ایمپلنت ها و پروتزها دستگاه ها یا بافت هایی هستند که در داخل یا روی بدن قرار می گیرند. بسیاری از آن ها برای جایگزینی قسمت های از دست رفته بدن در نظر گرفته شده اند و گروهی تنها به منظور زیبایی مورد استفاده قرار می گیرند. در ادامه اطلاعاتی درباره برخی انواع پروتز ارائه می شود.
از لحاظ فنی پروتزها به معنی عضو مصنوعی است که جایگزین عضو از دست رفته می شود و با این هدف طراحی شده اند که کارایی عضو و زیبایی از دست رفته آن را بازیابی کنند. دسته دیگر، پروتزهایی هستند که برای بهبود ظاهر و کنترل روند پیری مورد استفاده قرار می گیرد، مانند پروتزهای ناحیه گونه، چانه و غیره.
به طور کلی پروتزها بر حسب جایگاه مورد استفاده به 2 دسته پروتزهای خارجی و پروتزهای داخلی تقسیم می شوند.
افراد دچار قطع عضو امروزه می توانند از میان پروتزهای عملکردی، پروتزهای زیبایی و یا ترکیبی از هر دو، پروتز مورد نظر خود را انتخاب نمایند. این پروتزها نه تنها احتیاجات زیبایی شخص را برآورده می سازد، بلکه اعتماد به نفس او را نیز بازیابی کرده و به او کمک کند تا با مشکلات نقص عضو کنار بیاید. برای ساخت پروتزهای زیبایی، مهندسی و پزشکی و هنر با هم آمیخته می شوند.
مواد سازنده این پروتزها از نظر واکنش بافتی، خنثی هستند به این معنا که سیستم ایمنی بدن با آنها به عنوان جسم خارجی برخورد نکرده و در صدد دفع آنها برنمی آید. از طرفی بدن توانایی آنزیمی برای از بین بردن آنها را نداشته، در نتیجه این پروتزها اندازه، حجم و شکل خود را با گذشت زمان حفظ خواهند کرد.
سیلیکون یک فرآورده پلیمیری با ارزش در حوزه درمان است که در زیبایی نیز به طور گسترده ای از آن استفاده می شود. این ماده را می توان در فرم های جامد، مایع و ژل پیدا کرد.
علاوه بر عنصر سیلیکون، عناصری مانند اکسیژن، کربن و هیدروژن نیز در ساخت این پروتزها مشارکت دارند.
انواع پروتزهای سیلیکونی
مزایا
از مزایای این دسته از پروتز ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
این پروتزها دارای ظاهری بسیار طبیعی بوده و برحسب ویژگی های منحصر به فرد کاربر طراحی می شود و ممکن است حاوی جزئیاتی همچون بافت پوست خود شخص مانند رنگ، رنگدانه و شکل اندام، خصوصیات ناخن ها، لکه های پیری / کک و مک و غیره باشد. یکی دیگر از مزایای پروتز سیلیکونی، نبودن فاصله بین پروتز و اندام است، که می تواند بازیابی زیبایی فردی را افزایش دهد و مرز میان پروتز و بدن محو شود.
پروتزها، ابزار مهمی برای توانبخشی اجتماعی و جسمی فرد بعد از انجام جراحی سرطان هستند و می توانند افراد را برای شروع زندگی طبیعی و جدید خود توانمندتر سازند.
قابلیت خارج کردن بسیار آسان آن توسط جراح پلاستیک
پروتز ممکن است یک اتصال دائمی نداشته باشد و معمولاً روزانه باید برای تمیز کردن و رعایت بهداشت از محل خود جدا شوند. پروتز غیر کاشته شده (بدون اتصال دائم) با گذشت زمان پوسیده می شود و نیاز به نگهداری دارد و در طول زندگی افراد هر چند وقت یکبار تعویض می شود.
از مواردی که می توان به عنوان ایراد استفاده از پروتز سیلیکونی نام برد این است که وقتی بر روی استخوان گذاشته می شوند، با گذشت زمان جذب استخوان زیرین خود می شود. در اغلب موارد این کار تأثیر چندانی در نتیجه نهایی عمل ندارد. از سوی دیگر غشایی که به وسیله بدن پیرامون پروتز سیلیکونی درست میشود، چندان مقاوم نبوده و نمی تواند از جابجایی پروتز جلوگیری کند، لذا در چنین مواردی بسیاری از جراحان ترجیح می دهند از روش مطمئن تری برای ثابت نگه داشتن پروتز صورت استفاده کنند.
برخلاف سیلیکون، قوام سفت تری دارد. پروتز مدپور جذب استخوان زیرین خود نمی شود و متخلخل بودن آن به سازگاری بیشتر آن در بدن کمک می کند به گونه ای که رشد بافت های بدن به داخل این حفره ها باعث محکم چسبیدن پروتز به نواحی اطراف می شود و احتمال جابه جایی پروتز کاهش می یابد. از سوی دیگر همین عامل باعث می شود تا خارج کردن پروتز با دشواری هایی برای جراح همراه باشد. به همین دلیل نصب و استفاده از این پروتز تنها توسط بهترین جراحان پلاستیک قابل انجام است.
این نوع پروتز نیز مانند پروتز مدپور متخلخل است و باعث رشد بافت به درون خود می شود. پروتز گورتکس تا حدودی نرم تر از پروتز مدپور است. در اغلب اوقات برای ثابت کردن آن بر روی بافت های اطراف از پیچ یا بخیه استفاده می شود.
واکنش بدن به صورت ایجاد یک غشاء در اطراف آن است و با تشکیل این غشا، تا حدودی پروتز در جای خود ثابت می شود و حرکت نمی کند. در این پروتز این سازگاری بیشتر است به گونه ای که بافت های بدن تا حدودی در حفره های کوچک پروتز رشد می کنند و با این کار احتمال عفونت به مقدار قابل توجهی کاهش می یابد.
بسته به نوع جراحی و نیز شرایط بیمار، پزشک جراح می تواند از بین انواع پروتز سینه یک مدل را انتخاب کند. در حال حاضر، انواع پروتز سینه را برحسب برجستگی به سه دسته تقسیم می کنند که عبارتند از:
پروتز های سینه در دو نوع وجود دارند:
پروتزهای سیلیکونی با ژل های سیلیکونی مخصوصی پر می شوند و پوشش آن ها طوری طراحی شده است که پارگی و پخش شدگی ژل را به حداقل می رساند. اما نوع دیگر که توخالی هستند، در حین جراحی با آب نمک (نرمال سالین) پر می شوند؛ پوشش دور هر دوی این پروتزهای سینه، از سیلیکون ساخته شده است و مایع داخل پوسته سیلیکونی می تواند سالینی یا سیلیکونی باشد.
پروتزهای سیلیکونی از لحاظ شکل ظاهری به دو نوع گرد (round) و قطره اشکی (Anatomical) تقسیم می شوند که به صورت زیر عضله ای كامل (subpectoral)، زیر غده ای (Sub glandular)، ساب فاشیال (Subfascial)، دوگانه (dual- plane) یا زیر عضله ای نسبی (partial subpectoral) جای گذاری می شوند.