آبسه دندان، تجمع چرک ناشی از عفونت باکتریایی در ریشه دندان یا لثه است که باعث درد شدید، تورم و گاهی تب می شود. درمان فوری توسط دندان پزشک برای جلوگیری از گسترش عفونت ضروری است. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز آبسه ریشه دندان، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
آبسه دندان کیسه های کوچک چرکی ناشی از عفونت باکتریائی می باشند. آبسه می تواند در قسمت های مختلف دندان به دلایل مختلفی ایجاد شود. آبسه های پری آپیکال، در ریشه دندان به وجود می آیند ولی آبسه های پریودنتال در بافت لثه ای اطراف ریشه به وجود می آیند. در این یادداشت در مورد آبسه های پری آبیکال توضیحاتی ارائه خواهد شد.
آبسه های پری آبیکال معمولاً در نتیجه پوسیدگی های درمان نشده دندان، جراحت و یا درمان های پیشین بر روی دندان اتفاق می افتد. دندان پزشکان، آبسه را با سوراخ کردن و خالی کردن چرک آن درمان می کنند، ممکن است دندان به کمک عصب کشی حفظ شود، اما در برخی موارد باید دندان کشیده شود چون اگر آبسه ی دندان باقی بماند مشکلات جدی تری ایجاد کرده و حتی می تواند کشنده شود.
علائم آبسه ی دندانی عبارتند از:
در صورت مشاهده هر گونه از این علائم آبسه باید به دندانپزشک مراجعه نمود. در صورت بروز تب و تورم صورت، تنفس یا بلع دشوار و در دسترس نبودن دندانپزشک، باید به مرکز فوریت های پزشکی مراجعه نمود. این علائم می تواند نشانگر آن باشند که عفونت در حال گسترش عمیق تر به فک، بافت های اطراف آن و یا حتی قسمت های دیگر بدن می باشد.
این نوع آبسه زمانی ایجاد می شود که باکتری ها وارد پالپ (مغز) دندانی که شامل رگ های خونی، اعصاب و بافت همبند است، شوند. ورود باکتری ها به داخل حفره یا شکاف دندانی و درنهایت ریشه، باعث التهاب و تورم نوک ریشه می شود.
عوامل زیر می تواند احتمال ایجاد آبسه ی دندانی را افزایش دهد:
بهداشت ضعیف دندان. عدم مراقبت صحیح از دندان ها ولثه ها (به عنوان مثال اگر در طول روز حداقل 2 بار مسواک زده نشود)، احتمال پوسیدگی دندان، بیماری های لثه، آبسه ی دندانی و مشکلات دیگر دهان و دندان را افزایش می دهد.
رژیم غذایی سرشار از قند. خوردن و نوشیدن مواد غذایی که قند بالایی دارند، مانند شیرینی و نوشابه، می تواند باعث حفره در دندان و در نهایت آبسه شود.
دهان خشک. خشکی دهان احتمال پوسیدگی دندان ها را افزایش می دهد. معمولاً خشکی دهان به علت مصرف دارو ها و یا بیماری های دیگر ایجاد می شود.
آبسه ی دندانی بدون درمان از بین نمی رود. اگر آبسه بترکد، درد کم می شود، اما همچنان به درمان نیاز دارد. اگر آبسه تخلیه نشود، عفونت ممکن است به فک، سر و گردن نیز برسد و حتی باعث سپسیس یا گند خونی (عفونت خونی خطرناک و کشنده ای که در سراسر بدن منتشر می شود) شود. ضعف سیستم ایمنی و عدم درمان آبسه ی دندان، می تواند عفونت را به تمامی قسمت های بدن منتقل کند.
جلوگیری از پوسیدگی دندان ها، ضروری تر از جلوگیری از آبسه ی دندانی است، با انجام موارد زیر می توان از پوسیدگی دندان جلوگیری کرد:
برای بررسی دندان و بافت های اطراف آن، دندانپزشک ممکن است اقدامات زیر را انجام می دهد:
هدف اصلی درمان، از بین بردن عفونت می باشد. به همین منظور، دندانپزشک اقدامات زیر را انجام می دهد:
باز کردن و تخلیه ی آبسه. دندانپزشک شکاف کوچکی را روی آبسه ایجاد کرده و چرک آن را خارج می کند و بعد آن را با محلول آب و نمک (سالین) شستشو می دهد. معمولاً از لوله ی تخلیه کوچکی برای باز نگه داشتن و خارج کردن چرک استفاده می شود.
عصب کشی کردن. این روش می تواند عفونت را از بین برده و در نهایت دندان را حفظ کند. به همین منظور، دندانپزشک شکافی ایجاد کرده تا بافت مرکزی آسیب دیده (پالپ) و آبسه را خارج کند، پس از آن دندان و حفره عصبی را پر می کند. اگر دندان های عقبی درگیر باشد، روکشی برای سر دندان تعبیه می شود تا از آن محافظت کند. در صورت مراقبت مناسب از این دندان ها، این دندان حفظ خواهد شد.
کشیدن دندان آسیب دیده. اگر دندانی که تحت تاثیر آبسه قرار دارد، را نتوان حفظ کرد، دندانپزشک دندان را کشیده و آبسه زیر آن را تخلیه می کند.
تجویز آنتی بیوتیک. اگر عفونت فقط در ناحیه آبسه باشد به آنتی بیوتیک نیازی نمی باشد، اما اگر عفونت گسترش یافته باشد دندانپزشک برای جلوگیری از انتشار بیشتر آن، آنتی بیوتیک تجویز می کند؛ در صورت ابتلا به بیماری های نقص سیستم ایمنی، پزشک حتی پیش از گسترش عفونت نیز آنتی بیوتیک تجویز می کند.
در طول دوره بهبودی، دندانپزشک اقدامات زیر را توصیه می کند:
تهیه لیستی از موارد زیر می تواند به شما در هنگام ملاقات با دندانپزشک کمک کند:
سوالاتی که بهتر است از پزشک خود بپرسید عبارتند از:
علاوه بر این سوالات، در پرسیدن هر سوال دیگری که برایتان پیش آمده است تردید نکنید.
احتمالاً پزشک از شما سوالاتی خواهد پرسید، از جمله:
