گونوره آ که در زبان فارسی بیشتر تحت عنوان سوزاک بیان می شود، از بیماری های مقاربتی است که سالانه افراد بسیاری را مبتلا می کند. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم، علل بروز سوزاک، چگونگی پیشگری از ابتلا به آن و همچین نحوه تشخیص و درمان سوزاک ارائه می شود.
سوزاک (گونوره آ) چیست؟
سوزاک (گونوره آ)، عفونت ناشی از باکتری هایی است که از طریق جنسی به مردان و زنان منتقل می شود. سوزاک بیشتر بر روی مجرای ادرار (میزراه)، راست روده (رکتوم) یا گلو تأثیر می گذارد. در زنان، سوزاک دهانه رحم را نیز آلوده می کند.
سوزاک در حین رابطه جنسی واژینال، دهانی یا مقعدی، منتقل می شود. به علاوه نوزادان مادران آلوده نیز ممکن است در هنگام زایمان مبتلا شده و چشم های آنها تحت تأثیر قرار گیرد. پرهیز از رابطه جنسی حفاظت نشده، استفاده از کاندوم حین رابطه جنسی و داشتن تنها یک شریک جنسی، بهترین اقدامات برای جلوگیری از عفونت های مقاربتی می باشند.
علائم سوزاک (گونوره آ)
در بسیاری از موارد، عفونت سوزاک علائم خاصی ایجاد نمی کند. در صورت بروز، علائم معمولاً در دستگاه تناسلی ظاهر می شوند، اما ممکن است در سایر قسمت های بدن نیز خود را نشان دهند.
سوزاک در دستگاه تناسلی
علائم عفونت سوزاک در مردان عبارتند از:
- درد هنگام ادرار
- ترشحات چرکی از نوک آلت تناسلی مرد
- درد یا تورم در یک بیضه
علائم عفونت سوزاک در زنان عبارتند از:
- افزایش ترشحات واژن
- درد هنگام ادرار
- خونریزی واژینال بین دوره های قاعدگی مانند زمانی پس از رابطه جنسی واژینال
- درد شکم یا لگن
سوزاک در سایر نقاط بدن
سوزاک می تواند این قسمت های بدن را نیز متأثر کند:
- رکتوم. علائم آن شامل خارش در مقعد، ترشحات چرکی از رکتوم، مشاهده لکه های خون به رنگ قرمز روشن و لزوم فشار زیاد برای دفع مدفوع، می باشد.
- چشم ها. علائم آن شامل درد چشم، حساسیت به نور و ترشحات چرکی از یک یا هر دو چشم، می باشد.
- گلو. علائم آن شامل گلودرد و تورم غدد لنفاوی گردن می باشد.
- مفاصل. اگر یک یا چند مفصل توسط باکتری آلوده شوند (آرتریت سپتیک)، قرمز، متورم و دردناک می شوند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
در صورت مشاهده علائم آزار دهنده مانند سوزش ادرار یا ترشح چرک از آلت تناسلی، واژن یا رکتوم، به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر شریک جنسی به سوزاک مبتلا باشد نیز باید به پزشک مراجعه نمود، زیرا ممکن است آلودگی بدون علامت ایجاد شده باشد.
علل ابتلا به سوزاک (گونوره آ)
سوزاک توسط باکتری نایسیریا گونوره آ ایجاد می شود. باکتری سوزاک هنگام تماس جنسی از جمله مقاربت دهانی، مقعدی یا واژینال، از یک شخص به فرد دیگر منتقل می شود.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
رابطه جنسی محافظت نشده و تعدد شرکای جنسی خطر ابتلا به سوزاک را افزایش می دهد. عواملی که خطر ابتلا را افزایش می دهند عبارتند از:
- داشتن شریک جنسی جدید
- داشتن شریک جنسی که شرکای جنسی دیگری داشته باشد
- داشتن بیش از یک شریک جنسی
- ابتلا به عفونت مقاربتی دیگر
عوارض بیماری
عدم درمان سوزاک می تواند منجر به عوارض زیر شود:
- ناباروری در زنان. گسترش بیماری به رحم و لوله های فالوپ، باعث بیماری التهابی لگن (PID) می شود. PID منجر به آسیب به لوله ها، عوارض بارداری و همچنین ناباروری می شود. PID به درمان فوری نیاز دارد.
- ناباروری در مردان. سوزاک باعث التهاب اپیدیدیم (لوله کوچک و پیچ خورده پشت بیضه که مجاری اسپرم بر در آن قرار دارند) می شود. اپیدیدیم درمان نشده منجر به ناباروری می شود.
- عفونتی که به مفاصل و سایر نواحی بدن سرایت می کند. باکتری عامل سوزاک می تواند از طریق جریان خون پخش شود و سایر قسمت های بدن از جمله مفاصل را آلوده کند. تب، عارضه های پوستی، زخم های پوستی، درد و تورم و خشکی مفاصل از نتایج آن می باشد.
- افزایش خطر ابتلا به HIV/AIDS. سوزاک، خطر ابتلا به ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV، ویروسی که منجر به ایدز می شود) را افزایش می دهد. افرادی که هم مبتلا به سوزاک و هم مبتلا به HIV هستند، می توانند هردو بیماری را به شریک زندگی منتقل کنند.
- عوارض در نوزادان. نوزادانی که هنگام تولد از مادر سوزاک به این بیماری مبتلا می شوند، ممکن است دچار اختلالات بینایی، زخم پوست سر و عفونت شوند.
پیشگیری از بروز بیماری
اقدامات زیر می تواند خطر ابتلا به سوزاک را کاهش دهند:
- برای داشتن رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید. در هنگام هر نوع تماس جنسی از جمله رابطه مقعدی، دهانی و واژینال از کاندوم استفاده کنید.
- تعداد شرکای جنسی را محدود کنید. قرار داشتن در رابطه تک همسری که در آن هیچ یک از دو شریک زندگی با شخص دیگری رابطه برقرار نکند، خطر را کاهش می دهد.
- پیش از رابطه جنسی با شریک جدید، آزمایش دهید. قبل از رابطه جنسی، آزمایش دهید تا در صورت ابتلای یکی از طرفین، درمان آغاز شود.
- با کسی که مبتلا به عفونت مقاربتی می باشد، رابطه برقرار نکنید. اگر شریک جنسی، علائمی از عفونت های مقاربتی مانند سوزش هنگام ادرار یا زخم پوستی در دستگاه تناسلی دارد، از ایجاد رابطه جنسی پرهیز کنید.
- غربالگری منظم سوزاک را در نظر بگیرید. افرادی که بیش از یک شریک جنسی دارند یا شریک جنسی شان مبتلا به عفونت مقاربتی می باشد، توصیه می شود تحت غربالگری منظم قرار گیرند. برای جلوگیری از ابتلا به سوزاک، از رابطه جنسی خودداری کنید تا زمانی خود و شریک جنسی تان تحت درمان قرار گرفته و علائم از بین بروند.
تشخیص سوزاک (گونوره آ)
برای تشخیص سوزاک، پزشک نمونه ای از سلول ها را برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه ارسال می کند. نمونه ها با استفاده از روش های زیر به دست می آید:
- آزمایش ادرار. این روش به شناسایی باکتری های مجاری ادراری کمک می کند.
- سواب از ناحیه آسیب دیده. سواب (وسیله ای شبیه به گوش پاک کن) باکتری ها را از گلو، مجاری ادراری، واژن یا رکتوم جمع آوری می کند که در آزمایشگاه مورد آزمایش قرار می گیرند.
بررسی احتمال ابتلا به سایر عفونت های مقاربتی
پزشک انجام آزمایش هایی را برای سایر عفونت های مقاربتی تجویز می کند. سوزاک، خطر ابتلا به این عفونت ها به ویژه کلامیدیا را افزایش می دهد. همچنین برای افرادی که مبتلا به عفونت های مقاربتی می باشند، آزمایش HIV تجویز می شود. بسته به عوامل خطرساز، آزمایش های تکمیلی مربوط به عفونت های مقاربتی دیگر نیز مفید می باشند.
درمان سوزاک (گونوره آ)
درمان سوزاک در بزرگسالان
بزرگسالان مبتلا به سوزاک با آنتی بیوتیک درمان می شوند. با توجه به سویه های مقاوم در برابر دارو و نایسیریا گونوره آ، مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، برای سوزاک بدون عارضه، آنتی بیوتیک سفتریاکسون (به صورت تزریقی) همراه با آزیترومایسین خوراکی را تجویز می کنند. در صورت حساسیت به آنتی بیوتیک های دسته سفالوسپورین مانند سفتریاکسون، جمی فلوکساسین خوراکی یا جنتامایسین تزریقی و آزیترومایسین خوراکی تجویز می شود.
درمان سوزاک برای شرکای جنسی
شریک جنسی نیز باید آزمایش و درمان سوزاک را انجام دهد، حتی اگر علائمی نداشته باشد. شریک هم همان درمانی را انجام می دهد که بیمار انجام دهد. شریکی که اقدام به درمان نکرده باشد، دوباره سوزاک را منتقل خواهد کرد.
درمان سوزاک برای نوزادان
نوزادانی که از مادران مبتلا به سوزاک متولد شده و به این عفونت مبتلا می شوند، با آنتی بیوتیک درمان می شوند.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
به پزشک عمومی مراجعه کنید. در این جا اطلاعاتی برای آمادگی ملاقات آورده شده است.
آنچه می توانید انجام دهید
هنگام تعیین وقت ملاقات، در مورد محدودیت های قبل مراجعه مانند محدود کردن رژیم غذایی، سوال کنید. به علاوه لیستی از موارد زیر تهیه کنید:
- علائم، حتی علائمی که با بیماری ارتباطی ندارند.
- تمام داروها، ویتامین ها یا سایر مکمل هایی که مصرف می کنید و دوز مصرفی آنها.
- سوالاتی که می خواهید بپرسید.
سوالاتی که در مورد سوزاک بهتر است از پزشک بپرسید عبارتند از:
- به چه آزمایش هایی نیاز دارم؟
- آیا باید برای سایر عفونت های مقاربتی، آزمایش انجام دهم؟
- آیا شریک جنسی هم باید از نظر سوزاک آزمایش شود؟
- چه مدت باید برای داشتن رابطه جنسی صبر کنم؟
- چگونه از ابتلای مجدد به سوزاک جلوگیری کنم؟
- سوزاک چه عوارضی دارد؟
- چه مطالب و وب سایت هایی را برای مطالعه پیشنهاد می دهید؟
- آیا باید برای پیگیری وضعیت خود مجدد مراجعه کنم؟
علاوه بر این سوالات در پرسیدن هر سوال دیگری که برایتان پیش آمده است تردید نکنید.
از پزشک چه انتظاری می رود
سوالاتی که احتمالاً پزشک خواهد پرسید عبارتند از:
- علائم مداوم هستند یا موقت؟
- شدت علائم چقدر است؟
- آیا پیش از این به بیماری های مقاربتی مبتلا شده اید؟
در این بین چه کارهایی می توان انجام داد
تا زمانی که پزشک مراجعه نکردید، از رابطه جنسی پرهیز کنید.
شرکای جنسی را از علائم خود مطلع کنید تا آنها هم به پزشک مراجعه کنند.
