علل درد لگن چیست؟

درد لگن، از دسته دردهایی است که افراد بسیاری ممکن است در زندگی خود تجریه کنند؛ این درد در قسمت تحتانی شکم احساس می شود و ممکن است ناگهانی و شدید باشد (درد حاد لگن) و یا 6 ماه یا بیشتر طول بکشد (درد مزمن لگن). در ادامه اطلاعاتی درباره علل احتمالی دردهای ناحیه لگن ارائه می شود.

درد لگن چیست؟

به دردی که در ناحیه پایین ناف و بالای پاها احساس می شود درد لگن اطلاق می شود که می تواند به دلیل عوامل مختلفی ایجاد شود. این درد ممکن است نشانه بی خبری از بارداری یا یک بیماری گوارشی و یا زنگ خطری برای رفتن به بیمارستان باشد.

آپاندیسیت

احساس دردی تیز در پایین سمت راست شکم، استفراغ و تب می تواند نشانه های آپاندیسیت باشد. در صورتی که این علائم را تجربه می کنید به اورژانس مراجعه کنید. ممکن است آپاندیس عفونت کرده باشد و نیاز به جراحی داشته باشد. اگر آپاندیس بترکد، عفونت به قسمت های دیگر بدن منتقل شده و باعث ایجاد عارضه های جدی می شود.

سندرم روده تحریک پذیر (IBS)

آیا مداوم دچار درد شکم، گرفتگی عضلات (کرمپ)، نفخ، و اسهال یا یبوست هستید؟ درباره این علائم با پزشک خود صحبت کنید. علت این علائم می تواند سندرم روده تحریک پذیر باشد. پزشکان هنوز علت اصلی و قطعی این عارضه را نمی دانند. تغییر رژیم غذایی، مدیریت استرس و دارو درمانی می تواند در کنترل این بیماری کمک کننده باشد.

میتل اشمرز یا تخمک گذاری دردناک

تا به حال در فاصله زمانی بین دو قاعدگی درد تیزی را در لگن تجربه کرده اید؟ این درد ممکن است ناشی از تخمک گذاری باشد.

در زمان تخمک گذاری، تخمدان تخمک را به همراه مقداری مایع و خون آزاد می کند. این موضوع می تواند باعث ایجاد ناراحتی شود. این احساس درد در پزشکی، میتل اشمرز (در زبان آلمانی به معنی درد میانه چرخه) نام دارد. علت این نام گذاری این است که این درد در اواسط سیکل ماهیانه اتفاق می افتد. ناحیه ای که درد ایجاد می شود ممکن است هر ماه متفاوت باشد. این درد خطرناک نیست و معمولا بعد چند ساعت از بین می رود.

سندرم پیش از قاعدگی و کرمپ های قاعدگی

این کرمپ ها (گرفتگی های عضلانی) معمولاً در پایین شکم و کمر احساس می شوند و تقریبا 1 تا 3 روز طول می کشند. علت این درد این است که هر ماه، رحم یک پوشش داخلی از بافت ها می سازد که محل تشکیل و رشد جنین است، در صورت عدم بارداری این پوشش داخلی فرو می ریزد و طی عادت ماهیانه از بدن خارج می شود. وقتی رحم برای بیرون راندن این پوشش داخلی منقیض می شود، کرمپ ایجاد می شود. برای کاهش این درد می توان از کیسه آب گرم و مسکن های بدون نسخه استفاده کرد؛ ورزش کردن و کم کردن استرس نیز کمک کننده می باشند. درباره درد سندرم پیش از قاعدگی می توانید با پزشک خود صحبت کنید. برخی قرص های ضد بارداری یا داروهای ضد افسردگی می توانند در کاهش این درد کمک کننده باشند.

حاملگی خارج رحمی

در این نوع حاملگی نطفه جنین در بیرون از رحم تشکیل شده و شروع به رشد می کند. این وضعیت معمولا در لوله فالوپ اتفاق می افتد و علائم آن احساس درد یا گرفتگی در ناحیه لگن (به خصوص در یک سمت بدن)، خونریزی واژینال، تهوع، و سرگیجه است. در این زمان باید فوراً به پزشک مراجعه نمایید چرا که وضعیت اورژانسی است و می تواند خطرساز باشد.

بیماری های مقاربتی

درد لگن می تواند علامت هشداردهنده ای از ابتلا به برخی بیماری های مقاربتی باشد. از رایج ترین این بیماری ها می توان به کلامیدیا و سوزاک (گونوره آ) اشاره کرد که گاه ابتلا به آن دو همزمان اتفاق می افتد. این بیماری ها همیشه علامتی ایجاد نمی کنند؛ با این حال در صورت بروز علائم ممکن است فرد در هنگام ادرار احساس درد کرده و خونریزی های بین پریود و ترشحات غیرعادی واژینال را تجربه کند. در این زمان باید حتماً به پزشک مراجعه شود و برای جلوگیری از انتقال دوباره بیماری، شریک جنسی هم باید تحت معاینه قرار گرفته و درمان شود.

بیماری التهابی لگن

بیماری التهابی لگن یکی از عوارض بیماری های مقاربتی بوده و اولین علت قابل پیشگیری نازایی در زنان می باشد. این عارضه می تواند باعث آسیب دائمی به رحم، تخمدان ها، و لوله فالوپ شود. درد شکم، تب، ترشحات غیر عادی واژینال، احساس درد در هنگام رابطه جنسی یا ادرار از علائم آن است. برای جلوگیری از ایجاد آسیب دائمی، فوراً درمان را شروع کنید. درمان این بیماری با آنتی بیوتیک می باشد ولی در موارد شدید ممکن است لازم باشد فرد بستری شود. شریک جنسی بیمار هم باید تحت درمان قرار بگیرد.

کیست تخمدان

تخمدانها در زمان تخمک گذاری، تخمک آزاد می کنند. گاهی یک فولیکول حاوی تخمک، برای آزادسازی تخمک باز نمی شود یا بعد از رهاسازی تخمک بسته می شود، در نتیجه پر از مایعات شده و متورم می گردد. در اثر این اتفاق کیست تخمدان ایجاد می شود. این کیست ها معمولا بی ضرر هستند و خود به خود از بین می روند؛ اما گاه ممکن است ایجاد درد لگن، فشار، تورم، و نفخ کنند. در صورت پارگی یا پیچ خوردگی کیست، درد شدید و ناگهانی ایجاد شده که می تواند حتی باعث مراجعه فرد به اورژانس گردد. پزشک با معاینه لگن و سونوگرافی می تواند محل کیست را مشخص کند.

فیبروئید رحم

فیبروئیدها در سطح یا داخل دیواره رحم رشد می کنند و با وجود اینکه گاهی به آنها تومورهای فیبروئیدی گفته می شود ولی سرطانی نیستند. فیبروئیدها در دهه سوم و چهارم زندگی خانم ها شایع است و معمولا مسئله ساز نمی باشد؛ با این حال بعضاً ممکن است علائمی چون احساس فشار در شکم، درد کمر، پریودهای شدید، رابطه جنسی دردناک، یا مشکلاتی در باردار شدن ایجاد کند. طبق تشخیص پزشک بیمار ممکن است نیاز به درمان از طریق کوچک کردن یا خارج کردن فیبروئیدها داشته باشد.

اندومتریوزیس

گاهی، بافتی خارج از رحم رشد می کند که شبیه به بافت پوشش داخلی رحم است. این عارضه می تواند در تخمدان ها، لوله فالوپ، مثانه، روده ها و سایر قسمت های بدن ایجاد شود. در هنگام عادت ماهیانه این بافت های تشکیل شده فرو می ریزند ولی راهی برای خروج از بدن ندارند. اگر چه این وضعیت به ندرت خطرساز می باشد، ولی می تواند باعث درد و بافت اسکار (زخمی) شود و حاملگی را دشوار سازد. گزینه های درمانی مختلفی برای این عارضه وجود دارد از جمله داروهای مسکن، قرص های ضد بارداری، هورمون های متوقف کننده عادت ماهیانه، جراحی با ایجاد برش های کوچک، و حتی هیسترکتومی (خارج کردن رحم).

عفونت مجاری ادراری

تکرر ادرار، احساس درد در هنگام ادرار، احساس پری مثانه می تواند از علائم عفونت مجاری ادراری باشند. درمان زودهنگام این بیماری می تواند از جدی و شدید شدن آن جلوگیری کند، اما در صورت انتقال عفونت به کلیه ها، می تواند آسیب جدی ایجاد کند. علائم عفونت کلیه عبارتند از تب، تهوع، استفراغ، و درد در یک سمت کمر.

سنگ کلیه

سنگ کلیه از نمک ها و مواد معدنی که بدن سعی بر خارج کردن آنها از طریق ادرار داشته، ساخته شده است. این سنگها می توانند به کوچکی یک دانه شن یا به بزرگی یک توپ گلف باشند. سنگ کلیه دردناک است و ممکن است رنگ ادرار را به خاطر خونریزی، صورتی یا قرمز کنند. در صورتی که فکر می کنید دچار سنگ کلیه هستید به پزشک مراجعه کنید. برخی از این سنگ ها خودبه خود دفع می شوند ولی برخی نیاز به درمان دارند. حتی اگر سنگ کلیه خود به خود دفع شود همچنان تجویز مسکن توسط پزشک در کاهش درد این فرآیند کمک کننده خواهد بود. معمولاً توصیه می شود در این شرایط آب فراوانی نوشیده شود.

سندرم مثانه دردناک (سیستیت بینابینی یا IC)

این سندرم درد مداوم ایجاد کرده و به التهاب مثانه مربوط می شود. این عارضه بیشتر در خانم هایی که در دهه های سوم و چهارم عمر خود هستند شایع است. پزشکان هنوز درباره علت بروز این بیماری مطمئن نیستند. افرادی که مبتلا به نوع شدید این بیماری هستند ممکن است در یک ساعت چندین بار نیاز به ادرار پیدا کنند. همچنین احساس فشار در بالای ناحیه شرمگاهی، درد هنگام ادرار، و درد هنگام رابطه جنسی می تواند از علائم دیگر این عارضه باشند. اگرچه این بیماری ممکن است مزمن شود ولی راه هایی برای کم کردن نشانه ها و پیشگیری از تشدید علائم وجود دارد.

افتادگی لگن

این عارضه ممکن است با افزایش سن رخ دهد که طی آن مثانه یا رحم پایین تر می آید. این وضعیت معمولا مشکل خطرناکی برای سلامتی نیست ولی می تواند آسایش را مختل کند. احساس فشار در دیواره واژن یا احساس پری در پایین شکم از علائم احتمالی این وضعیت هستند. همچنین احساس ناراحتی در کشاله ران یا کمر و دردناک بودن رابطه جنسی نیز از دیگر علائم آن می تواند باشد. انجام تمرینات ورزشی مخصوص مانند تمرینات کگل یا جراحی کمک کننده می باشد.

سندرم گرفتگی لگن

رگ های واریسی معمولا در پاها دیده می شود، ولی گاهی ممکن است در لگن هم ظاهر شوند. تجمع خون در رگ ها باعث تورم و دردناک شدن آنها می شود به این عارضه سندرم احتقان لگن گفته می شود. تشخیص و درمان این بیماری سخت می باشد و در هنگام نشستن یا ایستادن درد آن بیشتر می شود. در هنگام دراز کشیدن درد آن کم می شود. درباره گزینه های درمانی موجود و بهترین درمان با پزشک خود صحبت نمایید.

بافت اسکار (جای زخم)

اگر به تازگی جراحی کرده اید یا دچار عفونت بوده اید ممکن است جای زخم (اسکار) باعث ایجاد درد مستمر شود. بافت های چسبنده نوعی بافت اسکار در داخل بدن هستند که بین اندام و ساختارهایی که در حالت طبیعی به هم متصل نیستند ایجاد می شوند. ایجاد این چسبندگی ها داخل شکم و بسته به محل بروز می توانند باعث ایجاد درد و مشکلات دیگر شوند. در برخی موارد برای برطرف کردن آنها نیاز به جراحی می باشد.

ولوودینیا

آیا هنگام دوچرخه سواری یا رابطه جنسی احساس درد می کنید؟ اگر در اطراف ورودی واژن احساس سوزش، یا ضربان می کنید علت آن می تواند ولوودینیا باشد. این حس ها ممکن است مستمر و یا موقتی ولی برگشت پذیر باشند. قبل از اینکه پزشک تشخیص ولوودینیا بدهد سایر علل ممکن را بررسی می کند. این عارضه بر اثر عفونت ایجاد نمی شود و درمان آن از دارو تا فیزیوتراپی متغیر است.

رابطه جنسی دردناک

عوامل زیادی می تواند باعث این موضوع شود ولی بسیاری از آنها قابل درمانند. علت رابطه جنسی دردناک ممکن است عفونت واژینال یا نیاز به محصولات روان کننده باشد. در برخی موارد میزان درد بعد از گذر جلسات درمان اختلالات جنسی بهتر می شود. در این جلسات مشاوره ای بر تعارض های درونی دربارۀ رابطۀ جنسی یا سوءاستفاده جنسی در گذشته تمرکز می شود.

درد مزمن لگن

در صورتی که درد بیشتر از 6 ماه طول بکشد مزمن تلقی می شود. این درد می تواند به حدی بد باشد که خواب، کار، یا روابط را مختل کند. در این وضعیت حتما به پزشک مراجعه کنید چرا که بیشتر بیماری هایی که در بالا اشاره شد با درمان بهبود می یابند. متاسفانه در برخی موارد با وجود انجام آزمایش های زیاد علت درد لگن نامشخص می ماند، اما در این شرایط نیز، پزشک راه هایی را برای کاهش درد و بهبود عارضه پیشنهاد خواهد داد.