درخواست مشاوره رایگان
گالاکتوره، عارضه ای است که از نوک پستان ها شیر ترشح می شود بدون آن که فرد در دوران بارداری یا شیردهی باشد؛ این عارضه در همه افراد ممکن است رخ دهد. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز گالاکتوره، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
گالاکتوره ترشح شیر از نوک پستان ها می باشد و ارتباطی با تولید طبیعی شیر در دوران شیردهی ندارد. گالاکتوره به خودی خود بیماری نیست، اما گاهی می تواند نشانه ای از یک مشکل اساسی باشد. این عارضه معمولاً در خانم ها، حتی در کسانی که هرگز بچه دار نشده اند یا بعد از یائسگی نیز بروز می کند. با این حال می تواند در مردان و حتی در نوزادان نیز اتفاق بیفتد.
تحریک بیش از حد پستان ها، عوارض جانبی دارو یا اختلالات غده هیپوفیز می تواند در بروز گالاکتوره نقش داشته باشد. غالباً، گالاکتوره در نتیجه افزایش سطح پرولاکتین -هورمون تحریک کننده تولید شیر- ایجاد می شود.
گاهی اوقات نمی توان علت گالاکتوره را مشخص کرد. همچنین این عارضه ممکن است به خودی خود برطرف شود.
علائم و نشانه های گالاکتوره عبارتند از:
در صورت ترشح مداوم و خود به خودی شیر از نوک یکی یا هر دو پستان و عدم بارداری یا شیرده بودن، باید به پزشک مراجعه نمود.
تحریک نوک پستان ها - مانند دستکاری بیش از حد نوک پستان در طی فعالیت جنسی - باعث ترشح از مجاری شیری می شود، بنابراین جای نگرانی زیادی نمی باشد. این حالت معمولاً علامت غیر عادی نبوده و این ترشح اغلب به خودی خود برطرف می شود. در صورت تداوم ترشح و عدم بهبودی آن، بهتر است به پزشک مراجعه نمود.
در موارد بروز ترشحات غیرشیری از نوک پستان - به خصوص ترشحات خونی، زرد یا شفاف که از یک مجرا خارج می شوند و یا با لمس توده همراه است– باید فوراً به پزشک مراجعه نمود، زیرا ممکن است نشانه ای از سرطان پستان باشد.
گالاکتوره اغلب به دلیل ترشح بیش از حد پرولاکتین - هورمون مسئول تولید شیر در هنگام تولد نوزاد - به وجود می آید. غده هیپوفیز -یک غده لوبیایی شکل کوچک در قاعده مغز که مسئول تنظیم و ترشح چندین هورمون می باشد- پرولاکتین را تولید و ترشح می کند.
علل احتمالی گالاکتوره عبارتند از:
گاهی پزشکان نمی توانند دلیلی برای گالاکتوره پیدا کنند. در این حالت این عارضه به نام گالاکتوره ایدیوپاتیک شناخته می شود و معمولاً تنها نشان آن، این است که بافت پستان نسبت به هورمون پرولاکتین خون حساس است. در صورت حساسیت بیش از حد به پرولاکتین، حتی سطح طبیعی پرولاکتین نیز می تواند منجر به گالاکتوره شود.
در مردان، گالاکتوره معمولاً در نتیجه کمبود تستوسترون (هایپوگنادیسم / کم کاری غده های جنسی مردانه) بروز کرده و معمولاً با بزرگ شدن یا حساسیت پستان ها (ژنیکوماستی) همراه است. اختلال نعوظ و کاهش میل جنسی نیزاز علائم کمبود تستوسترون است.
گاهی در نوزادان تازه متولد شده نیز گالاکتوره اتفاق می افتد. استروژن بالای خون مادر از طریق جفت به بدن نوزاد منتقل شده و می تواند باعث بزرگ شدن بافت پستان کودک شود، که ممکن است همراه با ترشح از نوک پستان باشد. این ترشح موقتی بوده و به خودی خود برطرف می شود. اگر ترشحات مداوم باشد، نوزاد باید توسط پزشک معاینه شود.
یافتن علت اصلی گالاکتوره می تواند فرآیند پیچیده ای باشد زیرا احتمالات زیادی وجود دارد.
آزمایش های مرسوم عبارتند از:
معاینه جسمی. که ممکن است در طی آن پزشک با ماساژ آرام اطراف نوک پستان سعی کند مقداری مایع از نوک پستان را تخلیه و آن را ارزیابی کند. پزشک همچنین ممکن است احتمال بروز توده های پستانی یا سایر بافت ضخیم پستانی مشکوک را بررسی کند.
آنالیز مایع ترشح شده از نوک پستان. برای مشاهده محتویات مایع، که می تواند به تأیید تشخیص گالاکتوره کمک کند.
آزمایش خون، برای بررسی سطح پرولاکتین در خون. اگر سطح پرولاکتین بالا باشد، پزشک به احتمال زیاد سطح هورمون محرک تیروئید (TSH) را نیز بررسی می کند.
آزمایش بارداری. برای رد کردن بارداری به عنوان علت احتمالی ترشحات نوک پستان.
ماموگرافی، سونوگرافی یا هر دو. به منظور یافتن توده پستانی یا مشاهده سایر تغییرات مشکوک در بافت پستان یا نوک آن.
ام آر آی (MRI) از مغز. برای بررسی وجود تومور یا سایر ناهنجاری های غده هیپوفیز در صورت بالا بودن سطح پرولاکتین در آزمایش خون.
ممکن است پزشک برای رفع شک به دارویی که ممکن است عامل گالاکتوره باشد، دستور به قطع مصرف دارو برای مدت کوتاهی دهد.
در صورت لزوم، برای درمان گالاکتوره باید بر روی از بین بردن عامل اصلی تمرکز کرد.
گاهی پزشکان نمی توانند علت دقیق گالاکتوره را تشخیص دهند و ممکن است در صورت وجود ترشحات آزار دهنده یا مداوم از نوک پستان، درمان را توصیه کنند. داروهایی که مانع ترشح پرولاکتین می شوند یا سطح پرولاکتین خون را کاهش می دهند می توانند به بهبود گالاکتوره کمک کنند.
علت زمینه ای | درمان احتمالی |
| استفاده از دارو | مصرف دارو متوقف، دوز دارو تغییر داده شده یا نوع آن تغییر می کند. فقط با دستور پزشک، این تغييرات باید اعمال شود. |
| هایپوتیروئیدیسم (کم کاری تیروئید) | برای مقابله با تولید ناکافی هورمون توسط غده تیروئید داروهایی مانند لووتیروکسین (لووتروئید) مصرف می شود. |
| تومور هیپوفیز (پرولاکتینوما) | از دارو برای کوچک کردن تومور یا جراحی برای برداشتن آن استفاده می شود. |
| علت ناشناخته | برای کاهش سطح پرولاکتین و کاهش ترشحات شیری از نوک پستان، از داروهایی مانند بروموکریپتین (سیکلوزت) یا کابرگولین استفاده می شود. عوارض جانبی این داروها معمولاً شامل حالت تهوع، سرگیجه و سردرد می باشد. |
اغلب، ترشحات شیری همراه با گالاکتوره ایدیوپاتیک به خودی خود برطرف می شود، به خصوص اگر از تحریک پستان ها یا مصرف داروهایی که باعث ترشح از نوک آن ها می شوند جلوگیری شود.
برای کاهش تحریک پستان ها:
معمولاً فرد در ابتدا به یک پزشک عمومی مراجعه کرده و سپس در صورت لزوم به یک متخصص ارجاع داده می شود.
برای آمادگی برای ملاقات با پزشک:
سوالاتی که بهتر است در مورد گالاکتوره از پزشک بپرسید شامل موارد زیر است:
پزشک ممکن است سوالاتی مانند موارد زیر را از شما بپرسد:
تا زمان ملاقات، از این نکات برای مقابله با ترشحات ناخواسته نوک پستان ها پیروی کنید:
