سپسیس یا سپتیسمیا نام علمی سمی شدن خون در نتیجه واکنش شدید سیستم ایمنی بدن به حضور باکتری در خون می باشد. این عارضه با آن که خطرناک است اما در صورت تشخیص زودرس قابل درمان می باشد. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز سپسیس، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
سپسیس عارضۀ خطرناکی می باشد که در نتیجۀ پاسخ بدن به عفونت ایجاد می شود. به طور معمول، بدن برای مقابله با عفونت، موادی شمیایی را در جریان خون آزاد می کند؛ در صورتی که عدم تعادل بین پاسخ بدن و این مواد شیمیایی باعث تغییراتی شود که به اندام بدن آسیب برساند، سپسیس ایجاد می شود.
در نتیجۀ گسترش سپسیس و تبدیل شدن آن به شوک سپتیک، فشار خون به شدت کاهش یافته که می تواند منجر به مرگ شود.
سپسیس در نتیجۀ عفونت ایجاد می شود و برای هر فردی می تواند اتفاق بیفتد. احتمال و خطر بروز این عارضه در افراد زیر بیشتر می باشد:
درمان زود هنگام سپسیس با آنتی بیوتیک و حجم زیادی از مایعات درون وریدی (سرم تراپی)، باعث افزایش احتمال بهبود بیمار می شود.
عفونت احتمالی یا تأیید شده و بروز علائم زیر می تواند نشان دهندۀ سپسیس باشند:
علائم سپسیس اختصاصی نیستند و از هر فردی به فرد دیگر ممکن است متفاوت باشد.
علائم شوک سپتیک
در نتیجۀ تغییرات غیر عادی در سیستم گردش خون، سلول های بدن و چگونگی مصرف انرژی، سپسیس به شوک سپتیک تبدیل می شود. شوک سپتیک بیشتر از سپسیس می تواند منجر به مرگ شود. عفونت احتمالی یا تأیید شده و بروز علائم زیر می تواند نشان دهندۀ شوک سپتیک باشد:
هر گونه عفونت می تواند منجر به سپسیس شود. اگر علائم سپسیس یا عفونت یا زخمی دارید که بهبود نمی یابد، به پزشک مراجعه کنید.
در صورت بروز علائمی مانند گیجی یا تنفس سریع باید به فوریت های پزشکی مراجعه نمود.
هر نوع عفونت اعم از باکتریایی، ویروسی یا قارچی می تواند باعث سپسیس شود. شایع ترین علل بروز آن عبارتند از:
موارد زیر احتمال بروز سپسیس و شوک سپتیک زیر را افزایش می دهد:
سپسیس می تواند از خفیف تا حاد بروز کند. با وخیم شدن عارضه، جریان خون در اندام های حیاتی مانند مغز، قلب و کلیه ها مختل می شود. همچنین سپسیس می تواند منجر به تشکیل لخته در اعضای داخلی بدن، بازوها، پاها و انگشتان دست و پا شده و در نهایت موجب درجات مختلفی از نارسایی عضو و مرگ بافت (گانگرن / قانقاریا) شود.
بیشتر افراد از سپسیس خفیف نجات می یابند اما متوسط میزان مرگ و میر ناشی از شوک سپتیک حدود 40% می باشد. به علاوه سپسیس شدید، فرد را در خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت ها در آینده قرار می دهد.
به طور معمول برای تشخیص دقیق علت اصلی عفونت، پزشکان انجام آزمایش هایی را توصیه می کنند.
نمونه خون معمولاً از دو ناحیه مختلف گرفته می شود تا موارد زیر را بتوان بررسی کرد:
بسته به علائم، پزشک ممکن است آزمایش های دیگری را نیز تجویز کند:
گاهی اگر ناحیه عفونت همچنان مشخص نباشد، پزشک انجام یک یا چند آزمایش تصویربرداری را تجویز می کند:
درمان زود هنگام، احتمال زنده ماندن در برابر بیماری سپسیس را افزایش می دهد. افراد مبتلا به سپسیس، باید تحت نظارت و درمان دقیق در بخش مراقبت های ویژه بیمارستان (ICU) قرار داشته باشند. در موارد سپسیس یا شوک سپتیک، انجام اقدامات فوری برای تثبیت تنفس و عملکرد قلب لازم می باشد.
داروهایی که در درمان سپسیس و شوک سپتیک استفاده می شوند عبارتند از:
معمولاً افراد مبتلا به سپسیس، تحت مراقبت های حمایتی مانند اکسیژن درمانی قرار می گیرند. بسته به شرایط، ممکن است به دستگاه تنفس نیاز باشد. اگر کلیه آسب دیده باشد، به دیالیز نیاز خواهد شد.
جراحی برای از بین بردن منشأ عفونت مانند محل تجمع چرک (آبسه) و بافت های آلوده یا قانقاریا انجام می شود.
