اضافه وزن و چاقی ممکن است خطر ابتلا به بسیاری از مشکلات و بیماری ها را افزایش دهد و رسیدن به وزن مناسب و حفظ آن می تواند به پیشگیری از این عوارض، جلوگیری از تشدید و وخیم شدن آن ها و یا حتی از بین رفتن آن ها کمک کند. در ادامه درباره برخی بیماری هایی که ممکن است در نتیجه چاقی بیش از حد ایجاد شود، اطلاعاتی ارائه می شود.
چاقی مفرط به وضعیتی اطلاق می شود که شاخص توده بدنی (BMI) فرد 30 یا بیشتر باشد.
شاخص توده بدنی (BMI) معیاری برای تعیین حدود وزن مناسب است. این شاخص با تقسیم وزن بر حسب کیلوگرم بر مجذور قد بر حسب متر (به توان دو) محاسبه می شود.
چاقی می تواند باعث افزایش احتمال ابتلا به بیماری های زیر شود:
لزوماً تمام افرادی که از چاقی مفرط رنج می برند به این بیماری ها دچار نمی شوند، ولی احتمال ابتلا به هر یک از این عوارض در آن ها بیشتر است.
همچنین توزیع چربی و بیشتر وزن فرد نیز مهم است. اگر وزن بیشتر در ناحیه شکم باشد (چاقی سیبی شکل) خطرناکتر از حالتی است که بیشتر وزن در ناحیه باسن و ران ها متمرکز باشد (چاقی گلابی شکل).
در ادامه نگاهی دقیق تر میندازیم به بیماری هایی که به چاقی یا اضافه وزن مرتبط هستند.
اضافه وزن، احتمال ابتلای فرد به فشار خون و کلسترول بالا را افزایش می دهد. هر دوی این بیماری ها سبب افزایش ریسک ابتلا به بیماری های قلبی و سکته می شوند.
خبر خوب این که کاهش کمی وزن هم می تواند احتمال بروز بیماریهای قلبی یا سکته را کاهش دهد. همچنین اثبات شده که کاهش وزن بیشتر، سبب کاهش بیشتر احتمال ابتلا به این بیماری ها می شود.
بیشتر بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 دچار اضافه وزن یا چاقی هستند. می توان با کاهش وزن، پیروی از رژیم غذایی مناسب، داشتن خواب کافی و ورزش بیشتر خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش دهید.
اگر مبتلا به دیابت نوع 2 می باشید، کاهش وزن و فعالیت های جسمانی بیشتر می تواند در کنترل قند خون شما موثر باشد. همچنین فعالیت بیشتر می تواند باعث کاهش نیاز به مصرف داروهای دیابت شود.
سرطانهای مرتبط با چاقی مفرط عبارتند از سرطان کولون، پستان (بعد از یائسگی)، اندومتر (پوشش داخلی رحم)، کلیه، و مری. به علاوه برخی مطالعات به رابطه بین چاقی مفرط و سرطانهای کیسه صفرا، تخمدان، و پانکراس اشاره کرده اند.
بیماری های کیسه صفرا و سنگ صفرا در بین افراد دچار اضافه وزن رایج تر است.
نکته جالب این است که کاهش وزن به ویژه کاهش وزن سریع و یا زیاد می تواند احتمال تشکیل سنگ کیسه صفرا را افزایش دهد. کاهش وزن به مقدر نیم کیلوگرم در هفته احتمال ابتلا به سنگ کیسه صفرا را کاهش می دهد.
آرتروز نوعی بیماری مربوط به مفاصل است که اغلب در زانو، لگن، و کمر بروز می کند. حمل وزن های بالا فشار زیادی به این مفاصل وارد کرده و سبب تحلیل غضروف (بافت نرم بین مفاصل) محافظ آنها می شود.
کاهش وزن باعث کاهش فشار به زانوها، لگن، و کمر و بهبود علائم آرتروز می گردد.
نقرس بیماری است که مفاصل را تحت تاثیر قرار می دهد و زمانی بروز می کند که مقدار اوریک اسید خون به سطح بسیار زیادی برسد. اوریک اسید بیش از حد می تواند سبب تشکیل بلورهایی شود که در مفاصل رسوب می کنند.
نقرس بیشتر در افراد دچار اضافه وزن رایج است. هر چه وزن بالاتر رود احتمال ابتلا به نقرس افزایش می یابد.
تغییرات وزنی ناگهانی در مدت زمان کوتاه می تواند باعث حمله علائم نقرس شود. اگر سابقه ابتلا به نقرس دارید برای یافتن بهترین راه برای کاهش وزن حتما با پزشک خود مشورت نمایید.
آپنه خواب عارضه ای تنفسی است که با چاقی مفرط مرتبط است. آپنه خواب باعث خر و پف های سنگین و توقف موقت تنفس در خواب می شود. همچنین سبب احساس خواب آلودگی فرد در طول روز و افزایش احتمال ابتلا به بیماری های قلبی و سکته می گردد.
کاهش وزن غالبا آپنه خواب را بهبود می بخشد.