ماستالژی (درد پستان)

درد پستان یکی از شایع ترین دردهایی است که خانم ها ممکن است در زندگی خود تجربه کنند. این درد به طور معمول در نتیجه تغییرات هورمونی چرخه قاعدگی، داروها و یا عفونت خاصی ایجاد می شود. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل درد پستان، نحوه تشخیص علت و درمان آن ارائه می شود.

ماستالژی یا درد پستان چیست؟

درد پستان (ماستالژی) مشکلی شایع در بین زنان است که می تواند به صورت حساس شدن، درد شدید، سوزش یا احساس گرفتگی و اسپاسم در پستان ها باشد. این درد، ممکن است مداوم باشد یا فقط گاهی اوقات ایجاد شود.

درد پستان از خفیف تا شدید متغیر بوده و به اشکال زیر رخ می دهد:

• فقط چند روز در ماه، در دو یا سه روز منتهی به پریود. این درد خفیف تا متوسط، طبیعی بوده​​ و هر دو پستان را تحت تأثیر قرار می دهد.
• درد در هر ماه برای یک هفته یا بیشتر، قبل از قاعدگی شروع می شود و گاهی اوقات در طی چرخه قاعدگی هم ادامه می یابد. درد ممکن است متوسط ​​یا شدید باشد و هر دو پستان را درگیر کند.
• درد به طور مداوم وجود داشته و مربوط به چرخه قاعدگی نمی باشد.

گاهی ممکن است زنان یائسه نیز دچار درد پستان شوند، اما این درد در زنان جوان که یائسه نشده اند بیشتر دیده می شود.

در بیشتر مواقع، درد پستان یک وضعیت غیر سرطانی (خوش خیم) پستان می باشد و به ندرت نشان دهنده سرطان پستان است. اما همچنان، اگر درد بی دلیل پستان بعد از یک یا دو دوره قاعدگی ادامه و یا بعد از یائسگی نیز وجود داشته باشد، باید به پزشک مراجعه شود.

علائم ماستالژی یا درد پستان

بیشتر موارد درد پستان به صورت دوره ای یا غیر دوره ای طبقه بندی می شوند، هر کدام از آن ها ویژگی های منحصر به فردی دارند.

ویژگی های درد پستان

درد خارجی پستان

اصطلاح "اکستراماماری/ Extramammary" به معنی "خارج از پستان" می باشد. درد خارجی پستان به گونه ای است که در بافت پستان درد آغاز می شود، اما در واقع، منشأ آن ناحیه دیگری می باشد. به عنوان مثال، کشیدگی یک عضله در قفسه سینه می تواند باعث ایجاد درد در دیواره قفسه سینه شده که می تواند به پستان ها گسترش یابد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

در صورت مشاهده موارد زیر باید به پزشک مراجعه کرد:

• برای چند هفته مداوم درد ادامه دارد
• درد در یک منطقه خاص از پستان ها وجود دارد
• با گذر زمان تشدید می شود
• انجام کارهای روزمره را مختل می کند

اگرچه خطر ابتلا به سرطان پستان در زنانی که علامت اصلی آنها درد پستان می باشد، کم است، اما پیگیری آن و پیروی از دستورات پزشک اهمیت بسیاری دارد.

علل ابتلا به ماستالژی یا درد پستان

گاهی اوقات نمی توان علت دقیق درد پستان را تشخیص داد. عوامل مؤثر ممکن است شامل یک یا چند مورد زیر باشد:

• هورمون های جنسی. به نظر می رسد که درد دوره ای پستان ها ارتباط زیادی با هورمون ها و چرخه قاعدگی دارد. درد دوره ای پستان ها اغلب با بارداری یا یائسگی کاهش یافته یا از بین می رود.
• ساختار پستان. درد غیر دوره ای پستان اغلب ناشی از تغییراتی است که در مجاری شیر یا غدد شیری رخ می دهد که می تواند منجر به ایجاد کیست در پستان ها شود. ترومای پستان، جراحی اخیر روی پستان ها و سایر عوامل می تواند منجر به درد پستان ها شود. همچنین ممکن است درد پستان از خارج پستان - به عنوان مثال دیواره قفسه سینه، عضلات، مفاصل یا قلب - شروع شده و تا بافت پستان گسترش یابد.
• عدم توازن اسیدهای چرب. عدم توازن بین اسیدهای چرب در سلول ها می تواند بر روی حساسیت بافت پستان به هورمون های موجود در خون تأثیر بگذارد.
• مصرف دارو. برخی داروهای هورمونی، از جمله برخی از داروهای مورد استفاده در درمان ناباروری و قرص های خوراکی ضد بارداری، ممکن است با درد پستان همراه باشند. همچنین، حساسیت پستان ها یکی از عوارض جانبی احتمالی درمان با هورمون های استروژن و پروژسترون می باشد که پس از یائسگی و به منظور کنترل علائم یائسگی استفاده می شوند. به علاوه ممکن است بعضی داروهای ضد افسردگی مانند داروهای ضد افسردگی مهار کننده های انتخابی باز جذب سروتونین (SSRI) با درد پستان همراه باشند.
• اندازه پستان ها. درد غیر دوره ای پستان بیشتر در زنانی که پستان های بزرگی دارند دیده می شود که در نتیجه اندازه پستان ها بروز می کند. همچنین ممکن است فرد به دلیل بزرگ بودن پستان ها دچار دردهای گردنی، شانه و کمر شود.
• جراحی پستان ها. ممکن است درد ناشی از جراحی پستان و زخم ها حتی پس از بهبودی زخم ها نیز ادامه داشته باشد.

تشخیص ماستالژی یا درد پستان

آزمایش های لازم برای ارزیابی علت عارضه عبارتند از:

• معاینه بالینی پستان ها. پزشک با معاینه پستان ها و غدد لنفاوی پایین گردن و زیر بغل، تغییرات ایجاد شده در پستان ها را بررسی می کند. وی برای مشخص کردن ارتباط یا عدم ارتباط این درد با بیماری های دیگر، به صدای قلب و ریه ها گوش داده و قفسه سینه و شکم را بررسی می کند. معمولاً اگر سابقه پزشکی و معاینه جسمی فرد، شواهد غیرمعمولی را نشان ندهد، به ارزیابی های بیشتری نیاز نمی باشد.
• ماموگرافی. به طور معمول در صورت احساس توده در پستان ها توسط پزشک، ضخیم شدن غیرمعمول بافت یا بروز یک کانون متمرکز درد در بافت پستان، برای ارزیابی بیشتر انجام رادیوگرافی پستان (ماموگرافی تشخیصی) ضرورت می یابد.
• سونوگرافی. در طی معاینه با سونوگرافی از امواج صوتی برای تولید تصاویر از پستان ها استفاده شده و اغلب همراه با ماموگرافی انجام می شود. حتی ممکن است با وجود طبیعی بودن نتیجه ماموگرافی، برای ارزیابی کانون درد به سونوگرافی نیز نیاز باشد.
• نمونه برداری (بیوپسی) از پستان. ممکن است قبل از تشخیص پزشک به نمونه برداری از توده های مشکوک پستان، نواحی ضخیم شده یا غیرمعمول که در آزمایش های تصویربرداری دیده می شوند، نیاز باشد. در طی بیوپسی (نمونه برداری)، پزشک نمونه کوچکی از بافت پستان را از منطقه مورد نظر برداشته و به آزمایشگاه می فرستد.

درمان ماستالژی یا درد پستان

با گذشت زمان درد پستان در بیشتر افراد، به خودی خود برطرف می شود و ممکن است به هیچ درمانی نیاز نداشته باشد.

در صورت نیاز به درمان، پزشک معمولاً انجام اقدامات زیر را توصیه می کند:

• حذف عامل اصلی یا تشدید کننده. این مورد ممکن است شامل یک روش ساده، مانند پوشیدن سوتین طبی باشد.
• استفاده از داروی های موضعی ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID). در صورت تشدید درد ممکن است به مصرف داروهای NSAID نیاز باشد. پزشک می تواند مصرف مستقیم کرم NSAID را برای نواحی دردناک توصیه کند.
• تنظیم مصرف قرص های پیشگیری از بارداری. در صورت مصرف قرص های پیشگیری از بارداری، کنار گذاشتن قرص برای یک هفته یا تغییر روش جلوگیری از بارداری می تواند به بهبود علائم درد پستان کمک کند. این کار را نباید بدون مشورت با پزشک امتحان کرد.
• کاهش دوز داروهای هورمونی کاهش علائم یائسگی. کاهش دوز داروهای هورمونی یا متوقف کردن آن به طور کامل می تواند به بهبود علائم درد پستان کمک کند.
• مصرف داروهای تجویز شده. دانازول تنها داروی تجویزی است که توسط سازمان غذا و دارو برای درمان درد و حساسیت پستان ها تأیید شده است. با این حال، دانازول خطر عوارض جانبی مانند آکنه، افزایش وزن و تغییر صدا را به همراه دارد که در نتیجه مصرف آن باید محدود شود. همچنین ممکن است تاموکسیفن -داروی تجویزی برای درمان و پیشگیری از سرطان پستان-، برای برخی خانم ها تجویز شود، اما این دارو نیز دارای عوارض جانبی می باشد که ممکن است آزار دهنده تر از درد پستان باشد.

سبک زندگی و درمان های خانگی

با وجود اینکه تحقیقات کمی برای اثبات اثربخشی این درمان های مراقبت از خود وجود دارد، ممکن است برخی از آنها ارزش امتحان کردن را داشته باشد:

• روی پستان ها، کمپرس گرم یا سرد قرار دهید.
• از سوتین های طبی استفاده کنید و با توجه به نظر پزشک نوع آن را انتخاب کنید.
• هنگام ورزش از سوتین های ورزشی استفاده کنید، به ویژه در زمان هایی که پستان ها حساس تر هستند.
• تمرین های ریلکسیشن را امتحان کنید، این تمرین ها می تواند به کنترل درد ناشی از اضطراب بالا کمک کند.
• مصرف کافئین را محدود یا متوقف کنید. تغییر رژیم غذایی برای برخی از زنان مفید می باشد، با این حال نتایج مطالعات پزشکی در مورد تأثیر کافئین بر درد پستان ها و سایر علائم قبل از قاعدگی قطعی نبوده است.
• رژیم غذایی کم چربی داشته و از کربوهیدرات های پیچیده (با زنجیره بلند) استفاده کنید، در مطالعات مشاهده ای دیده شده است که این راهکار به برخی از زنان مبتلا به درد پستان کمک کرده است.
• مصرف مسکن های بدون نیاز نسخه، مانند استامینوفن (تایلنول) یا ایبوپروفن (ادویل) می توانند کمک کننده باشند– در رابطه با میزان مصرف آنها با پزشک خود مشورت کنید، زیرا استفاده طولانی مدت ممکن است خطر ابتلا به مشکلات کبدی و سایر عوارض جانبی را افزایش دهد.
• برای مشخص کردن اینکه درد دوره ای است یا غیر دوره ای، زمان بروز درد پستان ها و سایر علائم را ثبت کنید.

درمان های جایگزین

مصرف ویتامین ها و مکمل های غذایی می تواند علائم و شدت درد پستان را کاهش دهد. با پزشک خود در رابطه با مصرف و مقدار مصرف آنها مشورت کنید:

روغن گل مغربی. در مواردی مشاهده شده است این مکمل می تواند با تغییر تعادل اسیدهای چرب در سلول ها، درد پستان ها را کاهش دهد.

ویتامین E. مطالعات اولیه اثر احتمالی ویتامین ای بر درد پستان را پیش از قاعدگی نشان می دهد. در یک مطالعه دیده شده است که مصرف IU 200 ویتامین E برای دو بار در روز و به مدت دو ماه، علائم درد دوره ای پستان را بهبود می بخشد.

دوز مصرف ویتامین E در بزرگسالان بالای 18 سال، زنان باردار و زنان شیرده، حداکثر 1000 میلی گرم در روز (یا 1500 IU) می باشد.

در صورت مصرف مکمل ها و عدم بهبود درد پستان مصرف آنها را پس از گذشت یک ماه قطع کنید. هر بار تنها از یک نوع مکمل استفاده کنید تا متوجه اثربخشی یا عدم اثربخشی آن شوید.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

در صورت احساس دردی جدید در پستان ها یا فقط در قسمت خاصی از پستان ها یا اگر کیفیت زندگی تحت تأثیر قرار گرفته است، برای ارزیابی به پزشک مراجعه کنید. در بعضی موارد، ممکن است هنگام تماس برای تنظیم قرار ملاقات، به یک متخصص بیماری های پستان ارجاع داده شوید.

آنچه می توانید انجام دهید

ارزیابی اولیه درد پستان بر سابقه پزشکی شما متمرکز است. پزشک در مورد کانون درد پستان، ارتباط آن با چرخه قاعدگی و سایر جنبه های مرتبط با بیماری از بیمار سوالاتی خواهد پرسید. برای آمادگی برای این بحث:

• تمام علائم خود را یادداشت کنید، حتی اگر به نظر می رسد با بیماری شما ارتباطی ندارند.
• درد خود را در مقیاس 1 تا 10 ارزیابی کنید، در حالی که 1 بدون درد و 10 بدترین دردی است که می توان تصور کرد.
• اطلاعات شخصی مهم، از جمله استرس های شدید یا تغییرات اخیر زندگی خود را یادداشت کنید.
• نام تمام داروها، ویتامین ها و مکمل هایی که به طور منظم مصرف می کنید را یادداشت کنید.
• سوالات خود را از مهمترین تا کم اهمیت ترین یادداشت کنید.

سوالات اساسی که باید از پزشک در رابطه با درد پستان بپرسید شامل موارد زیر است:

• علت علائم من به احتمال زیاد چیست؟
• چه آزمایش هایی باید انجام دهم؟
• چه روش درمانی را برای شرایط من توصیه می کنید؟
• آیا درمان های خانگی برای بهبود علائم وجود دارد که بتوانم امتحان کنم؟

از پزشک چه انتظاری می رود

پزشک ممکن است سوالاتی مانند موارد زیر را بپرسد:

• در کدام ناحیه پستان احساس درد دارید؟
• برای چه مدت است که درد پستان دارید؟
• با مقیاس 10 نمره ای، درد شما چقدر شدید است؟
• آیا در یک یا هر دو پستان درد دارید؟
• آیا به نظر می رسد درد از الگوی خاصی پیروی می کند؟
• آیا تاکنون ماموگرافی انجام داده اید؟ آخرین بار کی بوده است؟
• آیا علائم و نشانه های دیگری مانند احساس توده در پستان، ضخیم شدن یک ناحیه یا ترشحات از نوک پستان دارید؟
• آیا تغییرات پوستی مانند قرمزی یا تحریکات پوستی را مشاهده کرده اید؟
• آیا اخیراً بچه دار شده اید؟ یا سقط جنین را تجربه کرده اید؟
• درد چگونه بر کیفیت زندگی شما تأثیر می گذارد، به عنوان مثال آیا بر خواب، فعالیت جنسی یا کار شما موثر است؟ آیا درد شما باعث می شود که توانایی انجام فعالیت های روزمره را نداشته باشید؟
• آیا اخیراً فعالیت هایی انجام داده اید که باعث آسیب ناحیه پستان شده باشد و بتواند در درد پستان های شما نقش داشته باشد؟

همچنین ممکن است پزشک خطر ابتلا به سرطان پستان را بر اساس عواملی مانند سن، سابقه پزشکی خانوادگی و سابقه مشکلات پیش سرطانی پستان ، ارزیابی کند.