هایپرکلسمی (بالا بودن غلظت سرمی کلسیم در خون)

Hypercalcemia

هایپرکلسمی به عارضه ای اطلاق می شود طی آن سطح کلسیم خون بیش از حد افزایش پیدا می کند. هایپرپاراتیروئیدیسم، مسمومیت با ویتامین D، برخی سرطان ها، بیماری ها و داروها می توانند باعث این عارضه شوند. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز هایپرکلسمی، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.

هایپرکلسمی چیست؟

عارضه هایپرکلسمی

هایپرکلسمی بیماری است که در آن سطح کلسیم در خون بیش از حد طبیعی است. مقدار زیاد کلسیم در خون می تواند باعث ضعیف شدن استخوان ها، ایجاد سنگ کلیه و اختلال در عملکرد قلب و مغز شود.

هایپرکلسمی معمولاً نتیجه فعالیت بیش از حد غدد پاراتیروئید است. غدد پاراتیروئید، چهار غده کوچک در گردن بوده نزدیک غده تیروئید قرار دارند. سایر دلایل هایپرکلسمی شامل سرطان، برخی دیگر از اختلالات سلامت، برخی داروها و مصرف بیش از حد مکمل های کلسیم و ویتامین D است.

هایپرکلسمی ممکن است اصلا علائمی نداشته باشد یا اینکه علائم و نشانه های شدیدی را نشان دهد. درمان آن به علت بیماری بستگی دارد.

علائم هایپرکلسمی

هایپرکلسمی خفیف ممکن است علائم و نشانه ای نداشته باشد. موارد شدیدتر بیماری علائم و نشانه هایی را در قسمت هایی از بدن که مرتبط با تأثیر مقادیر زیاد کلسیم در خون هستند ایجاد می کند، از جمله:

  • کلیه ها. کلسیم اضافی در بدن باعث می شود کلیه ها برای فیلتر کردن و تصفیه آن بیشتر کار کنند، همین موضوع می تواند باعث تشنگی بیش از حد و تکرر ادرار شود.
  • دستگاه گوارش. هایپرکلسمی می تواند باعث ناراحتی معده، حالت تهوع، استفراغ و یبوست شود.
  • استخوان ها و عضلات. در بیشتر موارد، کلسیم اضافی موجود در خون از استخوان ها خارج می شود که باعث ضعیف شدن آنها می شود این موضوع می تواند باعث درد استخوان و ضعف عضلانی شود.
  • مغز. هایپرکلسمی می تواند در عملکرد مغز اختلال ایجاد کرده و منجر به گیجی، بی حالی و خستگی و همچنین باعث احساس افسردگی شود.
  • قلب. به ندرت، هایپرکلسمی شدید می تواند در عملکرد قلب اختلال ایجاد کند و باعث تپش قلب، غش و علائم آریتمی قلبی و سایر مشکلات قلبی شود.

ناراحتی معده از علائم عارضه هایپرکلسمی

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

در صورت بروز هرگونه علائم و نشانه هایی که ممکن است نشان دهنده هایپرکلسمی باشد مانند تشنگی شدید، تکرر ادرار و درد شکم با پزشک خود تماس بگیرید.

علل ابتلا به عارضه هایپرکلسمی

علاوه بر ساختن استخوان ها و دندان های محکم، کلسیم به عضلات کمک می کند و سیگنال را به اعصاب منتقل می کنند. به طور معمول، اگر کلسیم کافی در خون نباشد، غدد پاراتیروئید هورمونی ترشح می کنند که باعث می شود:

  • استخوان ها، کلسیم را در خون آزاد کند.
  • دستگاه گوارش برای جذب بیشتر کلسیم فعالیت بیشتری داشته باشد.
  • کاهش دفع کلسیم از کلیه ها و فعال کردن ویتامین D که نقش حیاتی در جذب کلسیم دارد.

این تعادل حساس و شکننده بین مقدار کم کلسیم در خون و هایپرکلسمی می تواند توسط عوامل مختلفی بر هم بخورد. به طور معمول هایپرکلسمی ناشی از موارد زیر است:

  • بیش فعالی غدد پاراتیروئید (هایپرپاراتیروئیدیسم). شایع ترین علت هایپرکلسمی است که می تواند ناشی از یک تومور کوچک، غیر سرطانی (خوش خیم) یا بزرگ شدن یک یا چند غده از چهار غده پاراتیروئید شود.
  • سرطان. سرطان ریه و سرطان پستان و همچنین برخی سرطان های خون می توانند خطر ابتلا به هایپرکلسمی را افزایش دهند. گسترش سرطان (متاستاز) به استخوان ها نیز خطر ابتلا را افزایش می دهد.
  • سایر بیماری ها. برخی از بیماری ها مانند سل و سارکوئیدوز می توانند سطح ویتامین D خون را افزایش دهند که باعث تحریک دستگاه گوارش برای جذب کلسیم بیشتر می شود.
  • عوامل ارثی. یک اختلال ژنتیکی نادر معروف به هایپرکلسمی هایپوکلسمی اوریک خانوادگی باعث افزایش کلسیم در خون می شود، زیرا گیرنده های کلسیم معیوب در بدن وجود دارد. این وضعیت علائم یا عوارض هایپرکلسمی را ایجاد نمی کند.
  • عدم تحرک. افرادی که شرایطی دارند که باعث می شود زمان زیادی را در حالت نشسته یا دراز کشیده سپری کنند، می توانند دچار هایپرکلسمی شوند. با گذشت زمان، استخوان هایی که تحمل وزن ندارند، کلسیم را در خون آزاد می کنند.
  • کم آبی شدید بدن. یک علت شایع هایپرکلسمی خفیف یا موقت کمبود آب بدن است. داشتن مایعات کمتر در خون باعث افزایش غلظت کلسیم می شود.
  • داروها. برخی داروها مانند لیتیوم، برای درمان اختلال دوقطبی استفاده می شوند که ممکن است باعث افزایش ترشح هورمون پاراتیروئید شوند.
  • مکمل. مصرف مقادیر بیش از حد مکمل های کلسیم یا ویتامین D با گذشت زمان می تواند سطح کلسیم در خون را بیش از حد طبیعی افزایش دهد.

مصرف مکمل ها از علل بروز عارضه هایپرکلسمی

عوارض بیماری

عوارض هایپرکلسمی می تواند شامل موارد زیر باشد:

  • پوکی استخوان. اگر استخوان ها به طور مداوم کلسیم را در خون آزاد کنند، ممکن است باعث نازک شدن استخوان یا پوکی استخوان شوند، که می تواند منجر به شکستگی استخوان، انحنای ستون فقرات و کوتاه شدن قد شود.
  • سنگ کلیه. اگر ادرار حاوی مقادیر بیش از حدی کلسیم باشد، ممکن است در کلیه ها کریستال های کلسیمی ایجاد شود. با گذشت زمان، این بلورها می توانند با هم ترکیب شده و سنگ کلیه ایجاد کنند. عبور سنگ از کلیه می تواند بسیار دردناک باشد.
  • نارسایی کلیه. هایپرکلسمی شدید می تواند به کلیه ها آسیب برساند و توانایی آنها در پاکسازی خون و از بین بردن مایعات را محدود کند.
  • مشکلات سیستم عصبی. هایپرکلسمی شدید می تواند منجر به گیجی، زوال عقل و کما شود که می تواند کشنده نیز باشد.
  • ریتم غیر طبیعی قلب (آریتمی). هایپرکلسمی می تواند بر تکانه های الکتریکی تنظیم کننده ضربان قلب تأثیر بگذارد و باعث ضربان نامنظم قلب شود.

پوکی استخوان از عوارض ابتلا به عارضه هایپرکلسمی

تشخیص هایپرکلسمی

از آنجا که هایپرکلسمی ممکن است باعث بروز علامت نشود، به همین دلیل، در بسیاری موارد مقادیر بیش از حد کلسیم در خون در نتیجه آزمایش های روتین خون مشخص می شود. آزمایش خون همچنین می تواند نشان دهد که آیا سطح هورمون پاراتیروئید بالا است یا خیر، که خود نشانگر ابتلا به هایپرپاراتیروئیدیسم است.

گاهی ممکن است برای تعیین اینکه آیا هایپرکلسمی ناشی از بیماری هایی مانند سرطان یا سارکوئیدوز است، پزشک آزمایش های تصویربرداری از استخوان ها یا ریه ها را تجویز کند.

تشخیص عارضه هایپرکلسمی با انجام آزمایشات تصویربرداری

درمان هایپرکلسمی 

ممکن است افراد مبتلا به هایپرکلسمی خفیف نیازی به درمان نداشته باشند و با گذشت زمان سطح کلسیم به حالت عادی بازگردد؛ بنابراین پزشک با بررسی منظم میزان کلسیم در استخوانها و سلامت کلیه ها از سلامت آنها مطمئن می شود.

پزشک ممکن است به افراد مبتلا به هایپرکلسمی شدیدتر، داروها یا درمان بیماری زمینه ای، و حتی جراحی را توصیه کند.

داروها

در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهای زیر را توصیه کند:

کلسی تونین (میاکالسین). این هورمون که از ماهی سالمون گرفته می شود، سطح کلسیم را در خون کنترل می کند. حالت تهوع خفیف ممکن است عارضه جانبی این دارو باشد.

کلسی میمتیک ها. این نوع دارو می تواند به کنترل پرکاری پاراتیروئید کمک کند. سیناکلست (سنسیپر) برای کنترل هایپرکلسمی تأیید شده است.

بیس فسفونات ها. این داروهای درمان پوکی استخوان که به صورت وریدی تجویز می شوند، می توانند به سرعت سطح کلسیم خون را کاهش دهند. بیس فسفونات ها اغلب برای درمان هایپرکلسمی ناشی از سرطان استفاده می شوند. خطرات مرتبط با این روش درمانی شامل تحلیل فک و استخوان ران (استئونکروز) است.

دنوزوماب (پرولیا، اکسجوا). این دارو غالباً برای معالجه افراد مبتلا به هایپرکلسمی ناشی از سرطان که واکنش خوبی به بیس فسفوناتها ندارند، استفاده می شود.

پردنیزون. اگر هایپرکلسمی به دلیل مقادیر بالای ویتامین D ایجاد شده باشد، استفاده کوتاه مدت از قرص های استروئیدی مانند پردنیزون معمولاً برای درمان مفید است.

مایعات و داروهای ادرار آور وریدی. سطح بسیار بالای کلسیم می تواند تبدیل به یک وضعیت اضطراری شود. ممکن است برای کاهش سریع کلسیم، داروهای ادرارآور وریدی تجویز شود. این داروها به منظور جلوگیری از بروز مشکلات ریتم قلب یا آسیب به سیستم عصبی استفاده می شود.

جراحی و سایر روش های درمانی

عوارض مرتبط با پرکاری غدد پاراتیروئید غالباً با جراحی برای برداشتن بافتی که باعث ایجاد مشکل می شود، قابل درمان است. در بسیاری از موارد، تنها یک غده از چهار غده پاراتیروئید فرد مبتلا است. از تصویربرداری های خاصی با تزریق دوز کم مواد رادیواکتیو برای مشخص کردن غده یا غددی که عملکرد ضعیفی دارند، استفاده می شود.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

شما احتمالاً با مراجعه به پزشک مراقبت های اولیه خود را شروع خواهید کرد. با این حال ممکن است پزشک شما را به یک متخصص در درمان اختلالات هورمونی (متخصص غدد) ارجاع دهد.

نکات زیر می تواند به شما کمک کند تا برای ملاقات آماده کند.

آن چه می توانید انجام دهید

قبل از قرار ملاقات خود، لیستی از موارد زیر تهیه کنید:

  • علائم شما، از جمله علائمی که غیرمرتبط به نظر می رسند و زمان شروع آن ها
  • اطلاعات شخصی اصلی، از جمله استرس های بزرگ یا تغییرات اخیر در زندگی، تاریخچه پزشکی و سابقه پزشکی خانوادگی
  • تمام داروها، ویتامین ها و سایر مکمل هایی که مصرف می کنید، و میزان مصرف آن ها
  • سوالاتی که می خواهید از پزشک خود بپرسید.

یکی از اعضای خانواده یا دوست خود را همراه داشته باشید. بعضی اوقات یادآوری تمام اطلاعات ارائه شده در هنگام قرار ملاقات دشوار است. شخصی که شما را همراهی می کند، می تواند به شما در یادآوری توصیه های پزشک کمک کند.

در مورد هایپرکلسمی، سوالاتی که بهتر است از پزشک بپرسید عبارت است از:

  • به چه آزمایش هایی نیاز دارم؟
  • چه درمانی وجود دارد و کدام یک را توصیه می کنید؟
  • درمان چه عوارضی خواهد داشت؟
  • به بیماری های دیگری نیز مبتلا می باشم، چگونه می توانم به بهترین صورت آن ها را مدیریت کنم؟

از پزشک چه انتظاری می رود

احتمالاً پزشک از شما سؤالاتی می کند، از جمله:

  • چه چیزی علائم شما را بهبود می بخشد؟
  • چه مواردی علائم شما را بدتر می کند؟
  • آیا دچار سنگ کلیه، شکستگی استخوان یا پوکی استخوان شده اید؟
  • آیا درد استخوانی دارید؟
  • آیا کاهش وزن غیر قابل توضیح دارید؟
  • آیا اعضای خانواده دچار هایپرکلسمی یا سنگ کلیه بوده اند؟
ثبت دیدگاه دیدگاه خود را به اشتراک بگذارید.
ارسال
دیدگاه ها
مشاوره