سفتریاکسون (نام تجاری: روسفین)، از آنتی بیوتیک های نسل سوم سفالوسپورین است که در درمان عفونت های باکتریایی خطرناک از جمله ذات الریه و مننژیت کاربرد دارد. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف سفتریاکسون، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه می شود.
نام عمومی: سفتریاکسون
نام تجاری: روسفین
سفتریاکسون برای درمان طیف گسترده ای از عفونت های باکتریایی استفاده می شود. این دارو متعلق به دسته ای از داروها می باشد که به عنوان آنتی بیوتیک های سفالوسپورین شناخته می شوند و باعث توقف رشد باکتری ها می شود. این دارو به دلیل افزایش خطر عوارض جانبی برای نوزادان تازه متولد شده با سطح بیلی روبین خون بالا و نوزادان نارس توصیه نمی شود. جزئیات را از پزشک معالج یا پزشک داروخانه بخواهید.
آمپول سفتریاکسون باید روزی یک یا دو بار در روز، به صورت عضلانی و یا وریدی طبق تجویز پزشک تزریق شود. دوز مصرفی دارو براساس شرایط پزشکی و پاسخ بدن به درمان تعیین می شود. حین مصرف این دارو، مایعات زیادی بنوشید مگر اینکه پزشک خلاف این امر را تجویز کرده باشد.
در صورت استفاده ی دارو در خانه، تمام دستورالعمل های تهیه و مصرف را از پزشک خود بیاموزید. از ترکیب سفتریاکسون با داروهایی که به صورت وریدی تزریق می شوند و حاوی کلسیم هستند (مانند محلول رینگر، محلول هارتمن، تغذیه تزریقی TPN یا PPN) خودداری کنید.
برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با مصرف مطمئن محصولات تزریقی حاوی کلسیم در نوزادان، کودکان و بزرگسالان با پزشک داروخانه مشورت کنید. قبل از مصرف آمپول سفتریاکسون، آن را از لحاظ ذرات و تغییر رنگ بررسی کنید و در صورت بروز هر یک از این موارد از مصرف این دارو خودداری کنید. راه های صحیح نگهداری و از دسترس خارج کردن لوازم پزشکی را بیاموزید.
در صورت مصرف محلول منجمد از پیش مخلوط شده، بسته دارو را در دمای اتاق یا یخچال قرار دهید تا ذوب شود. پس از ذوب شدن دارو در یخچال، آن را برای حداقل 1 ساعت در دمای اتاق قرار دهید. از ذوب کردن دارو در حمام آب یا مایکروویو خودداری کنید. پس از ذوب شدن دارو، آن را به خوبی تکان دهید سپس بسته را بفشارید تا نشتی آن بررسی شود. در صورت نشتی بسته دارو، محلول را از دسترس خارج کنید. محلول را پس از ذوب، مجدداً منجمد نکنید.
بیشترین اثربخشی دارو در نتیجه مصرف منظم آن حاصل می شود. برای جلوگیری از فراموش کردن مصرف دارو، هر روز آن را در زمان مشخص مصرف کنید.
حتی پس از بهبودی علائم نیز مصرف دارو نباید قطع شود. قطع دارو می تواند سبب بازگشت مجدد عفونت شد.
در صورت تداوم یا بدتر شدن وضعیت، پزشک خود را در جریان امور قرار دهید.
تورم، قرمزی یا درد در محل تزریق می تواند از علائم مصرف سفتریاکسون باشد. در صورت تداوم یا بدتر شدن هر یک از این عوارض، فوراً پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید.
به یاد داشته باشید که پزشک معالجتان این دارو را برای شما تجویز کرده چرا که بر این باور است که منافع این دارو بیشتر از عوارض آن است. بیشتر افراد با مصرف سفتریاکسون، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.
بروز هرگونه عارضه جانبی جدی و نادر، مانند کبودی یا خونریزی آسان، خستگی غیرمعمول، علائم بیماری کیسه صفرا (مانند درد معده یا شکم، حالت تهوع، استفراغ)، علائم مشکلات کلیوی (مانند تغییر در مقدار ادرار)، ادرار صورتی، خونی یا تیره، ادرار دردناک یا مکرر، درد کمر یا پهلو، زردی چشم یا پوست، حرکات غیرقابل کنترل، تغییرات ذهنی یا خلقی (مانند گیجی)، تشنج را بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
سفتریاکسون به دلیل وجود نوعی باکتری مقاوم، به ندرت باعث بیماری روده ای شدید (اسهال مرتبط با کلستریدیوم دیفیسیل) می شود. این وضعیت ممکن است در طول درمان یا هفته ها تا ماه ها پس از قطع درمان رخ دهد. در صورت ابتلا به اسهال مداوم، درد یا گرفتگی شکم و معده، خون یا مخاط در مدفوع، فوراً به پزشک خود اطلاع هید و از مصرف داروهای ضد اسهال یا داروهای حاوی مخدر استفاده نکنید؛ زیرا این محصولات ممکن است باعث بدتر شدن علائم شوند.
استفاده ی طولانی مدت یا مکرر سفتریاکسون، منجر به برفک دهانی یا عفونت مخمر جدید می شود. در صورت مشاهده لکه های سفید در دهان، تغییر ترشحات واژن یا سایر علائم جدید با پزشک خود تماس بگیرید.
در صورت مخلوط کردن سفتریاکسون با داروی بی حسی (مانند لیدوکائین)، قبل از تزریق عضلانی، به ندرت ممکن است مشکل جدی خونی (مت هموگلوبینمی) ایجاد می شود. در صورت بروز هر گونه عارضه جانبی مانند کم رنگ، خاکستری یا کبود شدن پوست، ضربان سریع قلب، تنگی نفس خطرناک، بلافاصله به پزشك مراجعه کنید.
واکنش جدی آلرژیک به این محصول به ندرت رخ می دهد. با این حال، در صورت مشاهده علائمی همچون جوش، خارش، تورم (به خصوص در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، دشواری در تنفس، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
موارد مذکور، تمام عوارض جانبی سفتریاکسون را در برنمی گیرد؛ بنابراین در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی دیگری، آن را به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.
پیش از مصرف آمپول سفتریاکسون، در صورت حساسیت به آن یا سایر آنتی بیوتیک ها (مانند پنی سیلین ها یا سفالوسپورین های دیگر) یا هر نوع حساسیت دیگری، پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید. این محصول ممکن است دارای اجزای غیر فعالی باشد که موجب واکنش های آلرژیک و یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.
همچنین قبل از مصرف سفتریاکسون، پزشک یا پزشک داروخانه را از سوابق پزشکی خود به خصوص بیماری کیسه صفرا، بیماری کلیوی، بیماری کبدی، بیماری های معده یا روده (مانند کولیت) مطلع سازید.
از تزریق محصولات وریدی و حاوی کلسیم (از جمله محلول رینگر، محلول هارتمن، تغذیه تزریقی TPN یا PPN) به نوزاد کمتر از 1 ماه که این دارو را دریافت می کند، خودداری کنید. زیرا می تواند منجر به مشکلات جدی در اندام های حیاتی شود.
سفتریاکسون ممکن است باعث عدم عملکرد واکسن های زنده باکتریایی (مانند واکسن تیفوئید) شود. حین مصرف این دارو از واکسیناسیون بدون تجویز پزشک خودداری کنید.
تمام داروهای مصرفی خود را (از جمله داروهای با نسخه، بی نسخه و محصولات گیاهی) پیش از جراحی به پزشک و یا دندان پزشک خود اطلاع دهید.
در صورت بارداری پیش از مصرف این دارو، به پزشک خود اطلاع دهید.
سفتریاکسون به مقدار کم از شیر مادر به نوزاد منتقل می شود و احتمال آسیب به نوزاد شیرخوار بسیار اندک می باشد. بنابراین قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
تداخل های دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت تمامی تداخلات دارویی سفتریاکسون را پوشش نمی دهد بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید، همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید.
برخی محصولاتی که با سفتریاکسون تداخل دارند عبارتند از: مایعات حاوی کلسیم که به صورت وریدی تزریق می شوند.
سفتریاکسون می تواند در برخی آزمایش های آزمایشگاهی (مانند برخی آزمایش های گلوکز ادرار) تداخل ایجاد کند و باعث نتایج کاذب شود. از مطلع بودن پرسنل آزمایشگاه و پزشکان از مصرف شما از این دارو مطمئن شوید.
در صورت مصرف بیش از حد دارو و بروز علائم جدی مانند غش کردن با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید. علائم سوء مصرف دارو عبارتند از: تشنج.
این دارو را به صورت سرخود به دیگران تجویز نکنید.
از انجام منظم آزمایش های پزشکی دوره ای (مانند شمارش کامل سلول های خونی و عملکرد کلیه) غافل نشوید. به طور مرتب به پزشک مراجعه کنید و تست های آزمایشگاهی را انجام دهید.
اگر یک دوز از دارو را فراموش کردید، به محض به خاطر آوردن آن را مصرف کنید، اما اگر نزدیک زمان مصرف دوز بعدی بود، از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید. همچنین دوز بعدی را به موقع مصرف کرده و برای جبران فراموشی، دوز دارو را دو برابر نکنید.
سفتریاکسون به صورت عمومی عرضه نمی شود و فقط در بیمارستان ها و مراکز بهداشتی نگهداری و تزریق می شود.