هایپرکلسمی به عارضه ای اطلاق می شود طی آن سطح کلسیم خون بیش از حد افزایش پیدا می کند. هایپرپاراتیروئیدیسم، مسمومیت با ویتامین D، برخی سرطان ها، بیماری ها و داروها می توانند باعث این عارضه شوند. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز هایپرکلسمی، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
هایپرکلسمی بیماری است که در آن سطح کلسیم در خون بیش از حد طبیعی است. مقدار زیاد کلسیم در خون می تواند باعث ضعیف شدن استخوان ها، ایجاد سنگ کلیه و اختلال در عملکرد قلب و مغز شود.
هایپرکلسمی معمولاً نتیجه فعالیت بیش از حد غدد پاراتیروئید است. غدد پاراتیروئید، چهار غده کوچک در گردن بوده نزدیک غده تیروئید قرار دارند. سایر دلایل هایپرکلسمی شامل سرطان، برخی دیگر از اختلالات سلامت، برخی داروها و مصرف بیش از حد مکمل های کلسیم و ویتامین D است.
هایپرکلسمی ممکن است اصلا علائمی نداشته باشد یا اینکه علائم و نشانه های شدیدی را نشان دهد. درمان آن به علت بیماری بستگی دارد.
هایپرکلسمی خفیف ممکن است علائم و نشانه ای نداشته باشد. موارد شدیدتر بیماری علائم و نشانه هایی را در قسمت هایی از بدن که مرتبط با تأثیر مقادیر زیاد کلسیم در خون هستند ایجاد می کند، از جمله:
در صورت بروز هرگونه علائم و نشانه هایی که ممکن است نشان دهنده هایپرکلسمی باشد مانند تشنگی شدید، تکرر ادرار و درد شکم با پزشک خود تماس بگیرید.
علاوه بر ساختن استخوان ها و دندان های محکم، کلسیم به عضلات کمک می کند و سیگنال را به اعصاب منتقل می کنند. به طور معمول، اگر کلسیم کافی در خون نباشد، غدد پاراتیروئید هورمونی ترشح می کنند که باعث می شود:
این تعادل حساس و شکننده بین مقدار کم کلسیم در خون و هایپرکلسمی می تواند توسط عوامل مختلفی بر هم بخورد. به طور معمول هایپرکلسمی ناشی از موارد زیر است:
عوارض هایپرکلسمی می تواند شامل موارد زیر باشد:
از آنجا که هایپرکلسمی ممکن است باعث بروز علامت نشود، به همین دلیل، در بسیاری موارد مقادیر بیش از حد کلسیم در خون در نتیجه آزمایش های روتین خون مشخص می شود. آزمایش خون همچنین می تواند نشان دهد که آیا سطح هورمون پاراتیروئید بالا است یا خیر، که خود نشانگر ابتلا به هایپرپاراتیروئیدیسم است.
گاهی ممکن است برای تعیین اینکه آیا هایپرکلسمی ناشی از بیماری هایی مانند سرطان یا سارکوئیدوز است، پزشک آزمایش های تصویربرداری از استخوان ها یا ریه ها را تجویز کند.
ممکن است افراد مبتلا به هایپرکلسمی خفیف نیازی به درمان نداشته باشند و با گذشت زمان سطح کلسیم به حالت عادی بازگردد؛ بنابراین پزشک با بررسی منظم میزان کلسیم در استخوانها و سلامت کلیه ها از سلامت آنها مطمئن می شود.
پزشک ممکن است به افراد مبتلا به هایپرکلسمی شدیدتر، داروها یا درمان بیماری زمینه ای، و حتی جراحی را توصیه کند.
در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهای زیر را توصیه کند:
کلسی تونین (میاکالسین). این هورمون که از ماهی سالمون گرفته می شود، سطح کلسیم را در خون کنترل می کند. حالت تهوع خفیف ممکن است عارضه جانبی این دارو باشد.
کلسی میمتیک ها. این نوع دارو می تواند به کنترل پرکاری پاراتیروئید کمک کند. سیناکلست (سنسیپر) برای کنترل هایپرکلسمی تأیید شده است.
بیس فسفونات ها. این داروهای درمان پوکی استخوان که به صورت وریدی تجویز می شوند، می توانند به سرعت سطح کلسیم خون را کاهش دهند. بیس فسفونات ها اغلب برای درمان هایپرکلسمی ناشی از سرطان استفاده می شوند. خطرات مرتبط با این روش درمانی شامل تحلیل فک و استخوان ران (استئونکروز) است.
دنوزوماب (پرولیا، اکسجوا). این دارو غالباً برای معالجه افراد مبتلا به هایپرکلسمی ناشی از سرطان که واکنش خوبی به بیس فسفوناتها ندارند، استفاده می شود.
پردنیزون. اگر هایپرکلسمی به دلیل مقادیر بالای ویتامین D ایجاد شده باشد، استفاده کوتاه مدت از قرص های استروئیدی مانند پردنیزون معمولاً برای درمان مفید است.
مایعات و داروهای ادرار آور وریدی. سطح بسیار بالای کلسیم می تواند تبدیل به یک وضعیت اضطراری شود. ممکن است برای کاهش سریع کلسیم، داروهای ادرارآور وریدی تجویز شود. این داروها به منظور جلوگیری از بروز مشکلات ریتم قلب یا آسیب به سیستم عصبی استفاده می شود.
عوارض مرتبط با پرکاری غدد پاراتیروئید غالباً با جراحی برای برداشتن بافتی که باعث ایجاد مشکل می شود، قابل درمان است. در بسیاری از موارد، تنها یک غده از چهار غده پاراتیروئید فرد مبتلا است. از تصویربرداری های خاصی با تزریق دوز کم مواد رادیواکتیو برای مشخص کردن غده یا غددی که عملکرد ضعیفی دارند، استفاده می شود.
شما احتمالاً با مراجعه به پزشک مراقبت های اولیه خود را شروع خواهید کرد. با این حال ممکن است پزشک شما را به یک متخصص در درمان اختلالات هورمونی (متخصص غدد) ارجاع دهد.
نکات زیر می تواند به شما کمک کند تا برای ملاقات آماده کند.
قبل از قرار ملاقات خود، لیستی از موارد زیر تهیه کنید:
یکی از اعضای خانواده یا دوست خود را همراه داشته باشید. بعضی اوقات یادآوری تمام اطلاعات ارائه شده در هنگام قرار ملاقات دشوار است. شخصی که شما را همراهی می کند، می تواند به شما در یادآوری توصیه های پزشک کمک کند.
در مورد هایپرکلسمی، سوالاتی که بهتر است از پزشک بپرسید عبارت است از:
احتمالاً پزشک از شما سؤالاتی می کند، از جمله: