سرطان ریه، سومین سرطان شایع در دنیا می باشد. در گذشته مرگ و میر ناشی از این بیماری بسیار بالا بود، اما امروزه با پیشرفت علم، غربالگری و افزایش آگاهی افراد، این میزان بسیار کاهش یافته است. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز سرطان ریه، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
سرطان ریه سرطانی است که از ریه ها شروع می شود. ریه ها دو اندام اسفنجی در قفسه سینه می باشند که هنگام دم اکسیژن می گیرند و هنگام بازدم دی اکسید کربن آزاد می کنند.
افرادی که سیگار می کشند بیشتر در خطر ابتلا به سرطان ریه می باشند، اگرچه سرطان ریه در افرادی که هرگز سیگار نکشیده اند نیز ممکن است رخ دهد. خطر ابتلا به سرطان ریه با مدت زمان و تعداد سیگار افزایش می یابد. حتی پس از سال ها سیگار کشیدن، در صورت ترک سیگار، احتمال ابتلا به سرطان ریه به صورت قابل توجهی کاهش می یابد.
سرطان ریه معمولاً در مراحل اولیه خود علائم و نشانه هایی ایجاد نمی کند. علائم و نشانه های سرطان ریه معمولاً هنگام پیشرفت بیماری بروز می کند.
علائم و نشانه های سرطان ریه می تواند شامل موارد زیر باشد:
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
در صورت بروز علائم و نشانه های مداوم نگران کننده به پزشک مراجعه کنید.
اگر سیگار می کشید و قادر به ترک آن نیستید، به پزشک مراجعه کنید. پزشک می تواند راهکارهایی برای ترک سیگار مانند مشاوره، داروها و محصولات جایگزین نیکوتین، توصیه کند.
سیگار کشیدن باعث بیشتر سرطان های ریه می شود (هم در افراد سیگاری و هم در افرادی که در معرض دود سیگار هستند). اما سرطان ریه در افرادی که هرگز سیگار نمی کشند و در افرادی که هرگز به مدت طولانی در معرض دود سیگار قرار نداشته اند نیز وجود دارد. در این موارد، ممکن است دلیل مشخصی برای سرطان ریه وجود نداشته باشد.
سیگار کشیدن چگونه باعث سرطان ریه می شود؟
پزشکان معتقدند که سیگار کشیدن با آسیب رساندن به سلول های ریه، باعث سرطان ریه می شود. وقتی دود سیگار که مملو از مواد سرطان زا می باشد استنشاق می شود، تقریباً بلافاصله تغییرات در بافت ریه آغاز می شود.
در ابتدا بدن قادر به ترمیم این آسیب می باشد. اما با هر بار قرار گرفتن در معرض مکرر دود، آسیب به سلولهای طبیعی در ریه ها افزایش می یابد. با گذشت زمان، آسیب باعث عملکرد غیرطبیعی سلول ها می شود و در نهایت ممکن است سرطان ایجاد شود.
پزشکان براساس ظاهر سلولهای سرطانی ریه در زیر میکروسکوپ، سرطان ریه را به دو نوع اصلی تقسیم می کنند. پزشک بر اساس نوع سرطان ریه تصمیمات درمانی را اتخاذ می کند.
دو نوع کلی سرطان ریه عبارتند از:
تعدادی از عوامل ممکن است خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش دهند. برخی از عوامل خطر زا مانند سیگار کشیدن را می توان کنترل و ترک کرد اما سایر عوامل مانند سابقه خانوادگی قابل کنترل نمی باشد.
عوامل خطرساز سرطان ریه عبارتند از:
سرطان ریه می تواند عوارضی ایجاد کند، مانند:
سرطانی که گسترش می یابد بر اساس عضوی که تحت تأثیر قرار گرفته است می تواند باعث درد، حالت تهوع، سردرد یا سایر علائم و نشانه ها شود. به طور کلی هنگامی که سرطان ریه به خارج از ریه ها گسترش یابد، قابل درمان نمی باشد. درمان هایی برای کاهش علائم، نشانه ها و کمک به فرد برای زندگی طولانی تر در دسترس می باشند.
هیچ راه قطعی برای جلوگیری از سرطان ریه وجود ندارد، اما می توانید:
آزمایش سرطان ریه در افراد سالم
افرادی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان ریه هستند ممکن است با استفاده از سی تی اسکن، سالانه غربالگری سرطان ریه را انجام دهند. غربالگری سرطان ریه معمولاً به افراد 55 سال به بالا که سالها به شدت سیگار می کشیدند یا در 15 سال گذشته سیگار را ترک کرده اند، توصیه می شود.
در رابطه با خطر سرطان ریه با پزشک خود مشورت کنید. می توانید با هم تصمیم بگیرید که آیا غربالگری سرطان ریه برای شما مناسب است یا خیر.
آزمایش هایی برای تشخیص سرطان ریه
در صورت بروز علائم احتمال ابتلا به سرطان ریه، پزشک می تواند تعدادی آزمایش برای جستجوی سلول های سرطانی و رد سایر عارضه ها تجویز کند.
آزمایش ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
تجزیه و تحلیل دقیق سلولهای سرطانی در آزمایشگاه نوع سرطان ریه را نشان می دهد. نتایج آزمایش های پیچیده می تواند مشخصات خاصی از سلول ها را به پزشک نشان دهد که می تواند به تعیین پیش آگهی و راهنمایی درمان کمک کند.
آزمایش های برای تعیین میزان گستردگی سرطان
هنگامی که سرطان ریه تشخیص داده شد، پزشک میزان (مرحله) سرطان را تعیین خواهد کرد. مرحله سرطان به پزشک و فرد مبتلا کمک می کند تا در رابطه با مناسب ترین روش درمانی تصمیم بگیرند.
آزمایش های مرحله بندی ممکن است شامل روش های تصویربرداری باشد که به پزشک اجازه می دهد تا به دنبال شواهدی در رابطه با گسترش سرطان به ریه ها باشد. این آزمایش ها شامل CT ،MRI، توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) و اسکن استخوان می باشد. همه آزمایش ها برای هر شخص مناسب نمی باشد. مراحل سرطان ریه با اعداد رومی نشان داده می شود که از 0 تا IV متغیر می باشد و کمترین مرحله نشان دهنده سرطان محدود به ریه می باشد. در مرحله چهارم، سرطان پیشرفته در نظر گرفته می شود که به مناطق دیگر بدن گسترش یافته است.
فرد مبتلا و پزشک بر اساس عوامل مختلفی از جمله سلامت کلی، نوع و مرحله سرطان و اولویت های خود، یک طرح درمانی سرطان را انتخاب می کنند.
در بعضی موارد، ممکن است فرد انتخاب کند که تحت درمان قرار نگیرد. به عنوان مثال، ممکن است احساس کنید که عوارض جانبی درمان از مزایای آن بیشتر می باشد. در این صورت، پزشک ممکن است تنها اقداماتی را برای درمان عوارض ناشی از سرطان، مانند درد یا تنگی نفس پیشنهاد دهد.
در طی جراحی، پزشک بافت سرطانی ریه و حاشیه بافت سالمی از آن را بر می دارد. روش های جراحی سرطان ریه شامل موارد زیر می باشد:
در صورت قرار گرفتن تحت عمل جراحی، جراح ممکن است گره های لنفاوی سینه را بردارد تا آنها را از نظر سرطان بررسی کند.
در صورت محدود شدن سرطان به ریه ها، جراحی می تواند یک گزینه باشد. اما در صورت ابتلا به سرطان گسترده ریه، معمولاً پزشک، شیمی درمانی یا پرتودرمانی را قبل از جراحی برای کوچک کردن سرطان توصیه می کند. در صورت احتمال وجود خطر باقی ماندن سلول های سرطانی پس از جراحی یا عود کردن سرطان، پزشک ممکن است شیمی درمانی یا پرتودرمانی را پس از جراحی توصیه کند.
در پرتودرمانی از پرتوهای پرانرژی مانند اشعه ایکس و پروتون برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. در طول پرتودرمانی، دستگاهی به دور فرد مبتلا که روی تخت درمان دراز کشیده است، حرکت کرده و اشعه را به ناحیه مورد نظر می تاباند.
برای افراد مبتلا به سرطان پیشرفته ریه، ممکن است از پرتودرمانی قبل از جراحی یا بعد از جراحی استفاده شود. این روش اغلب با درمان های شیمی درمانی همراه می شود. در صورت عدم امکان جراحی، ترکیب شیمی درمانی و پرتودرمانی می تواند درمان اصلی باشد.
در سرطان های پیشرفته ریه و آن دسته که به سایر نواحی بدن گسترش یافته اند، پرتودرمانی می تواند به تسکین علائمی مانند درد کمک کند.
در شیمی درمانی از داروهایی استفاده می شود که سلول های سرطانی را از بین می برد. یک یا چند داروی شیمی درمانی ممکن است از طریق ورید بازو (به صورت داخل وریدی) تزریق شود یا به صورت خوراکی مصرف شود. ترکیبی از داروها معمولاً در چندین هفته یا ماه تجویز شود.
شیمی درمانی اغلب پس از جراحی برای از بین بردن سلولهای سرطانی باقی مانده استفاده می شود. این روش می تواند به تنهایی یا همراه با پرتودرمانی باشد. همچنین ممکن است شیمی درمانی قبل از جراحی برای کوچک شدن تومور و آسان تر شدن برداشتن آن استفاده شود.
در افراد مبتلا به سرطان پیشرفته ریه، می توان از شیمی درمانی برای تسکین درد و سایر علائم استفاده کرد.
رادیوتراپی استریوتاکتیک بدن که به آن رادیوسرجری نیز گفته می شود، نوعی پرتودرمانی است که بسیاری از پرتوهای تابش از بسیاری از زوایا سرطان را هدف قرار می دهد. درمان رادیوتراپی بدن با استریوتاکتیک معمولاً در یک یا چند جلسه معدود انجام می شود.
رادیوتراپی استریوتاکتیک می تواند گزینه ای برای افراد مبتلا به تومورهای کوچکی باشد که نمی توانند تحت عمل جراحی قرار بگیرند. همچنین این روش می تواند برای درمان سرطان ریه که به سایر قسمت های بدن از جمله مغز گسترش یافته است، استفاده شود.
درمان های دارویی هدفمند بر روی ناهنجاری های خاص موجود در سلول های سرطانی متمرکز هستند. درمان های دارویی هدفمند با مسدود کردن این ناهنجاری ها، می توانند سلول های سرطانی را از بین ببرند.
بسیاری از داروهای درمانی هدفمند برای درمان سرطان ریه استفاده می شوند، اگرچه بیشتر این موارد فقط برای موارد عود یا پیشرفت سرطان اختصاص دارد.
برخی از روش های درمانی هدفمند فقط در افرادی که سلولهای سرطانی آنها دارای جهش های ژنتیکی خاصی هستند مؤثر می باشد. برای تشخیص کمک کننده بودن این دارو ها ممکن است سلول های سرطانی در آزمایشگاه مورد آزمایش قرار بگیرند.
ایمونوتراپی از سیستم ایمنی بدن برای مقابله با سرطان استفاده می کند. سیستم ایمنی بدن که علیه بیماری مبارزه می کند ممکن است به سرطان حمله نکند زیرا سلول های سرطانی پروتئین هایی تولید می کنند که به آنها کمک می کند تا از سلول های سیستم ایمنی بدن پنهان شوند. ایمنی درمانی با تداخل در این روند باعث شناسایی سلول های سرطانی توسط سیستم ایمنی بدن می شود.
به طور کلی درمان های ایمونوتراپی برای افراد مبتلا به سرطان پیشرفته یا متاستاتیک ریه، مناسب است.
افراد مبتلا به سرطان ریه اغلب علائم و نشانه های سرطان و همچنین عوارض جانبی درمان را تجربه می کنند. مراقبت های حمایتی، که تحت عنوان درمان تسکینی نیز شناخته می شوند، یک درمان خاص در پزشکی می باشد که برای به حداقل رساندن علائم و نشانه ها است.
پزشک ممکن است ملاقات با یک تیم درمان تسکینی را بلافاصله پس از تشخیص خود توصیه کند تا اطمینان حاصل شود که فرد در طول درمان سرطان و بعد از آن راحت می باشد.
در یک مطالعه دیده شده است، که افراد مبتلا به سرطان پیشرفته سلول های غیر کوچک ریه که بلافاصله پس از تشخیص تحت مراقبت های حمایتی قرار گرفتند، عمر طولانی تری نسبت به افرادی که تحت این مراقبت ها قرار نگرفتند، داشتند. در افراد تحت مراقبت های حمایتی، بهبود روحیه و کیفیت زندگی گزارش شده است. آنها به طور متوسط تقریباً سه ماه بیشتر از کسانی که تحت مراقبت استاندارد قرار داشتند زنده مانده اند.
کنار آمدن با تنگی نفس
بسیاری از افراد مبتلا به سرطان ریه در دوره ای از بیماری دچار تنگی نفس می شوند. درمان هایی مانند اکسیژن مکمل و داروها برای کمک به احساس راحتی بیشتر در دسترس هستند، اما همیشه کافی نمی باشند.
برای کنار آمدن با تنگی نفس، موارد زیر ممکن است کمک کننده باشند:
در صورت تنگی نفس یا تشدید علائم، به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا روش های درمانی بسیاری برای رفع تنگی نفس وجود دارد.
درمان های تکمیلی سرطان ریه نمی توانند آن را درمان کنند، اما اغلب می توانند با اقدامات درمانی پزشک برای کمک به تسکین علائم و نشانه ها ترکیب شوند.
کالج پزشکان قفسه سینه آمریکا تجربه موارد زیر را به افراد مبتلا به سرطان ریه پیشنهاد می کند:
تشخیص سرطان می تواند زندگی شخص را برای همیشه تغییر دهد. هر فرد روش خود را برای کنار آمدن با تغییرات عاطفی و جسمی که سرطان به وجود می آورد پیدا می کند. اما در ابتدای تشخیص، گاهی اوقات دشوار است که بدانید چه باید کرد.
در اینجا چند راهکار ساده برای کنار آمدن با بیماری آمده است:
اگر پزشک خانواده به وجود سرطان ریه مشکوک شده باشد، احتمالاً فرد را به یک پزشک متخصص ارجاع می دهد. متخصصان سرطان ریه می توانند شامل موارد زیر باشند:
از آنجا که زمان ملاقات با پزشک می تواند مختصر باشند، و اغلب موارد زیادی برای گفتگو وجود دارد، بهتر است برای ملاقات با پزشک آماده باشید. برای آمادگی برای ملاقات با پزشک، سعی کنید:
تهیه لیست سوالات از قبل می تواند به شما کمک کند که از وقت خود با پزشک نهایت استفاده را ببرید. در صورت کمبود زمان، سوالات خود را از مهمترین تا کم اهمیت ترین بپرسید. برخی از سوالات اساسی در رابطه با سرطان که بهتر است از پزشک خود بپرسید شامل موارد زیر می باشد:
علاوه بر سوالاتی که برای پرسیدن از پزشک خود آماده کرده اید، در هنگام قرار ملاقات خود در پرسیدن هر سوالی که برایتان پیش آمده است تردید نکنید.
آمادگی برای سوالاتی که ممکن است پزشک از شما بپرسد، میتواند زمان ملاقات شما با پزشک را بیشتر کند. پزشک ممکن است سوالات زیر را از شما بپرسد: