بیماری رفلاکس معده به مری یک اختلال گوارشی شایع است که در آن اسید معده به مری بازمی گردد و باعث سوزش سر دل، ترش کردن و احساس ناراحتی در قفسه سینه می شود. این بیماری می تواند در صورت عدم درمان مناسب، منجر به عوارض جدی مانند التهاب مری یا زخم مری شود. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز بیماری رفلاکس معده به مری (GERD)، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
بیماری رفلاکس معده یا همان رفلاکس معده به مری (GERD) که در زبان عامه از آن با عبارت "ترش کردن" نیز یاد می شود، زمانی اتفاق می افتد که اسید معده مکرراً به داخل مری باز می گردد. این رفلاکس اسیدی می تواند مخاط مری را تحریک کند. بسیاری از افراد هر از گاهی رفلاکس اسید را تجربه می کنند، اگر این اتفاق به صورت مداوم تکرار شود تبدیل به بیماری رفلاکس اسید معده به مری می شود.
در اکثر موارد می توان ناراحتی ناشی از رفلاکس معده را با تغییر سبک زندگی و استفاده از داروهای بدون نسخه کنترل کرد. اما برخی از افراد مبتلا به رفلاکس ممکن است برای خلاص شدن از این عارضه به داروهای قوی یا جراحی نیاز داشته باشند.
علائم رایج رفلاکس معده عبارت است از:
اگر رفلاکس اسید در شب اتفاق افتد، ممکن است موارد زیر نیز تجربه شود:
در صورت داشتن درد در قفسه سینه، به ویژه همراه با تنگی نفس یا درد در فک یا بازو، سریعاً باید به مراکز فوریت های پزشکی مراجعه نمود، چرا که ممکن است علائم حمله قلبی باشند.
در صورت تجربه موارد زیر باید به پزشک مراجعه نمود:
رفلاکس اسید (GERD) در اثر بازگشت مکرر اسید معده به مری ایجاد می شود. هنگام بلع، انقباض اسفنکتر تحتانی مری (حلقه ی عضلانی در انتهای مری) آزاد شده و باعث می شود مواد غذایی و مایعات وارد معده شوند. پس از آن اسفنکتر دوباره بسته می شود. شل یا ضعیف شدن غیرطبیعی اسفنکتر می تواند منجر به برگشت اسید معده به داخل مری شود. این برگشت مداوم اسید، مخاط مری را تحریک کرده و باعث التهاب آن می شود.
عواملی که می تواند خطر ابتلا به رفلاکس معده را افزایش دهد عبارت است از:
عواملی که می توانند رفلاکس اسید به معده را تشدید کنند عبارتند از:
با گذشت زمان، التهاب مداوم مری می تواند منجر به اتفاقات زیر شود:
پزشک براساس معاینه و سابقه علائم، رفلاکس را تشخیص می دهد. برای تشخیص GERD یا بررسی عوارض آن، پزشک ممکن است انجام آزمایش های زیر را تجویز کند:
نمایشگر می تواند به شکل یک لوله نازک و انعطاف پذیر (کاتتر) باشد که از طریق بینی به مری فرستاده می شود، یا کپسولی باشد که در طی آندوسکوپی در مری قرار می گیرد و پس از حدود دو روز از طریق مدفوع دفع می شود.
پزشک در ابتدا اصلاح سبک زندگی و مصرف داروهای بدون نسخه را توصیه می کند. اگر در عرض چند هفته علائم تسکین نیافتند، پزشک دارو یا انجام جراحی را تجویز می کند.
این داروها عبارتند از:
آنتی اسیدهایی که اسید معده را خنثی می کنند. آنتی اسیدها فوراً علائم را تسکین می دهند، اما به تنهایی مری ملتهب را درمان نمی کنند. استفاده بیش از حد از برخی آنتی اسیدها می تواند عوارضی مانند اسهال یا گاهی مشکلات کلیوی را ایجاد کند.
داروهایی برای کاهش تولید اسید. این داروها که به عنوان مسدود کننده های H2 شناخته می شوند، شامل سایمتیدین (تاگامت) ، فاموتیدین (پپتید) و نیزاتیدین (آکسید) می باشند. مسدود کننده های گیرنده H2 به سرعت ضد اسیدها عمل نمی کنند اما علائم را برای مدت طولانی تری تسکین داده و تولید اسید معده را تا 12 ساعت کاهش می دهند. داروهای قوی تر باید با تجویز پزشک مصرف شوند.
داروهایی که از تولید اسید جلوگیری کرده و بافت مری را بهبود می بخشند. این داروها که به عنوان مهارکننده های پمپ پروتون شناخته می شوند، از مسدود کننده های گیرنده H2 قوی تر بوده و در طول زمان بافت آسیب دیده مری را بهبود می بخشند. مهار کننده های پمپ پروتون بدون نیاز به نسخه شامل لانسوپرازول و امپرازول می باشند.
داروهای تجویز شده توسط پزشک عبارتند از:
مسدود کننده های گیرنده H2. از این دسته می توان به فاموتیدین و نیزاتیدین اشاره کرد. استفاده طولانی مدت این داروها ممکن است خطر کمبود ویتامین B12 و شکستگی استخوان را کمی افزایش دهد.
بازدارنده های پمپ پروتون. اینها شامل اس امپرازول (نکسیوم)، لانسوپرازول (پرواسید)، امپرازول (پریلوسک)، پنتوپرازول (پنتومید)، رابپرازول (آسیفکس) و دکس لانسوپرازول (دکسیلانت) می باشد. این داروها به طور کلی مشکل خاصی ایجاد نمی کنند اما در موارد معدودی می توانند باعث اسهال، سردرد، حالت تهوع و کمبود ویتامین B12 یا منیزیم شوند.
معمولاً رفلاکس معده با دارو قابل کنترل می باشد. اگر داروها به تسکین علائم کمکی نکردند یا تمایلی به مصرف طولانی مدت دارو وجود نداشت، پزشک اقدامات درمانی زیر را توصیه می کند:
فوندوپلیکاسیون. جراح، قسمت بالای معده را به اطراف اسفنکتر پایین مری متصل می کند تا عضله محکم شده و از رفلاکس جلوگیری شود. فوندوپلیکاسیون با روش حداقل تهاجمی (لاپاراسکوپی) انجام می شود. بستن قسمت بالای معده می تواند جزئی (توپت فوندوپلیکاسیون) یا کامل (نیسن فوندوپلیکاسیون) باشد.
جراحی لینکس. حلقه ای از دانه های مغناطیسی کوچک به دور محل اتصال معده به مری بسته می شود. جاذبه مغناطیسی بین دانه ها به اندازه کافی قوی است که محل اتصال را در برابر اسید رفلاکس بسته نگه دارد، اما به قدری هم سست است که اجازه عبور غذا را می دهد. کاشت دستگاه لینکس با جراحی حداقل تهاجمی انجام می شود. این دانه های مغناطیسی در هنگام انجام ام آر آی یا عبور از گیت امنیت فرودگاه مشکلی ایجاد نمی کنند.
فوندوپلیکاسیون ترانس اورال بدون برش (TIF). این روش جدید به صورت استفاده از اتصال دهنده های پلی پروپیلن به منظور تنگ تر کردن اسفنکتر انتهایی مری می باشد. TIF از طریق دهان با و با استفاده از آندوسکوپ انجام می شود و نیازی به برش جراحی ندارد. از مزایای آن می توان به بهبودی سریع و اثر طولانی مدت آن اشاره کرد. در صورت ابتلا به فتق هیاتال، TIF به تنهایی پاسخگو نیست. با این حال ، ترکیب TIF با ترمیم فتق هیاتال می تواند موثر باشد.
تغییر سبک زندگی می تواند به کاهش تعداد رفلاکس کمک کند. از این تغییرات می توان به موارد زیر اشاره نمود:
هیچ روش درمانی جایگزینی برای درمان رفلاکس مری یا بهبود آسیب های وارد شده به آن ثابت نشده است. برخی از روش های درمانی مکمل و جایگزین، در صورت ترکیب با مراقبت های پزشکی، موجب تسکین می شوند.
ممکن است لازم باشد تا به متخصص گوارش مراجعه شود.
علاوه بر سوالاتی که آماده کرده اید، در پرسش هر سوال دیگری که برای شما پیش آمده است تردید نکنید.
پزشک سوالاتی خواهد پرسید. آمادگی برای پاسخ دادن به آنها در صرفه جویی زمان برای صحبت های بیشتر در مورد سایر موارد می تواند کمک کننده باشد. سوالاتی که احتمالاً پزشک می پرسد عبارتند از:
