اگر تب شدید، سردرد شدید، سفتی گردن، گیجی یا حساسیت به نور دارید، سریعاً به پزشک مراجعه نمایید. این علائم و نشانه ها می توانند نشان دهنده مننژیت باکتریایی، که از عوارض خطرناک این باکتری است، باشد.
علل ابتلا به عفونت لیستریا (لیستریوز)
باکتری های لیستریا در خاک، آب و مدفوع حیوانات وجود داشته و افراد می توانند با خوردن موارد زیر آلوده شوند:
- سبزیجات خامی که از خاک یا کود آلوده پرورش یافته اند.
- گوشت آلوده.
- شیر غیرپاستوریزه یا محصولات غیرپاستوریزه.
- برخی از غذاهای فرآوری شده مانند پنیرهای نرم، هات داگ و گوشت های آماده.
عفونت لیستریا می تواند از مادر آلوده به جنین منتقل شود.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
زنان باردار و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت لیستریا هستند.
زنان باردار و نوزادان
زنان باردار نسبت به بزرگسالان سالم بسیار بیشتر مستعد ابتلا به عفونت لیستریا هستند. اگرچه عفونت لیستریا در زنان باردار می تواند فقط یک بیماری خفیف ایجاد کند، عواقب آن برای نوزادان آنها می تواند شامل موارد زیر باشد:
- سقط جنین
- مرده زایی
- تولد زودرس
- یک عفونت بالقوه کشنده پس از تولد
سیستم ایمنی ضعیف
این دسته از افراد شامل کسانی است که:
- بزرگ تر از ۶۵ سال هستند.
- افراد ناقل بیماری ایدز.
- افرادی که شیمی درمانی انجام می دهند.
- بیماری دیابت یا کلیوی دارند.
- از دوزهای بالای پردنیزون یا برخی داروهای آرتریت روماتوئید استفاده می کنند.
- داروهای پس از پیوند عضو دریافت می کنند.
عوارض بیماری
بیشتر عفونت های لیستریا آنقدر خفیف هستند که ممکن است مورد توجه قرار نگیرند. با این حال، در برخی موارد، این عفونت می تواند به عوارض بسیار خطرناکی منجر شود، از جمله:
- عفونت خون عمومی (سپسیس یا گندخونی)
- التهاب غشاها و مایعات اطراف مغز (مننژیت)
پیشگیری از عفونت لیستریا
برای پیشگیری از عفونت لیستریا، رعایت دستورالعمل های ساده ایمنی غذایی ضروری است:
- رعایت بهداشت فردی: دست های خود را قبل و بعد از دست زدن به گوشت خام یا تهیه غذا، با آب و صابون بشویید. پس از پخت وپز، از آب گرم و صابون برای شستن ظروف، تخته های برش و سایر سطوح استفاده کنید.
- شستشوی سبزیجات: سبزیجات خام را به دقت با آب تمیز بشویید.
- پخت کامل غذا: گوشت، مرغ و تخم مرغ را در دمای مطمئن و به طور کامل بپزید. برای اطمینان از پخت کامل، از دماسنج غذایی استفاده کنید.
موارد احتیاطی برای افراد در معرض خطر
زنان باردار و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، باید اقدامات احتیاطی بیشتری را برای پیشگیری از عفونت لیستریا رعایت کنند. برای کاهش خطر، بهتر است از مصرف موارد زیر خودداری کنند:
- پنیرهای نرم: از مصرف پنیرهای غیرپاستوریزه پرهیز کنید.
- هات داگ و گوشت های اغذیه فروشی: این موارد را خام نخورید، مگر اینکه کاملاً پخته شده و مجدداً گرم شوند. مایعات داخل بسته بندی هات داگ را از سایر مواد غذایی و سطوح دور نگه دارید و پس از دست زدن به این محصولات، دست های خود را بشویید.
- گوشت پخته شده و خردشده: از مصرف خام گوشت های خردشده و آماده ای که در یخچال نگهداری می شوند، خودداری کنید.
- غذاهای دریایی دودی: خوردن این غذاها به صورت پخته شده اشکالی ندارد. غذاهای دریایی دودی کنسروشده نیز قابل مصرف هستند.
- جوانه های خام یا نیم پخته: جوانه ها را کاملاً بپزید تا خطر ابتلا به بیماری کاهش یابد.
تشخیص عفونت لیستریا
آزمایش خون معمولاً مؤثرترین روش برای تشخیص عفونت لیستریا است. علاوه بر آن، پزشک ممکن است در برخی موارد، نمونه ادرار یا مایع نخاعی را نیز بررسی کند.
درمان عفونت لیستریا
درمان عفونت لیستریا به شدت علائم بستگی دارد. بیشتر افراد با علائم خفیف نیازی به درمان ندارند. عفونت های جدی تر با آنتی بیوتیک قابل درمان هستند. درمان سریع با آنتی بیوتیک در دوران بارداری می تواند از انتقال عفونت به جنین پیشگیری کند.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
در صورت مشاهده علائم و نشانه های عفونت لیستریا به پزشک مراجعه کنید.
آنچه می توانید انجام دهید:
قبل از قرار ملاقات، بهتر است به سؤالات زیر پاسخ دهید:
- علائم شما چیست و از چه زمانی شروع شده اند؟
- آیا باردار هستید؟ اگر بله، چه مدت است؟
- آیا به بیماری های دیگری مبتلا هستید؟
- چه داروها و مکمل هایی مصرف می کنید؟
همچنین، داشتن یک دفترچه یادداشت غذایی از تمام غذاهایی که اخیراً مصرف کرده اید، به پزشک در تشخیص کمک خواهد کرد.
از پزشک چه انتظاری می رود:
برای کمک به تشخیص، پزشک احتمالاً در مورد مصرف غذاهای زیر از شما سؤال خواهد کرد:
- پنیرهای نرم مانند کاممبرت یا فتا، یا پنیرهای مکزیکی.
- شیر یا پنیرهای ساخته شده از شیر غیرپاستوریزه.
- گوشت های فرآوری شده، مانند هات داگ.
- تمام غذاهایی که توسط سازمان های بهداشتی، نامناسب اعلام شده اند.
دیدگاه خود را به اشتراک بگذارید.