زومتا (اسید زولدرونیک)

زولدرونیک اسید (نام تجاری: زومتا) از دسته داروهای بیس فسفونات است که در درمان سطوح بالای کلسیم خون ناشی از سرطان کاربرد دارد. از انواع مختلف زولدرونیک اسید نباید به طور همزمان استفاده نمود. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف زولدرونیک اسید، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه شده است.

نام عمومی: زولدرونیک اسید

نام تجاری: زومتا

موارد مصرف

از داروی زومتا (اسید زولدرونیک) در درمان سطح بالای کلسیم خون (هایپرکلسمی) که ممکن است در اثر سرطان رخ دهد، استفاده می شود. به علاوه گاهی در کنار شیمی درمانی از اسید زولدرونیک برای درمان مشکلات استخوانی که ممکن است در نتیجه مالتیپل میلوما و گسترش و متاستاز سایر سرطان ها (مانند پستان، ریه) به استخوان ها رخ دهد، استفاده می شود. داروی زومتا (اسید زولدرونیک) متعلق به دسته ای از داروها است که به بیس فسفونات معروف هستند. این داروها با کاهش میزان کلسیم آزاد شده از استخوان ها به جریان خون و یا با کاهش سرعت تجزیه استخوان توسط سلول های سرطانی و جلوگیری از ایجاد شکستگی، میزان کلسیم موجود در جریان خون را کاهش می دهند.

اَشکال دارویی

محلول داخل وریدی (4 میلی گرم در 100 میلی لیتر؛ 4 میلی گرم در 5 میلی لیتر؛ 5 میلی گرم در 100 میلی لیتر)

زمان و نحوه مصرف

قبل از شروع مصرف زولدرونیک اسید و در هربار شروع مجدد آن، برگه راهنما دارو را مطالعه نمایید. در صورت داشتن هرگونه سوالی، آن را از پزشک معالجتان یا پزشک داروخانه بپرسید.

داروی زومتا (اسید زولدرونیک) طبق دستور پزشک و معمولاً در مدت حداقل 15 دقیقه و به صورت وریدی تزریق می شود. دوز مصرفی دارو بر اساس شرایط پزشکی فرد بیمار (از جمله عملکرد کلیه) و میزان پاسخ دهی او به درمان، تعیین خواهد شد.

اگر از داروی زومتا (اسید زولدرونیک) در منزل استفاده می کنید، تمام دستورالعمل های تهیه و استفاده از آن را از پزشک خود یاد بگیرید. پیش از استفاده، این محصول را از نظر ذرات یا تغییر رنگ بررسی کنید. در صورت تغییر یافتن رنگ یا وجود ذرات از دارو استفاده نکنید. همچنین بیاموزید که چگونه لوازم پزشکی را به درستی نگه داشته و یا دور بیندازید.

از مخلوط کردن داروی Zometa با سرم های حاوی کلسیم (مانند محلول رینگر، محلول هارتمن، محلول تزریقی تغذیه) خودداری کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.

برای درمان سطح بالای کلسیم در خون، معمولاً پیش از مصرف داروی زومتا (اسید زولدرونیک)، مایعاتی به صورت وریدی تزریق می شوند. برای کاهش احتمال بروز مشکلات کلیوی در طول درمان، مایعات زیادی بنوشید مگر اینکه پزشک توصیه دیگری کرده باشد. حداقل 7 روز باید از اولین مصرف دوز گذشته باشد تا دارو اثر خود را نشان دهد. بسته به میزان کلسیم خون ممکن است نیاز به تکرار درمان باشد.

در درمان مالتیپل میلوما و مشکلات استخوانی ناشی از انتشار سرطان، داروی زومتا (اسید زولدرونیک) معمولاً هر 3 تا 4 هفته یا طبق دستور پزشک تجویز می شود. همچنین ممکن است لازم باشد که هر روز مکمل های کلسیم و ویتامین D مصرف شود. 

عوارض جانبی

سرگیجه، سردرد، خستگی یا علائم شبیه آنفولانزا (مانند تب، لرز، دردهای عضلانی / مفصلی) ممکن است از عوارض داروی زومتا (اسید زولدرونیک) باشد. در صورت تداوم یا تشدید هر یک از این عوارض، فوراً پزشک یا پزشک داروخانه را مطلع سازید.

به یاد داشته باشید که پزشک معالجتان داروی زومتا (اسید زولدرونیک) را برای شما تجویز کرده است چرا که بر این باور است که منافع این دارو از عوارض آن بیشتر است. بیشتر افراد با مصرف این دارو دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.

در صورت بروز هرکدام از این عوارض جانبی جدی، فوراً پزشک خود را مطلع سازید: افزایش یا تشدید درد استخوان / مفاصل / عضله، درد جدید یا غیرمعمول ران / کشاله ران، درد فک / گوش، مشکلات چشم / بینایی، بی حسی / سوزن سوزن شدن، گرفتگی عضله، ضربان قلب نامنظم.

در صورت بروز هریک از عوارض جانبی جدی زیر، به دنبال مراقبت های فوری پزشکی باشید: علائم مشکلات کلیوی (مانند تغییر در مقدار ادرار)، تشنج.

واکنش بسیار جدی آلرژیک نسبت داروی زومتا (اسید زولدرونیک) به ندرت رخ می دهد. با این وجود، در صورتی که متوجه هریک از علائم یک واکنش آلرژیک جدی مانند عارضه های پوستی، خارش / تورم (مخصوصاً در صورت / زبان / گلو)، سرگیجه شدید، دشواری در تنفس شدید، سریعاً به پزشک مراجعه کنید.

موارد مذکور تمامی عوارض جانبی ناشی از دارو را در بر نمی گیرد. در صورت مشاهده هر علامت غیر عادی با پزشک معالج یا پزشک داروخانه تماس بگیرید.

موارد احتیاطی و منع مصرف

پیش از استفاده از داروی زومتا (اسید زولدرونیک)، در صورت داشتن حساسیت به آن یا سایر بیس فسفونات ها (مانند آلندرونیت، ریزدرونیت) یا هرگونه حساسیت دیگری، پزشک معالج یا پزشک داروخانه را مطلع سازید. این محصول ممکن است حاوی اجزای غیرفعالی باشد که منجر به ایجاد واکنش های آلرژیک یا سایر مشکلات شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.

پیش از انجام هرگونه عمل جراحی، نام همه داروهای خود را (داروهای با نسخه، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) به اطلاع پزشک و دندانپزشک خود برسانید.

داروی زومتا (Zometa) ممکن است باعث سرگیجه شود. الکل یا ماری جوانا (شاهدانه) نیز می تواند باعث تشدید سرگیجه شوند. تا زمانی که نمی توانید فعالیت هایی مانند رانندگی، کار با ماشین آلات یا هر نوع فعالیت دیگری را که نیاز به هوشیاری دارد با خیال راحت انجام دهید، از انجام آنها خودداری کنید. مصرف نوشیدنی های الکل دار را محدود کنید. در صورت استفاده از ماری جوانا (شاهدانه) با پزشک خود صحبت کنید.

داروی Zometa به خصوص ممکن است در افراد مسن باعث بروز مشکلات شدید کلیه شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک  یا پزشک داروخانه مشورت کنید. به منظور پیشگیری از آسیب به کلیه ها، مقادیر زیادی مایعات بنوشید، مگر اینکه پزشک، توصیه دیگری کرده باشد.

اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. هنگام استفاده از داروی زومتا (اسید زولدرونیک) نباید باردار شوید زیرا ممکن است به جنین آسیب برساند. هنگام استفاده از داروی زومتا (اسید زولدرونیک) و حتی پس از قطع درمان، از روش های قابل اطمینان کنترل بارداری استفاده کنید. این دارو ممکن است سال ها در بدن باقی بماند. اگر باردار هستید، بلافاصله در مورد خطرات و فواید این دارو با پزشک خود صحبت کنید.

مشخص نیست که این دارو به شیر مادر منتقل می شود یا خیر. از آنجا که ممکن است به نوزاد شیرخوار آسیب برساند، شیردهی هنگام استفاده از این دارو و پس از قطع درمان توصیه نمی شود. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.

تداخلات دارویی

تداخلات دارویی نحوه عملکرد داروها را تغییر می دهند و یا خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت حاوی همه تداخلات دارویی احتمالی نمی باشد بنابراین لیستی از تمامی داروهای مصرفی خود (داروهای بدون نسخه، داروهای بانسخه و محصولات گیاهی) را نوشته و در اختیار پزشک یا پزشک داروخانه قرار دهید. بدون تأیید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید و همچنین دوز آنها را نیز تغییر ندهید.

در زمان مصرف داروی زومتا (اسید زولدرونیک)، نباید از محصولات بیس فسفونات دیگر مانند برندهای دیگر اسید زولدرونیک که برای جلوگیری یا درمان پوکی استخوان مصرف می شوند، استفاده نمود.

برخی از محصولاتی که ممکن است با داروی زومتا (اسید زولدرونیک) تداخل داشته باشند عبارتند از: سرم های حاوی کلسیم، "قرص های آب" (داروهای ادرار آوری مانند بومتانید، فوروزماید) و همچنین داروهایی که ممکن است به کلیه آسیب برسانند مانند: آنتی بیوتیک های آمینوگلیکوزید (از جمله جنتامایسین، توبرامایسین)، آمفوتریسین B، داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID ها مانند ایبوپروفن)، تاکرولیموس.

سوءمصرف

در صورت مصرف بیش از حد داروی زومتا (اسید زولدرونیک) و بروز علائمی مانند غش کردن و دشواری در تنفس با مرکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید. سایر علائم مصرف بیش از حد ممکن است به اشکال زیر بروز کند: تغییر در مقدار ادرار، اسپاسم عضلانی، ضعف عضلانی، تغییرات ذهنی / خلقی، ضربان قلب نامنظم، تشنج.

توجه

از انجام منظم و سر موقع تست های آزمایشگاهی و یا پزشکی دوره ای (مانند کلسیم و سایر سطوح مواد معدنی خون، آزمایش عملکرد کلیه) غافل نشوید. انجام این آزمایش ها می تواند به ارزیابی صحیح از میزان بهبودی یا بروز عوارض جانبی کمک کند.

دوز فراموش شده

برای اثرگزاری کامل این دارو، باید آن را دقیقاً طبق تجویز پزشک مصرف کنید. اگر یک دوز را فراموش کردید، بلافاصله با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید تا یک برنامه جدید تعیین کند. برای جبران فراموشی، دوز دارو را 2 برابر نکنید.

نگهداری

برای جزئیات نگهداری این دارو، دستورالعمل های مصرف دارو را مطالعه نمایید و یا با پزشک داروخانه مشورت کنید. همه داروها را از کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید.

هیچ گاه داروها را داخل توالت یا چاه های فاضلاب نیندازید مگر اینکه در دستورالعمل مصرف آن ذکر شده باشد. در صورت منقضی شدن محصول و یا عدم نیاز به آن، با یک روش مناسب آن را دور بیندازید.