آپاندیسیت التهاب حاد در قسمت آپاندیس است که می تواند باعث درد شدید در ناحیه پایین سمت راست شکم شود. تشخیص و درمان به موقع از طریق جراحی برای جلوگیری از پارگی آپاندیس ضروری است. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز آپاندیسیت، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
آپاندیسیت به التهاب آپاندیس گفته می شود. آپاندیس کیسه ای انگشت مانند است که از روده بزرگ خارج شده و در سمت راست قسمت پایین شکم قرار دارد. آپاندیسیت باعث درد در سمت راست و پایین شکم می شود، هرچند در بیشتر افراد، درد از نواحی اطراف ناف شروع شده و کم کم به سمت راست حرکت می کند. با بیشتر شدن التهاب، درد آپاندیسیت هم افزایش یافته و به مرور شدید می شود. گرچه هر کسی می تواند دچار آپاندیسیت شود، اما در اغلب موارد افراد بین 10 تا 30 سال به آن مبتلا می شوند. درمان استاندارد آن برداشتن آپاندیس با جراحی می باشد.
علائم و نشانه های التهاب آپاندیس عبارتند از:
ممکن است در افراد مختلف بسته به سن و موقعیت آپاندیس در بدن، محل درد متفاوت باشد. معمولاً در دوران بارداری، درد در ناحیه بالاتری از شکم احساس می شود چرا که در این دوران محل آپاندیس بالاتر از حد معمول قرار دارد.
در زمان مشاهده علائم و نشانه های نگران کننده باید به پزشک مراجعه کرد. در موارد درد شدید شکمی باید با مرکز فوریت های پزشکی تماس گرفت.
انسداد پوشش داخلی آپاندیس (لومن)، محتمل ترین علت بروز آپاندیسیت است. تکثیر سریع باکتری ها باعث التهاب و تورم آپاندیس و پر شدن آن با چرک می شود، عدم درمان به موقع آن، می تواند منجر به پارگی آپاندیس و پخش شدن چرک در فضای شکمی شود.
آپاندیسیت می تواند عوارض جدی ایجاد کند، از جمله:
پارگی آپاندیس. یک پارگی کوچک در آپاندیس باعث انتشار عفونت در حفره شکمی (پریتونیت / التهاب صفاق) شده که حتی می تواند کشنده باشد. در این شرایط برداشتن پانکراس و استریل سازی حفره شکمی ضروری می باشد
تشکیل کیسه ای از چرک در داخل شکم. با ترکیدن آپاندیس، ممکن است کیسه ای عفونی (آبسه) تشکیل شود. در اکثر موارد، جراح از راه دیواره شکم لوله ای به داخل آبسه وارد کرده و آن را تخلیه می کند. لوله به مدت 2 هفته در محل باقی مانده و آنتی بیوتیک تجویز می شود تا عفونت کاملاً از بین برود. پس از از بین بردن عفونت، آپاندیس جراحی شده و برداشته می شود. در برخی افراد می بایست آبسه به سرعت تخلیه و فوراً جراحی انجام شود.
برای تشخیص آپاندیسیت، پزشک سابقه علائم را بررسی کرده و شکم را معاینه می کند.
تست ها و روش هایی که برای تشخیص آپاندیسیت کاربرد دارند عبارتند از:
معمولاً درمان آپاندیسیت، جراحی و برداشتن آپاندیس ملتهب است. ممکن است قبل از جراحی، برای از بین بردن عفونت، آنتی بیوتیک تجویز شود.
این جراحی می تواند به صورت یک جراحی باز و با ایجاد یک برش به طول 5 الی 10 سانتی متر در محوطه شکمی (لاپاروتومی) و یا از طریق چند برش کوچک در محوطه شکمی انجام گیرد (جراحی لاپاراسکوپی). در آپاندکتومی لاپاراسکوپی، جراح ابزار مخصوص و یک دوربین را وارد محوطه شکمی می کند تا آپاندیس را بردارد. به طور کلی، جراحی لاپاراسکوپی منجر به بهبودی و التیام سریع تر و در عین حال درد کمتر و جای زخم کوچک تری می باشد. این روش جراحی برای افراد میانسال و چاق بهتر است.
اما لاپاراسکوپی برای همه مناسب نمی باشد. در شرایطی که آپاندیس پاره شده و عفونت از آپاندیس خارج و در نقاط دیگر پخش شده است یا زمانی که آبسه ایجاد شده است، به آپاندکتومی با جراحی باز برای پاکسازی و استریل کردن محوطه شکمی نیاز است.
بعد از آپاندکتومی معمولاً فرد برای یک یا دو روز در بیمارستان بستری می شود.
اگر آپاندیس ترکیده باشد و در اطراف آن آبسه ایجاد شده باشد، ممکن است لازم باشد ابتدا آبسه تخلیه شود. برای تخلیه آن، یک لوله از طریق پوست به داخل آبسه وارد می شود. آپاندکتومی را می توان چند هفته بعد، و پس از آن که عفونت به خوبی کنترل شد، انجام داد.
اگر آپاندیسیت جدی نباشد و نیازی به جراحی نداشته باشد، ممکن است آنتی بیوتیک به تنهایی تجویز شود. با این حال، اگر آپاندیس برداشته نشود، احتمال عود آپاندیسیت بیشتر خواهد بود.
دوره نقاهت بعد از آپاندکتومی چند هفته است که این زمان می تواند در صورتی که آپاندیس ترکیده باشد نیز بیشتر بشود. به منظور بهبودی سریع تر اقدامات زیر می توانند مؤثر باشند:
فعالیت های جسمی خود را محدود کنید. اگر جراحی آپاندیس به صورت لاپاراسکوپیک بوده است، فعالیت های جسمی باید برای حداقل سه تا پنج روز به حداقل برسند و اگر آپاندکتومی به صورت جراحی باز باشد، این زمان به 10 الی 14 روز افزایش می یابد. حتماً باید در مورد محدودیت های حرکتی و فعالیت ها و زمان شروع مجدد فعالیت های روزمره بعد از جراحی، با پزشک صحبت کنید.
هنگام سرفه مراقب حرکات شکم خود باشید. با قرار دادن یک بالش روی شکم و وارد کردن فشار خفیفی به آن پیش از سرفه، خنده و یا حرکت می توان درد را کاهش داد.
اگر مسکن ها به کاهش درد کمک نکرد، به پزشک مراجعه کنید. درد، استرس و فشار زیادی را به بدن تحمیل کرده و سرعت و روند بهبودی را کاهش می دهد. اگر همچنان با وجود مصرف مسکن درد داشتید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
اگر احساس می کنید آمادگی حرکت دارید به آرامی آن را شروع کنید. هنگامی که احساس کردید آمادگی لازم را به دست آورده اید به آهستگی فعالیت های روزمره خود را آغاز کنید. بهتر است این مرحله با قدم زدن های کوتاه و آرام آغاز شود.
هر زمان احساس خستگی کردید، بخوابید. معمولاً زمانی که بدن در حال طی کردن دوره نقاهت می باشد، فرد بیمار بیشتر از حد معمول احساس خواب آلودگی یا خستگی می کند، به همین دلیل مقاومت نکنید و حتماً استراحت کنید.
در رابطه با بازگشت به محل کار یا مدرسه با پزشک خود مشورت کنید. هر زمان که احساس آمادگی کردید می توانید کار خود را از سر گیرید. معمولاً بچه ها پس از یک هفته پس از جراحی می توانند به مدرسه بازگردند. بهتر است برای حداقل دو تا چهار هفته از انجام فعالیت های شدید مانند فعالیت های ورزشی و بدنسازی پرهیز شود.
برای کنترل درد بیمار بعد از آپاندکتومی، داروهایی تجویز می شود. همچنین درمان های مکمل و جایگزینی در کنار داروهای معمول وجود دارند که در ذیل به چند مورد اشاره شده است. بهتر است در مورد انتخاب بهترین گزینه با پزشک خود مشورت کرد:
قبل از مراجعه به پزشک بهتر است در مورد کارهایی که قبل از مراجعه لازم است، مثل لزوم ناشتا بودن یا انجام یک آزمایش خاص سوال شود.
فهرستی از موارد زیر پیش از مراجعه به پزشک تهیه کنید:
بهتر است یک عضو از خانواده و یا یک دوست، همراه بیمار باشد تا اطلاعاتی که ممکن است فراموش شود را به خاطر بیاورد.
سوالات اساسی که بهتر است در رابطه با آپاندیسیت که از پزشک پرسیده شوند عبارتند از:
در پرسیدن سوالات دیگری که برایتان پیش آمده است نیز تردید نکنید.
ممکن است پزشک سوالاتی از این دسته را از بیمار بپرسد:
