ریزدرونات (نام تجاری: اکتونل) دارویی از دسته بیس فسفونات هاست که برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان ناشی از یائسگی یا مصرف کورتیکواستروئیدها استفاده می شود. این دارو با کاهش تحلیل استخوان ها به تقویت تراکم آن ها کمک می کند. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف ریزدرونات، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه می شود.
نام عمومی: ریزدرونات
نام تجاری: اکتونل
ریزیدرونات برای درمان بیماری پاژه (بیماری تضعیف کننده استخوان ها) برای بزرگسالان تجویز می شود. این دارو به کاهش درد استخوان و جلوگیری از عوارض جانبی طولانی مدت می پردازد. ریزیدرونات با کاهش سرعت از بین رفتن استخوان، استخوان های قوی را حفظ کرده و خطر شکستگی استخوان را کاهش می دهد. این دارو به یک دسته از داروها به نام بیس فسفونات ها تعلق دارد.
پیش از هر بار مصرف دارو، از پزشک داروساز درمورد نحوه مصرف دارو راهنمایی بگیرید. برای اطمینان از جذب زیاد دارو و کاهش خطر آسیب به مری، دستورالعمل ها را با دقت مطالعه کنید. می توانید سوالات خود را از پزشک معالج خود یا پزشک داروخانه بپرسید.
ریزدرونات را به صورت ناشتا هنگام صبح، به طور خوراکی مصرف کنید. قبل از خواب از مصرف این دارو اجتناب کنید. ریزدرونات را با یک لیوان پر آب (240 میلی لیتر) مصرف کنید. این دارو را با هیچ نوشیدنی دیگری مصرف نکنید. قرص را به طور کامل ببلعید. از جویدن یا مکیدن آن خودداری کنید. سپس به مدت 30 دقیقه در حالت کاملاً ایستاده، نشسته یا در حال راه رفتن بمانید و تا بعد از اولین وعده غذایی روز، دراز نکشید.
برای مصرف نوشیدنی های غیر آب یا داروهای دیگر، حداقل 30 دقیقه پس از مصرف ریزیدرونات صبر کنید. مکمل های کلسیم یا آهن، ویتامین های دارای مواد معدنی، آنتی اسیدهای حاوی کلسیم، منیزیم یا آلومینیوم، لبنیات (مانند شیر، ماست) و آب غنی از کلسیم در جذب ریزیدرونات تداخل ایجاد می کنند. بیشترین اثربخشی دارو در نتیجه مصرف منظم آن حاصل می شود. برای درمان بیماری پاژه این دارو هر روز صبح به مدت 2 ماه مصرف شود. ریزدرونات برای درمان پوکی استخوان، یک مرتبه در هفته تجویز می شود. دوز دارو را از اطلاعات بسته بندی یا پرسیدن از پزشک داروخانه به دست آورید. در مورد خطرات و مزایای استفاده طولانی مدت دارو با پزشک صحبت کنید.
ناراحتی معده، عارضه جانبی ریزدرونات می باشد. در صورت تداوم یا بدتر شدن هر یک از عوارض، حتماً آن را با پزشک معالج یا پزشک داروخانه مطرح کنید. به یاد داشته باشید که پزشک معالجتان این دارو را برای شما تجویز کرده چرا که بر این باور است که منافع این دارو بیشتر از عوارض آن است. بیشتر افراد با مصرف ریزدرونات، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.
بروز هرگونه عارضه جانبی جدی، مانند افزایش شدت درد استخوان، مفصل یا عضله، درد جدید یا غیر معمول ران یا کشاله ران، درد فک، مشکلات چشم یا بینایی را بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
ریزدرونات به ندرت باعث تحریک و زخم معده یا مری می شود. در صورت بروز هرگونه از این عوارض جانبی بسیار جدی، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید: سوزش جدید، شدید یا بدتر معده، درد قفسه سینه، بلع دشوار یا دردناک، درد شدید معده یا شکم، مدفوع سیاه یا به رنگ قیر، استفراغی شبیه تفاله قهوه.
واکنش آلرژیک بسیار جدی نسبت به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی، از جمله: راش پوستی، خارش، تورم به خصوص صورت و زبان و گلو، سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی فوراً باید به دنبال مراقبت پزشکی بود.
موارد مذکور، تمام عوارض جانبی ریزدرونات را در برنمی گیرد؛ بنابراین در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی دیگری، آن را به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.
پیش از مصرف داروی ریزدرونات، در صورت حساسیت به آن یا بیس فسفونات های دیگر (مانند آلندرونیت، اتیدرونات، پامیدرونات) یا هر نوع حساسیت دیگری، پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید. این محصول ممکن است دارای اجزای غیر فعالی باشد که موجب واکنش های آلرژیک و یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.
همچنین قبل از مصرف ریزدرونات، پزشک یا پزشک داروخانه را از سوابق پزشکی خود به خصوص مشکلات مری (مانند سوزش معده، باریک شدن مری، آشالازی)، بلع دشوار یا دردناک، مقادیر کم کلسیم در خون (هیپوکلسمی)، عدم توانایی در حالت ایستاده برای حداقل 30 دقیقه، اختلالات معده یا روده (مانند زخم) و بیماری شدید کلیه، مطلع سازید.
برخی افرادی که از ریزدرونات استفاده می کنند دچار مشکلات جدی استخوان فک می شوند. قبل از شروع مصرف این دارو، پزشک باید دهان را بررسی کند. قبل از اقدام به کارهای دندانپزشکی، دنداپزشک را از مصرف این دارو مطلع کنید. برای جلوگیری از مشکلات استخوان فک، معاینات منظم دندانپزشکی را به طور منظم باید انجام دهید. در صورت ایجاد درد در استخوان فک، فوراً به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید.
پیش از جراحی (به خصوص اقدامات دندانپزشکی)، تمام داروهای مصرفی خود را (از جمله داروهای با نسخه، بدون نسخه و محصولات گیاهی) به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید. پزشک قطع مصرف ریزیدرونات را قبل از جراحی توصیه می کند. دستورالعمل های خاص قطع یا شروع دارو را از پزشک خود بپرسید.
در صورت بارداری یا قصد بارداری در آینده، در مصرف ریزدرونات احتیاط کنید. این دارو ممکن است سالها در بدن باقی بماند. اثرات آن بر روی نوزاد متولد شده مشخص نیست. قبل از شروع درمان با ریزیدرونات، خطرات و مزایای آن را از پزشک بپرسید. انتقال این دارو به شیر مادر مشخص نیست. قبل از شیردهی با پزشک مشورت کنید.
تداخل های دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد؛ بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید، همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید.
ریزدرونات در برخی معاینات آزمایشگاهی (تصویربرداری استخوان) تداخل ایجاد میکند. از مطلع بودن پزشک یا پرسنل آزمایشگاه در مورد مصرف دارو، اطمینان حاصل کنید.
در صورت مصرف بیش از حد دارو و بروز علائم جدی مانند غش کردن با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید.
این دارو را به صورت سرخود به دیگران تجویز نکنید.
تغییر در سبک زندگی که به سلامت استخوان ها کمک می کند شامل افزایش ورزش های قدرتی، ترک سیگار، محدود کردن الکل و خوردن وعده های غذایی متعادل است که حاوی کلسیم و ویتامین D کافی است. با پزشک در مورد مصرف مکمل های کلسیم و ویتامین D و تأثیر آنها در تغییر سبک زندگی، مشورت کنید. معاینات آزمایشگاهی و پزشکی را (رادیوگرافی، قد، سطح مواد معدنی خون) باید به صورت دوره ای انجام دهید تا پیشرفت بهبودی بررسی و عوارض جانبی کنترل شوند. برای اطلاع از جزئیات با پزشک مشورت کنید.
در صورت مصرف یک مرتبه از این دارو در هفته و فراموش کردن آن، از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید و در زمان دیگری در روز مصرف نکنید. صبح روز بعد، دوز فراموش شده را مصرف کنید. دوز هفتگی را در روزهای برنامه ریزی شده مصرف کنید. در یک روز، 2 دوز دارو را مصرف نکنید. سؤال های خود را از پزشک داروخانه بپرسید.
داروی ریزدرونات را در دمای اتاق (20 الی 25 درجه سانتی گراد) نگهداری کنید. دارو در بسته بندی محصول و به دور از نور و رطوبت نگهداری شود. از نگهداری دارو در حمام و دستشویی خودداری شود و همواره به خاطر داشته باشید که تمام داروها باید از دسترس کودکان و حیوانات دور بمانند.
دارو ها را به درون توالت و فاضلاب نریزید، مگر آن که دستورالعملی برای انجام آن ذکر شده باشد. در صورت منقضی شدن دارو و یا عدم نیاز به آن، با یک روش مناسب آن را دور بریزید.
