التهاب پستان یا همان ماستیت، عارضه ای است که می تواند منجر به درد، ورم و قرمزی بافت پستان و در مواردی عفونت آن شود. این عارضه در خانم های شیرده شایع تر است. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز التهاب پستان، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
نگاه کلی
ماستیت، التهاب بافت پستان است که گاهی اوقات با عفونت همراه است. التهاب منجر به درد، تورم، گرما و قرمزی پستان می شود. همچنین ممکن است تب و لرز را به همراه داشته باشد.
التهاب پستان معمولاً زنانی را که شیرده هستند مبتلا می کند (ماستیت شیردهی) اما ممکن است در زنانی که شیرده نیستند و مردان نیز رخ دهد.
التهاب پستان در دوره شیردهی می تواند باعث احساس ناخوشایند و اختلال در شیردهی به کودک شود. گاهی اوقات التهاب پستان، مادر را وادار می کند تا کودک را زودتر از موعد، از شیر بگیرد. با این وجود در بیشتر موارد ادامه شیردهی، حتی در حالی که از آنتی بیوتیک برای درمان التهاب پستان استفاده می شود، برای مادر و کودک بهتر است.
علائم
علائم و نشانه های التهاب پستان می تواند به طور ناگهانی ظاهر شود. این علائم عبارتند از:
- حساسیت یا گرم بودن پستان در هنگام لمس
- تورم پستان
- ضخیم شدن بافت پستان یا توده پستان
- درد یا احساس سوزش به طور مداوم یا هنگام شیردهی
- قرمزی پوست پستان، اغلب به صورت گوِه ای شکل
- احساس بیماری
- تب 38.3 درجه سانتیگراد یا بیشتر
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
در صورت مشاهده علائم نگران کننده در پستان، باید به پزشک مراجعه کرد.
علل بیماری
عدم تخلیه شیر از پستان دلیل اصلی التهاب آن است. دلایل دیگر، عبارتند از:
- انسداد مجرای شیر. ممکن است اگر مجرای شیر هنگام شیردهی کاملاً خالی نشود، مسدود شود. انسداد باعث حرکت شیر خلاف جریان معمول و در نتیجه عفونت پستان می شود.
- ورود باکتری ها به پستان. باکتری های موجود در سطح پوست و دهان کودک می توانند از طریق ترک پوست نوک پستان یا از طریق باز شدن مجرای شیر به مجاری شیر وارد شوند. عدم تخلیه شیر باقی مانده در پستان، زمینه رشد باکتری ها را فراهم می کند.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
عوامل خطرساز التهاب پستان عبارتند از:
- دوره قبلی التهاب پستان هنگام شیردهی
- زخم یا ترک نوک پستان ( اگرچه التهاب پستان می تواند بدون ترک پوست نیز ایجاد شود.)
- استفاده از سوتین محکم یا فشار آوردن بر سینه هنگام استفاده از کمربند ایمنی یا حمل باری سنگین می تواند جریان شیر را مختل کند.
- روش نادرست شیردهی
- خستگی بیش از حد یا تحت فشار قرار داشتن
- تغذیه نامناسب
- استعمال دخانیات
عوارض بیماری
التهاب پستانی که دوره درمان خود را طی نکرده باشد یا به دلیل انسداد مجرا ایجاد شده باشد، می تواند مجموعه ای چرکی (آبسه) را در پستان ایجاد کند. آبسه معمولاً برای تخلیه، به جراحی نیاز دارد.
برای جلوگیری از این عارضه، به محض بروز علائم یا نشانه های التهاب پستان با پزشک خود صحبت کنید.
پیشگیری
برای اینکه رابطه شیردهی با نوزاد به بهترین وجه آغاز شود (برای جلوگیری از عوارضی مانند التهاب پستان) ملاقات با یک مشاور شیردهی را در نظر بگیرید. مشاور شیردهی می تواند نکات و توصیه های ارزشمندی در مورد روش های مناسب تغذیه با شیر مادر ارائه دهد.
با رعایت این نکات، احتمال ابتلا به التهاب پستان را به حداقل برسانید:
- هنگام شیردهی، شیر را کاملاً از پستان خود تخلیه کنید.
- در هنگام شیردهی، ابتدا باید یکی از پستان ها کاملاً خالی شود و سپس ادامه شیردهی با پستان دیگر باشد.
- در موقعیت آرامی، کودک خود را شیر دهید.
- موقعیت بدن و دهان کودک را هنگام شیردهی تتنظیم کنید.
- اگر سیگار می کشید، در مورد ترک سیگار با پزشک خود مشورت کنید.
تشخیص
پزشک معاینه جسمی کامل انجام می دهد و از شما در مورد علائم و نشانه ها سوال می کند. کشت شیر مادر می تواند به پزشک کمک کند تا بهترین آنتی بیوتیک را به خصوص اگر عفونت شدید باشد، تجویز کند.
شکل نادری از سرطان پستان (سرطان التهابی پستان) نیز می تواند باعث قرمزی و تورم شود که در ابتدا با التهاب پستان اشتباه گرفته می شود. پزشک ممکن است انجام ماموگرافی یا سونوگرافی یا هر دو را تجویز کند. اگر علائم و نشانه ها حتی پس از اتمام دوره آنتی بیوتیک همچنان ادامه داشته باشد، ممکن است برای اطمینان از تشخیص به بیوپسی نیاز باشد.
درمان
درمان التهاب پستان معمولاً شامل موارد زیر می باشد:
- آنتی بیوتیک ها. در صورت ابتلا به عفونت، معمولاً یک دوره 10 روزه آنتی بیوتیک لازم است. استفاده از تمام داروها و تکمیل دوره درمان برای به حداقل رساندن احتمال عود بیماری بسیار مهم است. اگر پس از مصرف آنتی بیوتیک، التهاب پستان برطرف نشد، با پزشک خود این موضوع را پیگیری کنید.
- مسکن ها. پزشک ممکن است مسکن هایی مانند استامینوفن (تایلنول) یا ایبوپروفن را تجویز کند.
در صورت ابتلا به التهاب پستان، ادامه شیردهی ایمن است. شیردهی در واقع به پاکسازی عفونت کمک می کند. از شیر گرفتن کودک به طور ناگهانی ممکن است علائم و نشانه های بیماری را بدتر کند.
ممکن است پزشک شما را به یک مشاور شیردهی ارجاع دهد. پیشنهادهایی برای تنظیم روش های شیردهی ارائه می شود:
- بهتر است پستان ها بیش از حد از شیر پر نشده و سنگین نشوند.
- مطمئن شوید کودک شیرخوار به درستی قرار گرفته است (ممکن است هنگام شیردهی که پستان آویزان است، دشوار باشد). دوشیدن مقدار کمی شیر با دست قبل از شیردهی می تواند کمک کننده باشد.
- ماساژ پستان هنگام شیردهی یا پمپاژ شیر از ناحیه آسیب دیده به سمت نوک پستان.
- اطمینان حاصل کنید که پستان در دوران شیردهی کاملاً تخلیه می شود. اگر در تخلیه بخشی از شیر خود با مشکل روبرو هستید، قبل از شیردهی یا پمپاژ شیر، پستان را گرم یا مرطوب کنید.
- ابتدا کودک را در طرف آسیب دیده قرار دهید زیرا کودک گرسنه تر و شدت مکش بیشتر است.
- تغییر موقعیت شیردهی.
سبک زندگی و درمان های خانگی
موارد زیر برای رفع ناراحتی پستان آورده شده اند:
- از پر ماندن طولانی مدت شیر در پستان خودداری كنید.
- کمپرس های خنک یا بسته های یخ را پس از شیردهی روی سینه خود قرار دهید.
- سوتین مناسب بپوشید.
- تا حد امکان استراحت کنید.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
ممکن است به متخصص زنان و زایمان یا برای مشکلات مربوط به شیردهی، به مشاور ارجاع داده شوید.
آنچه می توانید انجام دهید
- تمام علائم خود را یادداشت کنید، حتی اگر به نظر می رسد با دلیلی که قرار ملاقات را تعیین کرده اید ارتباطی ندارند.
- لیستی از تمام داروها، ویتامین ها و مکمل هایی که به طور منظم مصرف می کنید، تهیه کنید.
- اطلاعات مهم پزشکی خود را از جمله سایر موارد بنویسید.
- اطلاعات مهم شخصی، از جمله استرس های عمده یا تغییرات اخیر زندگی را بنویسید.
- سؤالات خود را برای پرسیدن از پزشک یادداشت کنید.
سوالاتی که بهتر است از پزشک خود بپرسید:
- آیا التهاب پستان، به خودی خود برطرف می شود یا نیاز به درمان دارم؟
- برای تسکین علائم خود در خانه چه کاری می توانم انجام دهم؟
- چگونه ممکن است شرایط من بر کودکم تأثیر بگذارد؟
- آیا داروهایی تجویز شده در ثورت ادامه شیردهی برای کودکم بی خطر است؟
- چه مدت باید دارو مصرف کنم؟
- احتمال بازگشت عفونت چقدر است؟ چگونه خطر آن را به حداقل برسانم؟
علاوه بر سؤالاتی که برای پرسیدن از پزشک خود آماده کرده اید، در پرسیدن سؤالات دیگری که در حین ملاقات با آنها رو به رو می شوید، تردید نکنید.
از پزشک چه انتظاری می رود
پزشک احتمالاً تعدادی سوال از شما می پرسد. آمادگی برای پاسخ به آنها، در صرفه جویی وقت برای پرداختن به سایر نکات، کمک کننده خواهد بود. ممکن است از شما سؤال شود:
- چه مدت علائم را تجربه کرده اید؟ آیا آنها در یک یا هر دو پستان هستند؟
- شدت درد چقدر است؟
- روش شیردهی شما چیست؟
- آیا قبلاً به التهاب پستان مبتلا شده اید؟
