بوی بد دهان

بوی بد دهان، مشکلی شایع با دلایل متعددی از جمله بهداشت نامناسب دهان و بیماری های زمینه ای است؛ تشخیص دقیق علت آن توسط دندانپزشک و درمان مؤثر با رعایت بهداشت و در صورت لزوم، اقدامات پزشکی امکان پذیر است. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز بوی بد دهان، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.

بوی بد دهان چیست؟

بوی بد دهان، یا هالیتوزیس، مشکلی شایع است که می تواند منجر به احساس شرمندگی و حتی اضطراب اجتماعی شود. بازار، مملو از محصولات متنوعی مانند آدامس و دهان شویه است که برای مقابله با این مشکل طراحی شده اند. با این حال، اثر بسیاری از این محصولات موقتی است و علت اصلی بوی بد دهان را برطرف نمی کنند.

علل بوی بد دهان می تواند شامل مصرف برخی غذاها، شرایط بهداشتی و عادات خاص باشد. در بسیاری از موارد، رعایت بهداشت مناسب دهان و دندان می تواند به بهبود این وضعیت کمک کند. اگر با این اقدامات ساده مشکل برطرف نشد، مراجعه به پزشک یا دندانپزشک برای بررسی علل احتمالی پزشکی توصیه می شود.

علائم بوی بد دهان

بوی بد دهان می تواند بسته به منبع یا علت اصلی آن، متفاوت باشد. برخی افراد نسبت به بوی دهان خود بسیار حساس هستند و حتی در صورت عدم وجود یا خفیف بودن آن، نگران این مسئله می باشند. از آنجایی که تشخیص بوی دهان برای خود فرد دشوار است، بهتر است از دوستان یا نزدیکان در این مورد سؤال شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر با مشکل بوی بد دهان مواجه هستید، ابتدا عادات بهداشت دهان و دندان خود را ارزیابی کنید و سعی کنید تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد نمایید، مانند: مسواک زدن بعد از غذا، استفاده از نخ دندان و نوشیدن مقدار کافی مایعات.

در صورت تداوم بوی بد دهان با وجود این تغییرات، به دندانپزشک مراجعه کنید. در موارد وجود احتمال یک بیماری زمینه ای، دندانپزشک شما را برای بررسی علت اصلی مشکل به پزشک ارجاع خواهد داد.

علل ابتلا به بوی بد دهان

بیشترین علت بوی بد دهان، مشکلات داخل خود دهان است و عوامل متعددی می توانند در ایجاد آن نقش داشته باشند، از جمله:

• غذا: تجزیه ذرات باقی مانده غذا بین دندان ها محیط مناسبی برای رشد باکتری های مولد بوی بد فراهم می کند. همچنین، مصرف برخی مواد غذایی با بوی قوی مانند پیاز و سیر، پس از جذب در خون و انتقال به ریه ها، می توانند باعث بوی نامطبوع در بازدم شوند.
• مصرف دخانیات: سیگار و سایر محصولات دخانی بوی تند و ناخوشایندی در دهان ایجاد می کنند و خطر ابتلا به بیماری های لثه و سایر عوامل ایجاد کننده بوی بد دهان را افزایش می دهند.
• بهداشت نامناسب دهان: مسواک نزدن و عدم استفاده از نخ دندان به صورت روزانه منجر به تجمع ذرات غذا و باکتری ها (پلاک) می شود. پلاک می تواند لثه ها را تحریک کرده و بیماری پریودنتیت را ایجاد کند. همچنین، سطح زبان محل مناسبی برای تجمع باکتری های مولد بو است. دندان های مصنوعی که به طور منظم تمیز نمی شوند نیز می توانند منبع باکتری و ذرات غذایی باشند.
• خشکی دهان: بزاق با شستشوی دهان و از بین بردن ذرات مولد بو نقش مهمی در حفظ بوی مطبوع دهان دارد. کاهش تولید بزاق در بیماری خشکی دهان باعث بوی بد می شود. خشکی دهان به طور طبیعی در طول خواب رخ می دهد و عامل بوی بد دهان در صبحگاه است که در صورت تنفس از راه دهان بیشتر نیز می شود. خشکی مزمن دهان می تواند ناشی از مشکلات غدد بزاقی یا برخی بیماری ها باشد.
• داروها: برخی داروها با ایجاد خشکی دهان به طور غیرمستقیم باعث بوی بد می شوند. برخی دیگر نیز پس از تجزیه در بدن، مواد شیمیایی آزاد می کنند که می توانند بر بوی تنفس تأثیر بگذارند.
• عفونت های دهانی: زخم های ناشی از جراحی های دهان (مانند کشیدن دندان)، پوسیدگی های پیشرفته دندان، بیماری های لثه و زخم های دهانی می توانند عامل بوی بد دهان باشند.
• سایر علل: سنگ های لوزه که ذرات کوچک کلسیفیه شده در لوزه ها هستند و با باکتری های مولد بو پوشیده شده اند، می توانند منشأ بوی بد دهان باشند. همچنین، عفونت ها یا التهاب های مزمن در بینی، سینوس ها یا گلو می توانند با ایجاد ترشحات پشت حلق و بوی بد دهان همراه باشند.
• علل سیستمیک: برخی بیماری ها مانند انواع خاصی از سرطان و اختلالات متابولیک می توانند به دلیل مواد شیمیایی تولید شده در بدن، بوی مشخصی در دهان ایجاد کنند. ریفلاکس مزمن اسید معده (GERD) نیز می تواند با بوی بد دهان مرتبط باشد. در کودکان خردسال، وجود جسم خارجی گیر کرده در سوراخ بینی می تواند عامل بوی بد دهان باشد.

تشخیص بوی بد دهان

دندانپزشک برای تشخیص بوی بد دهان، احتمالاً بوی بازدم شما از دهان و بینی را استشمام کرده و شدت آن را ارزیابی می کند. از آنجایی که سطح پشتی زبان اغلب منبع اصلی بو است، ممکن است دندانپزشک سطح زبان را خراش داده و بوی آن را نیز ارزیابی کند. دستگاه های پیچیده ای برای شناسایی مواد شیمیایی مولد بوی بد دهان وجود دارند، اما استفاده از آن ها رایج نمی باشد.

درمان بوی بد دهان

رعایت صحیح و منظم بهداشت دهان و دندان در کاهش بوی بد دهان، جلوگیری از پوسیدگی دندان و کاهش خطر بیماری های لثه بسیار مؤثر است. درمان بوی بد دهان بیشتر به علت زمینه ای آن بستگی دارد. اگر دندانپزشک مشکوک باشد که بوی بد دهان ناشی از یک بیماری سیستمیک است، شما را به پزشک ارجاع خواهد داد.

در صورتی که علت بوی بد دهان مربوط به مشکلات بهداشت دهان و دندان باشد، دندانپزشک با شما همکاری خواهد کرد تا بتوانید این وضعیت را بهتر مدیریت کنید. اقدامات دندانپزشکی معمولاً عبارتند از:

• دهان شویه و خمیر دندان: اگر بوی بد دهان ناشی از تجمع پلاک بر روی دندان ها باشد، دندانپزشک ممکن است یک دهان شویه ضد باکتری برای از بین بردن باکتری های مولد بو یا یک خمیر دندان حاوی مواد ضد باکتری برای کنترل پلاک توصیه کند.
• درمان بیماری های لثه: در صورت ابتلا به بیماری های لثه، شما به یک متخصص لثه (پریودنتیست) ارجاع داده خواهید شد. بیماری لثه می تواند باعث جدا شدن لثه از دندان ها و ایجاد حفره های عمیق پر از باکتری های مولد بو شود. درمان های دیگر می تواند به صورت جرم گیری حرفه ای برای برداشتن پلاک و یا ترمیم دندان های آسیب دیده که می توانند محل تجمع باکتری باشند، باشد.

سبک زندگی و درمان خانگی

برای کاهش یا پیشگیری از بوی بد دهان، می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• مسواک زدن بعد از غذا: یک مسواک در محل کار یا کیف خود داشته باشید تا بلافاصله بعد از صرف غذا دندان هایتان را مسواک بزنید.
• مسواک زدن منظم: حداقل دو بار در روز، به ویژه بعد از غذا، با استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید. خمیر دندان های ضد باکتری می توانند در کاهش بوی بد دهان مؤثر باشند.
• استفاده از نخ دندان: حداقل یک بار در روز از نخ دندان برای برداشتن ذرات غذا و پلاک بین دندان ها استفاده کنید. این کار به کنترل بوی بد دهان کمک می کند.
• مسواک زدن زبان: زبان محل تجمع باکتری ها است، بنابراین مسواک زدن آرام سطح زبان می تواند بوی بد دهان را کاهش دهد. افرادی که به دلیل عواملی مانند سیگار کشیدن یا خشکی دهان، لایه ضخیمی از باکتری روی زبان خود دارند، ممکن است به استفاده از زبان شویه یا مسواکی با تمیزکننده زبان نیاز داشته باشند.
• تمیز کردن دندان مصنوعی و وسایل دندان: اگر از بریج یا دندان مصنوعی استفاده می کنید، حداقل یک بار در روز و طبق دستور دندانپزشک آن را کاملاً تمیز کنید. نگهدارنده ها و محافظ های دهان را نیز قبل از هر بار استفاده تمیز کنید. دندانپزشک می تواند بهترین محصولات پاک کننده را به شما معرفی کند.
• جلوگیری از خشکی دهان: از مصرف دخانیات خودداری کنید و مقدار زیادی آب بنوشید. نوشیدنی هایی مانند قهوه، نوشابه و الکل می توانند باعث خشکی دهان شوند. برای تحریک ترشح بزاق، آدامس بدون قند بجوید یا آب نبات بدون قند بمکید. در صورت خشکی مزمن دهان، دندانپزشک یا پزشک ممکن است داروهای محرک بزاق مصنوعی یا داروهای خوراکی تجویز کند.
• تعدیل رژیم غذایی: از مصرف غذاهایی با بوی قوی مانند پیاز و سیر اجتناب کنید. مصرف زیاد غذاهای شیرین نیز با بوی بد دهان مرتبط است.
• تعویض منظم مسواک: مسواک خود را تقریباً هر سه تا چهار ماه یکبار تعویض کنید و از مسواک با برس نرم استفاده کنید.
• معاینات منظم دندانپزشکی: برای معاینه و تمیز کردن دندان ها و پروتزهای دندانی خود به طور منظم، معمولاً هر شش ماه یکبار، به دندانپزشک مراجعه کنید.

آمادگی برای ملاقات با دندان پزشک

اگر برای بررسی بوی بد دهان وقت ملاقات دارید، توجه به نکات زیر می تواند مفید باشد:

• دندانپزشکان معمولاً ترجیح می دهند معاینه بوی بد دهان در ساعات اولیه صبح انجام شود، زیرا مصرف غذا و نوشیدنی در طول روز می تواند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارد.
• در روز ملاقات از استفاده از عطر، لوسیون های معطر، رژ لب یا براق کننده لب خودداری کنید، زیرا این محصولات می توانند در تشخیص منبع اصلی بو اختلال ایجاد کنند.
• اگر در طول ماه گذشته آنتی بیوتیک مصرف کرده اید، قبل از مراجعه برای تنظیم زمان مناسب معاینه با دندانپزشک خود مشورت کنید.

ازدندان پزشک چه انتظاری می رود

دندانپزشک احتمالاً با گرفتن شرح حال شما شروع کرده و سؤالاتی خواهد پرسید، از جمله:

• بوی بد دهان از چه زمانی شروع شده است؟
• آیا این مشکل گه گاه رخ می دهد یا دائمی است؟
• چند بار در روز دندان های خود را مسواک می زنید یا دندان مصنوعی خود را تمیز می کنید؟
• چند بار در روز از نخ دندان استفاده می کنید؟
• بیشتر چه نوع غذاهایی مصرف می کنید؟
• چه داروها و مکمل هایی مصرف می کنید؟
• آیا به بیماری خاصی مبتلا هستید؟
• آیا از راه دهان نفس می کشید؟
• آیا خروپف می کنید؟
• آیا آلرژی یا مشکلات سینوسی دارید؟
• به نظر شما چه عواملی باعث بوی بد دهان شما شده است؟
• آیا افراد دیگر متوجه بوی بد دهان شما شده اند؟