سرطان پستان، که در فرهنگ عام از آن به عنوان سرطان سینه نیز یاد می شود، شایع ترین سرطان در خانم ها می باشد. یکی از اصلی ترین علائم سرطان پستان احساس توده ای در پستان می باشد. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز سرطان پستان و نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
اغلب مردم از اصطلاح های "سرطان پستان" و "سرطان سینه" به طور مترادف استفاده می کنند، اما اصطلاح صحیح تر "سرطان پستان" می باشد.
سرطان پستان، سرطانی است که از سلول های پستان منشأ می گیرد. در آمریکا، سرطان پستان پس از سرطان پوست شایع ترین سرطانی است که در خانم ها تشخیص داده می شود. سرطان پستان هم در خانم ها و هم در آقایان رخ می دهد، اما در خانم ها بسیار شایع تر است.
افزایش آگاهی در مورد سرطان پستان و اختصاص بودجه برای تحقیقات، به پیشرفت های قابل توجهی در زمینه تشخیص و درمان آن کمک کرده است. میزان بقای سرطان پستان افزایش یافته و تعداد مرگ های ناشی از آن به طور مداوم در حال کاهش است؛ همه این ها در نتیجه عواملی مانند تشخیص زود هنگام، شخصی سازی درمان برای هر فرد، درمان هوشمند و درک بهتری از بیماری، می باشد.
علائم سرطان پستان عبارتند از:
اگر در بافت پستان توده یا هر تغییر دیگری مشاهده شد - حتی اگر در آخرین ماموگرافی نیز همه چیز طبیعی بوده است - باید برای بررسی سریع این وضعیت به پزشک مراجعه شود.
سرطان سینه که در اصل همان سرطان پستان می باشد؛ در نتیجه رشد غیر طبیعی سلول های پستان بروز می کند. این سلول ها با سرعت بیشتری نسبت به سلول های سالم تقسیم می شوند، تجمع یافته و تشکیل توده می دهند. گاهی سلول های سرطانی از پستان به گره های لنفاوی یا سایر قسمت های بدن انتشار می یابند (متاستاز می دهند).
معمولاً سرطان پستان از سلول های موجود در مجاری تولید کننده شیر آغاز می شود (کارسینوم تهاجمی مجرای پستانی (داکتال)). همچنین گاهی سرطان پستان از بافت غدد شیری به نام لوبول (کارسینوم تهاجمی لوبولار)، یا سلول های دیگر درون پستان نشأت می گیرند.
محققان دریافته اند که عوامل هورمونی، سبک زندگی و محیطی خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می دهند. اما علت اینکه برخی افراد فاقد این فاکتورهای خطرناک هستند ولی به سرطان مبتلا می شوند، از طرفی برخی افراد در معرض عوامل خطرساز قرار داشته ولی هرگز به این بیماری مبتلا نمی شوند، مشخص نیست. به نظر می رسد سرطان پستان در نتیجه ی تعامل پیچیده ای از ژنتیک و محیط ایجاد می شود.
پزشکان تخمین زده اند که 5% تا 10% از سرطان های پستان ناشی از انتقال جهش های ژنی در نسل های یک خانواده می باشند.
تعدادی از ژن های جهش یافته ی ارثی، که احتمال بروز سرطان پستان را افزایش می دهند، شناسایی شده اند. معروف ترین ژن های محرک سرطان پستان، BRCA1 و BRCA2 می باشند که هر دو به طور قابل توجهی خطر ابتلا به سرطان پستان و تخمدان را افزایش می دهند.
در صورت دارا بودن سابقه خانوادگی قوی در ابتلا به سرطان پستان یا سایر سرطان ها، پزشک توصیه می کند تا برای شناسایی و تشخیص جهش های خاصی از ژن BRCA یا ژن های دیگر، آزمایش خون داده شود. گاهی لازم است برای بررسی سابقه سلامت خانوادگی، به مشاور ژنتیک مراجعه شود. مشاور ژنتیک توصیه های لازم را در مورد مزایا، خطرات و محدودیت های آزمایش ژنتیکی به بیمار ارائه داده و به او در تصمیم گیری کمک می کند.
عامل خطرساز (ریسک فاکتور) به هر عاملی اطلاق می شود که خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد. اما داشتن یک یا چند عامل خطرساز، دلیل بر قطعی بودن ابتلا به سرطان پستان در آینده نمی باشد. بسیاری از خانم های مبتلا به سرطان پستان، عامل خطرساز شناخته شده ی دیگری به جز زن بودن ندارند.
عواملی که با افزایش خطر ابتلا به سرطان همراه می باشند، عبارتند از:
ایجاد تغییرات در زندگی روزمره به کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان کمک می کند.
سعی کنید:
با پزشک خود در مورد غربالگری سرطان پستان صحبت کنیدبا پزشک خود در مورد زمان شروع معاینه و آزمایش های غربالگری سرطان پستان، مانند معاینه بالینی پستان و ماموگرافی، مشورت کنید.با پزشک خود در مورد فواید و خطرات غربالگری صحبت کنید. با هم می توانید تصمیم بگیرید که کدام استراتژی های غربالگری سرطان پستان برای شخص شما مناسب است.
از طریق خودآزمایی هر از گاهی پستان خود را بررسی نماییددر صورت ایجاد تغییرات جدید، برآمدگی یا سایر علائم غیر معمول در پستان، سریعاً با پزشک خود مشورت کنید. آگاهی از پستان نمی تواند از سرطان پستان جلوگیری کند، اما می تواند به درک بهتر تغییرات طبیعی پستان ها و شناسایی علائم و نشانه های غیر معمول کمک کند.
الکل را در حد اعتدال بنوشیداگر مشروبات الکلی مصرف می کنید، این کار را در حد اعتدال انجام دهید. برای بزرگسالان سالم، این به معنای حداکثر یک لیوان در روز برای زنان و حداکثر دو لیوان در روز برای مردان می باشد.
بهتر است هورمون درمانی بعد از یائسگی را قطع کنیدهورمون درمانی ترکیبی، خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می دهد. با پزشک خود در مورد فواید و خطرات هورمون درمانی صحبت کنید. علائم و نشانه های آزاردهنده ای در دوران یائسگی تجربه می شود و گاهی برای شخص، افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان به قیمت تسکین علائم و نشانه های یائسگی، قابل قبول می باشد. برای کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان، بهتر است از کمترین دوز هورمون درمانی ممکن در کوتاه ترین زمان استفاده شود.
وزن سالم داشته باشیداگر وزن شما مناسب است، برای حفظ آن تلاش کنید. اگر نیاز به کاهش وزن دارید، با پزشک خود در مورد راهکارهای صحیح انجام آن صحبت کنید. میزان کالری دریافتی روزانه خود را کاهش و زمان و شدت فعالیت جسمانی خود را به مرور افزایش دهید.
اگر پزشک تشخیص داده است که شخص در معرض خطر بسیار بالای ابتلا به سرطان پستان قرار دارد، گزینه های کاهش خطر ابتلا به این بیماری می توانند شامل موارد زیر باشند:
داروهای پیشگیرانه (شیمی درمانی)داروهای مسدود کننده استروژن خطر ابتلا به سرطان پستان را کاهش می دهند. این داروها عوارض جانبی زیادی دارند، بنابراین پزشکان این داروها را تنها برای کسانی که به شدت در معرض ابتلا به این بیماری هستند، تجویز می کنند.
آزمایش ها و روش های مورد استفاده برای تشخیص سرطان پستان عبارتند از:
استفاده از آزمایش های دیگر به شرایط بستگی دارد.
پس از تشخیص سرطان پستان، مرحله آن تعیین می شود. تعیین مرحله سرطان به انتخاب روش درمانی و کسب پیش آگهی مناسب از بیماری کمک می کند.
ممکن است تا قبل از جراحی سرطان پستان، اطلاعات کاملی از مرحله سرطان در دسترس نباشد.
آزمایش هایی که برای تعیین مرحله سرطان استفاده می شوند، عبارتند از:
همه به انجام تمام این آزمایش ها نیازی ندارند. پزشک با توجه به شرایط بیمار و در نظر گرفتن علائم، آزمایش های مناسب را تجویز می کند.
مراحل سرطان پستان از 0 تا IV متغیر می باشند که 0 بیانگر غیرتهاجمی بودن سرطان یا محدود بودن آن در مجاری شیر می باشد اما مرحله چهارم، متاستاتیک نامیده شده و بیانگر گسترش سرطان به سایر مناطق بدن می باشد.مرحله سرطان به وجود نشانگرهای تومور مانند گیرنده های استروژن و پروژسترون و HER2، و فاکتورهای رشد و درجه آن بستگی دارد.
پزشک براساس میزان حساس بودن سلول های سرطانی به هورمون ها، سلامت کلی و اولویت های بیمار، نوع، مرحله و درجه سرطان، روش های درمان را تعیین می کند.
اکثر زنان مبتلا به سرطان پستان تحت عمل جراحی و بسیاری دیگر تحت درمان های اضافی مانند شیمی درمانی، هورمون درمانی یا پرتو درمانی قرار می گیرند. همچنین ممکن است در شرایط خاص، شیمی درمانی قبل از جراحی استفاده شود.
روش های درمانی زیادی برا سرطان پستان وجود دارند و پیچیده شدن روند تصمیم گیری، می تواند برای بیمار آزاردهنده باشد.
عمل هایی که برای درمان سرطان پستان انجام می شوند عبارتند از:
در بیشتر زنانی که یک پستان درگیر سرطان می شود، پستان دیگر هرگز درگیر سرطان نخواهد شد. بنابراین بهتر است در مورد مزایا و خطرهای این روش با پزشک مشورت شود.
عوارض جراحی سرطان پستان به روشی که انتخاب می شود بستگی دارند. جراحی سرطان پستان مانند هر جراحی دیگری می تواند خطر درد، خونریزی، عفونت و تورم بازو (ورم گره های لنفاوی / لنف ادم) را به همراه داشته باشد.
ممکن است بیمار تصمیم به ترمیم بافت پستانی بگیرد. بهتر است در خصوص این کار با پزشک معالج مشورت شود.
بهتر است قبل از جراحی سرطان پستان به جراح پلاستیک مراجعه شود. جراحی های پلاستیک به صورت بازسازی با پروتز پستان (سیلیکون یا آب) یا با استفاده از بافت بدن خود بیمار می باشند. این جراحی ها را می توان در زمان جراحی مستکتومی یا بعدها انجام داد.
در پرتو درمانی از پرتوهای پرانرژی مانند اشعه ایکس و پروتون برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. معمولاً پرتو درمانی توسط دستگاهی در اطراف بدن که پرتوهای انرژی را به بدن می تاباند، انجام می شود (پرتودرمانی خارجی / رادیوتراپی اکسترنال). اما می توان تابش پرتو را با قرار دادن مواد رادیواکتیو داخل بدن نیز انجام داد (براکی تراپی).
پرتودرمانی خارجی کل پستان پس از جراحی لامپکتومی انجام می شود. اگر احتمال عود سرطان کم باشد، بعد از جراحی لامپکتومی، براکی تراپی نیز می تواند به عنوان گزینه ای مطرح شود.
در مواردی که ماستکتومی انجام شده است یا بیماری، گره های لنفاوی را درگیر کرده باشد، توصیه می شود که قفسه سینه رادیوتراپی شود.
بسته به نوع درمان، پرتودرمانی سرطان پستان از سه روز تا شش هفته به طول می انجامد. پزشک برای تجویز نوع تعداد جلسات پرتو درمانی به شرایط بیمار، نوع سرطان و محل تومور توجه می کند.
عوارض جانبی پرتو درمانی شامل خستگی، عارضه های قرمز پوستی مشابه آفتاب سوختگی در محل تابش پرتو، و متورم و سفت شدن بافت پستان می باشند. به ندرت مشکلات جدی تری مانند آسیب به قلب یا ریه ها و سرطان های ثانویه در ناحیه تحت درمان، ایجاد می شوند.
در شیمی درمانی از داروهایی برای از بین بردن سلول هایی با رشد سریع -مانند سلول های سرطانی- استفاده می شود. در مواردی که شانس عود مجدد یا گسترش بیماری به سایر نقاط بدن وجود دارد، توصیه می شود پس از جراحی شیمی درمانی انجام شود.
در مواردی که تومور بزرگ است، ممکن است توصیه شود تا شیمی درمانی قبل از جراحی انجام شود. هدف از این کار، کوچک کردن تومور به اندازه ای است که برداشتن آن با جراحی آسان تر شود.
همچنین زمانی که سرطان به سایر قسمت های بدن انتشار یافته باشد، نیز ممکن است شیمی درمانی تجویز شود. شیمی درمانی برای کنترل بیماری و کاهش علائم ناشی از آن توصیه می شود.
عوارض جانبی شیمی درمانی به نوع داروهای تجویز شده بستگی دارد. عوارض جانبی شایع عبارتند از: ریزش مو، تهوع، استفراغ، خستگی و افزایش خطر ابتلا به عفونت. عوارض جانبی نادر عبارتند از: یائسگی زودرس، ناباروری (در صورتی که فرد در سنین باروری باشد و یائسه نشده باشد)، آسیب به قلب و کلیه ها، آسیب عصبی و به ندرت سرطان سلول های خونی.
از هورمون درمانی (در اصطلاح درمان های مسدود کننده هورمون ها) در درمان سرطان های پستان حساس به هورمون استفاده می شود. به این سرطان ها، سرطان هایی با گیرنده استروژن مثبت (ER مثبت) و گیرنده پروژسترون مثبت (PR مثبت) اطلاق می شود.
هورمون درمانی، قبل یا بعد از جراحی یا سایر روش های درمانی، برای کاهش احتمال عود سرطان انجام می شود. در صورت انتشار سرطان، هورمون درمانی به کوچک شدن و کنترل آن کمک می کند.داروهایی که در هورمون درمانی استفاده می شوند عبارتند از:
عوارض جانبی هورمون درمانی به نوع دارو بستگی دارد، اما عوارض شایع عبارتند از: گرگرفتگی، تعریق شبانه و خشکی واژن. عوارض جانبی جدی تر عبارتند از: نازک و پوک شدن استخوان و لخته شدن خون.
داروهای هدفمند به ناهنجاری های خاصی درون سلول های سرطانی حمله می کنند. به عنوان مثال، برخی داروها در درمان هدفمند سرطان پستان، پروتئینی که بیش از حد توسط سلول های سرطانی پستان تولید می شوند و گیرنده فاکتور رشد اپیدرمال انسانی (HER2) نام دارد، را مورد تهاجم قرار می دهند. پروتئین HER2 به رشد و بقای سلول های سرطانی کمک می کند. داروها با هدف قرار دادن سلول های سرطانی که بیش از حد HER2 تولید می کنند، به این سلول ها آسیب رسانده و در عین حال سلول های سالم، آسیبی نمی بینند.
داروهای دیگری در درمان های هدفمند وجود دارند که بر سایر ناهنجاری های موجود در سلول های سرطانی تمرکز دارند. درمان های هدفمند از موضوعات داغ در تحقیقات سرطان می باشد. برای تأیید اثربخشی داروها روی هر فرد، سلول های سرطانی او مورد آزمایش و ارزیابی قرار می گیرند. برخی داروها برای کاهش خطر عود سرطان پس از جراحی تجویز می شوند. از برخی دیگر از داروها در سرطان های پیشرفته ی پستان، برای کند کردن رشد تومور استفاده می شود.
در ایمنی درمانی از سیستم ایمنی بدن برای مقابله با سرطان استفاده می شود. گاهی سلول های سرطانی پروتئینی تولید می کنند که باعث گمراه شدن سیستم ایمنی می شوند و در نتیجه باعث می شوند سیستم ایمنی بدن که وظیفه ی مبارزه با بیماری را دارد، به سلول های سرطانی حمله نکند. ایمنی درمانی در این فرآیند مداخله کرده و با شناساندن سلول های سرطانی به سیستم ایمنی به درمان بیماری کمک می کند.
ایمنی درمانی می تواند به عنوان یکی از گزینه های درمانی سرطان پستان سه گانه منفی باشد؛ در سرطان پستان سه گانه منفی، سلول های سرطانی فاقد گیرنده های استروژن، پروژسترون یا HER2 می باشند. در سرطان پیشرفته سه گانه منفی پستان که به سایر نقاط بدن انتشار پیدا کرده است، می توان از ترکیبی از ایمونوتراپی و شیمی درمانی استفاده نمود.
مراقبت های تسکینی، مراقبت پزشکی ویژه ای است که بر روی تسکین درد و سایر علائم جدی بیماری، متمرکز می شود. مراقبت تسکینی در کنار سایر روش های مناسب درمانی، به افراد مبتلا به سرطان احساس بهتری بخشیده و می تواند طول عمر آن ها را افزایش دهد. مراقبت های تسکینی توسط تیمی از پزشکان، پرستاران و سایر افراد متخصص آموزش دیده و با هدف بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به سرطان و خانواده های آنها، ارائه می شود.
هیچ درمان دارویی جایگزینی، برای بهبود سرطان ثابت نشده است. اما درمان های مکمل می توانند به کنار آمدن با عوارض جانبی ناشی از بیماری و درمان، کمک کنند.
درمان های کمک کننده برای رفع خستگی
بسیاری از مبتلایان به سرطان پستان حین درمان یا تا سال ها بعد از آن، دچار احساس خستگی شده اند.
درباره موارد زیر با پزشک صحبت کنید:
درک ابتلا به سرطان پستان، می تواند بسیار سخت باشد و هنگامی که بیمار تازه می خواهد با شوک و ترس در مورد آینده کنار بیاید، باید در مورد روش های درمانی تصمیم بگیرد.
هر شخص برای کنار آمدن با تشخیص سرطان، روشی را مد نظر قرار می دهد. می توان برای پیدا کردن روشی مناسب به موارد زیر توجه کرد:
زنان مبتلا به سرطان پستان می توانند به پزشک یا متخصص مراجعه کنند، از جمله:
زمان ملاقات محدود می باشد، بنابراین تهیه لیستی از سؤالات به صرفه جویی در وقت کمک خواهد کرد. در صورت محدود بودن زمان، سؤالات را از مهم ترین تا کم اهمیت ترین طبقه بندی کنید. برخی سؤالات در مورد سرطان پستان که بهتر است از پزشک پرسیده شوند، عبارتند از:
علاوه بر سؤالاتی که تهیه شده اند، در پرسیدن سؤالاتی که هنگام ملاقات پیش می آید، تردید نکنید.
پزشک تعدادی سؤال از بیمار خواهد پرسید. آمادگی برای پاسخ به سؤالات در صرفه جویی زمان مفید خواهد بود. سؤالاتی که ممکن است پرسیده شوند عبارتند از:
خیر، سرطان پستان هم در زنان و هم در مردان رخ می دهد، اما بیشتر در زنان شایع است. هر چند خطر ابتلا به سرطان پستان در مردان کمتر است.
بله، وجود تاریخچه خانوادگی از سابقه سرطان پستان می تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد. در صورتی که در خانواده شما افرادی با سابقه سرطان پستان وجود داشته باشند، بهتر است با پزشک خود در مورد مشاوره و بررسی های منظم صحبت کنید.
ماموگرافی ممکن است در برخی از موارد کمی ناراحتی یا تنگی ایجاد کند، اما بسیاری از زنان این آزمایش را بدون هیچگونه مشکلی تحمل می کنند. تهیه تصاویر ماموگرافی با استفاده از پرتوهای X به منظور تشخیص زودهنگام سرطان پستان بسیار مهم است و مزایای آن از این ناراحتی کوچک بیشتر است.
بله، تغییرات ساده در سبک زندگی می تواند به پیشگیری از سرطان پستان کمک کند. مصرف یک تغذیه سالم،فعالیت بدنی منظم، کاهش استفاده از الکل و مواد مخدر، و جلوگیری از چاقی می تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را کاهش دهد. همچنین، مراقبت از سلامت روحی نیز می تواند در افزایش سطح انرژی و مقابله با استرس کمک کند.
بله، سن یک عامل مهم در خطر ابتلا به سرطان پستان است. ریسک ابتلا به سرطان پستان با سن افزایش می یابد و بیشتر در زنان بالای ۵۰ سال رخ می دهد. این همینطور نمی تواند به معنی این باشد که جوان ترین زنان از خطر ابتلا به سرطان پستان مستثنی هستند. بنابراین، توصیه می شود که تمام زنان از سن ۴۰ سال به بعد ماموگرافی سالیانه انجام دهند.
در این مقاله، به اهمیت پیشگیری از سرطان پستان پرداختیم و روش های مختلفی را برای کاهش خطر ابتلا معرفی کردیم. همچنین، با اشاره به تغییرات سبک زندگی و مراقبت از سلامت روحی، بر ضرورت ایجاد عادات سالم تاکید کردیم. امیدواریم که این مقاله به شما کمک کند تا اطلاعات کافی در مورد پیشگیری از سرطان پستان یا درمان آن کسب کنید و اقدامات مناسبی را برای حفظ سلامتی خود انجام دهید.