ترامادول (نام تجاری: ایرامادول) یک داروی مسکن حاوی مخدر است که برای کاهش دردهای متوسط تا شدید استفاده می شود. این دارو با تغییر نحوه پاسخ مغز به درد، اثر تسکین بخش ایجاد می کند. ترامادول معمولاً برای کنترل دردهای پس از جراحی یا دردهای مزمن، مانند آرتروز یا دردهای عصبی، تجویز می شود. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف ترامادول، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه می شود.
نام عمومی: ترامادول
نام تجاری: اولترام، ترامد، ایرامادول
ترامادول برای کمک به تسکین درد شدید و مداوم (مزمن) استفاده می شود. ترامادول از دسته مسکن های حاوی مخدر است. این دارو سلول های مغز را تحت تاثیر قرار می دهد تا احساس شما را تغییر دهد و به درد واکنش نشان دهد.
پیش از هر بار مصرف این دارو، راهنمای مصرف دارو را مطالعه نمایید. می توانید سوالات خود را از پزشک معالج یا پزشک داروخانه بپرسید.
طبق دستور پزشک، ترامادول را طبق برنامه ای منظم که معمولاً یک بار در روز (هر 24 ساعت) است مصرف کنید. در صورت داشتن حالت تهوع، این دارو را همراه با غذا مصرف کنید. با پزشک خود یا پزشک داروخانه در مورد راه های دیگر کاهش حالت تهوع (مانند دراز کشیدن به مدت 1 تا 2 ساعت با کمترین حرکت سر) مشورت کنید.
سعی کنید قرص ها یا کپسول های طولانی رهش را هنگام مصرف خرد و حل نکنید و همچنین از جویدن آن پرهیز کنید؛ زیرا با انجام این کار می توان تمام دارو را بطور همزمان آزاد کرد و خطر عوارض جانبی یا مصرف بیش از حد آن را افزایش داد. دارو را بدون خرد کردن یا جویدن ببلعید.
دوز مصرفی بر اساس شرایط پزشکی و پاسخ بدن به درمان تعیین می شود. برای کاهش خطر ابتلا به عوارض جانبی، پزشک ممکن است دستور دهد که این دارو را با دوز کم شروع کنید و به تدریج دوز خود را افزایش دهید. دستورالعمل های پزشک خود را به دقت دنبال کنید. دوز مصرفی دارو را خودسرانه افزایش ندهید و این دارو را بیشتر از زمان تجویز شده مصرف نکنید؛ زیرا این کار نه تنها باعث افزایش بهبودی وضعیت نخواهد شد بلکه ممکن است خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهد.
قبل از شروع مصرف ترامادول، با پزشک خود یا پزشک داروخانه در مورد قطع یا تغییر سایر دارو (های) حاوی مخدر مشورت کنید. همچنین پزشک ممکن است سایر داروهای تسکین دهنده درد (مانند استامینوفن، ایبوپروفن) را نیز تجویز کند. در مورد استفاده بدون عوارض ترامادول با سایر داروها از پزشک خود یا پزشک داروخانه سوال کنید.
در صورت توقف ناگهانی مصرف، به خصوص اگر مدت طولانی یا در دوزهای بالا از آن استفاده کرده باشید، ممکن است باعث بروز علائم ترک شود. بنابراین پزشک ممکن است دوز را به آرامی کاهش دهد تا علائم ترک دارو کمتر شوند. در صورت بروز علائم ترک (مانند بی قراری، تغییرات ذهنی / خلقی از جمله "اضطراب، مشکل خواب، فکر خودکشی"، خشک شدن چشم ها، آبریزش بینی، حالت تهوع، اسهال، تعریق، دردهای عضلانی یا تغییر ناگهانی در رفتار) بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
در صورت مصرف مدت طولانی ترامادول، ممکن است دارو عملکرد خوبی نداشته باشد. در صورت قطع عملکرد مناسب این دارو با پزشک خود صحبت کنید.
اگرچه ترامادول به بسیاری از افراد کمک می کند، اما گاهی ممکن است این دارو باعث اعتیاد شود. در صورت ابتلا به اختلال مصرف مواد (مانند استفاده بیش از حد یا اعتیاد به مواد مخدر / الکل) خطر اعتیاد ممکن است بیشتر باشد. ترامادول را دقیقاً طبق دستورالعمل مصرف کنید تا خطر اعتیاد را کاهش دهد. با پزشک خود یا پزشک داروخانه برای کسب اطلاعات بیشتر مشورت کنید.
در صورت عدم بهبودی یا تشدید شرایط به پزشک خود اطلاع دهید.
حالت تهوع، استفراغ، یبوست، تعریق، مشکل خواب، خشکی دهان، خستگی، سبکی سر، گیجی، خواب آلودگی یا سردرد می توانند از عوارض ترامادول باشند. برخی از این عوارض جانبی ممکن است بعد از مدتی استفاده از این دارو کاهش یابد. در صورت تداوم یا تشدید هر یک از این عوارض، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
برای جلوگیری از یبوست، غذاهای دارای فیبر مصرف کنید، آب کافی بنوشید و ورزش کنید. همچنین ممکن است نیاز به مصرف ملین داشته باشید. از پزشک داروخانه در مورد نوع مناسب ملین بپرسید.
برای کاهش خطر سرگیجه و سبکی سر، هنگام برخاستن از حالت نشسته یا خوابیده، به آرامی بلند شوید.
به یاد داشته باشید که پزشک معالج این دارو را تجویز کرده چرا که بر این باور است که منافع این دارو بیشتر از عوارض آن است. بیشتر افراد با مصرف ترامادول، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.
در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی جدی، از جمله: قطع تنفس هنگام خواب (آپنه خواب)، تغییرات ذهنی / خلقی (مانند تحریک، توهم)، درد شدید معده / شکم، اشکال در ادرار کردن، علائم عملکرد نامناسب غدد فوق کلیوی (مانند کاهش اشتها، خستگی غیرمعمول، کاهش وزن)، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
همچنین در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی بسیار جدی، از جمله: ضربان قلب سریع / نامنظم، سرگیجه شدید، غش، تشنج بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
ترامادول ممکن است سروتونین را افزایش دهد و بندرت باعث ایجاد بیماری بسیار جدی به نام سندرم یا مسمومیت ناشی از سروتونین شود. همچنین اگر داروهای دیگری که باعث افزایش سروتونین در بدن می شوند را نیز مصرف می کنید، ممکن است خطر این عارضه را افزایش دهد، بنابراین تمام داروهای مصرفی خود را به پزشک معالج یا پزشک داروخانه اطلاع دهید. در صورت بروز برخی از علائم همچون: ضربان قلب سریع، توهم، از دست دادن هماهنگی، سرگیجه شدید، حالت تهوع / استفراغ / اسهال، انقباض عضلات، تب شدید، تحریک / بی قراری غیرمعمول، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
ترامادول ممکن است بعنوان نوعی داروی مخدر قوی در بدن تبدیل شود. در بعضی از افراد، این تغییر سریعتر و کاملتر از حد معمول اتفاق می افتد که خطر عوارض جانبی بسیار جدی را افزایش می دهد. در صورت مشاهده هر یک از موارد همچون: تنفس کند / کم عمق، خواب آلودگی شدید / مشکل در بیدار شدن از خواب و گیجی بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
واکنش آلرژیک بسیار جدی نسبت به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی، از جمله: راش پوستی (عارضه های پوستی)، خارش / تورم (به خصوص در صورت و زبان و گلو)، سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی فوراً به پزشک مراجعه کنید.
موارد مذکور، تمام عوارض جانبی ترامادول را در برنمی گیرد؛ بنابراین در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی دیگری، آن را به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.
پیش از مصرف ترامادول در صورت حساسیت به آن یا هر نوع حساسیت دیگری، پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید. این محصول ممکن است دارای اجزای غیر فعالی باشد که موجب واکنش های آلرژیک و یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.
همچنین قبل از مصرف ترامادول، پزشک معالج یا پزشک داروخانه را از سوابق پزشکی خود به خصوص: اختلالات مغزی (مانند ضربه به سر، تومور، تشنج)، مشکلات تنفسی (مانند آسم، آپنه خواب، بیماری انسدادی مزمن ریوی-COPD)، بیماری کلیوی، بیماری کبدی، اختلالات روحی / خلقی (مانند گیجی، افسردگی، افکار خودکشی)، سابقه شخصی یا خانوادگی اختلال مصرف مواد (مانند استفاده بیش از حد یا اعتیاد به مواد مخدر / الکل)، مشکلات معده / روده (مانند انسداد، یبوست، اسهال ناشی از عفونت، ایلئوس فلج کننده)، مشکل در دفع ادرار (مانند بزرگ شدن پروستات)، بیماری کیسه صفرا، بیماری لوزالمعده (پانکراتیت) و چاقی مطلع سازید.
ترامادول ممکن است باعث ایجاد خواب آلودگی یا سرگیجه شود و مصرف الکل یا ماری جوانا (شاهدانه) می تواند آن را تشدید کند. تا زمانی که از بی خطر بودن کارهایی مانند رانندگی، استفاده از ماشین آلات و هرکاری که نیاز به هوشیاری دارد، اطمینان حاصل نکرده اید از انجام آنها خودداری کنید. مصرف الکل را محدود کرده و در صورت مصرف ماریجوانا آن را با پزشک خود در میان بگذارید.
ترامادول ممکن است باعث ایجاد وضعیتی که بر ریتم قلب تأثیر می گذارد (طولانی شدن QT) شود. که این طولانی شدن QT باعث ایجاد علائمی همچون: ضربان قلب سریع / نامنظم سریع و علائم دیگری (مانند سرگیجه شدید، غش کردن) شود که درصورت مشاهده این علائم بلافاصله به پزشک اطلاع دهید.
در صورت وجود شرایط خاص پزشکی در خصوص مصرف ترامادول یا داروهای دیگر که ممکن است باعث طولانی شدن زمان QT شوند یا خطر طولانی شدن QT را افزایش دهند. همچنین قبل از مصرف ترامادول، پزشک یا پزشک داروخانه را از سوابق پزشکی خود در خصوص: مشکلات قلبی (نارسایی قلبی، ضربان قلب آهسته، طولانی شدن QT در EKG) یا سابقه خانوادگی مشکلات قلبی ( طولانی شدن QT در EKG، مرگ ناگهانی قلبی) مطلع سازید.
سطح پایین پتاسیم یا منیزیم در خون نیز ممکن است خطر طولانی شدن QT را افزایش دهد. این خطر نیز ممکن است در صورت استفاده از داروهای خاص مانند ("قرص آب" - ادرار آورها)، از دست دادن شدید آب بدن، اسهال یا استفراغ افزایش یابد. در مورد استفاده صحیح از ترامادول با پزشک خود یا پزشک داروخانه صحبت کنید.
تمام داروهای مصرفی خود را (از جمله داروهای با نسخه، بی نسخه و محصولات گیاهی) پیش از جراحی به پزشک و یا دندان پزشک خود اطلاع دهید.
کودکان ممکن است نسبت به عوارض جانبی بسیار جدی ترامادول مانند خواب آلودگی شدید، گیجی یا تنفس آرام / کم عمق / پر سر و صدا حساسیت بیشتری نشان دهند.
افراد مسن ممکن است نسبت به عوارض جانبی ترامادول، به ویژه گیجی، خواب آلودگی، تنفس آرام / کم عمق و طولانی شدن QT حساسیت بیشتری نشان دهند. بعضی از افراد مسن نیز ممکن است هنگام استفاده از این دارو به نوعی عدم تعادل نمک (هیپوناترمی) مبتلا شوند.
در دوران بارداری، ترامادول باید فقط در مواردی ضروری استفاده شود؛ زیرا ممکن است به جنین آسیب برساند. در مورد خطرات و فواید این دارو با پزشک خود مشورت کنید.
ترامادول به شیر مادر منتقل می شود و ممکن است اثرات نامطلوبی بر روی نوزاد شیرخوار مانند خواب آلودگی غیرمعمول، مشکل در تغذیه یا مشکل تنفس داشته باشد. شیردهی در هنگام استفاده از این دارو توصیه نمی شود. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
تداخلات دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت تمامی تداخلات دارویی ترامادول را پوشش نمی دهد؛ بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید، همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید.
برخی از محصولاتی که ممکن است با ترامادول تداخل داشته باشند عبارتند از: داروهای خاص تسکین درد (مانند پنتازوسین، نالبوفین، بوتورفانول) و نالترکسون.
مصرف داروهای مهار کننده MAO با این دارو ممکن است باعث تداخل دارویی جدی شود. در طول درمان با ترامادول از مصرف داروهای مهار کننده MAO (ایزوکاربوکسازید، لینزولید، متیلن بلو، موکلوبماید، فنلزین، پروکاربازین، راساژیلین، سافینامید، سلژیلین، ترانسیل پرومین) خودداری کنید. بیشتر مهارکننده های MAO نیز نباید به مدت دو هفته قبل از درمان با این دارو مصرف شوند. از پزشک خود در مورد زمان شروع یا قطع مصرف این دارو بپرسید.
در صورت استفاده از داروهای دیگری که باعث افزایش سروتونین می شوند، خطر سندرم / مسمومیت سروتونین افزایش می یابد. به عنوان مثال می توان به مواد مخدر خیابانی مانند MDMA / "اکستازی"، گل راعی، داروهای ضد افسردگی خاص (از جمله SSRI ها مانند فلوکستین / پاروکستین، SNRI ها مانند دولوکستین / ونلافاکسین) و سایر موارد اشاره کرد. خطر ابتلا به سندرم سروتونین / مسمومیت ممکن است هنگام شروع یا افزایش دوز این داروها بیشتر شود.
سایر داروها می توانند باعث دفع ترامادول از بدن شوند، که ممکن است بر عملکرد ترامادول تأثیر بگذارد. بعنوان مثال می توان به کینیدین، ضد قارچ های آزول (مانند ایتراکونازول)، داروهای HIV (مانند ریتوناویر)، آنتی بیوتیک های ماکرولید (مانند اریترومایسین)، ریفامایسین ها (مانند ریفامپین)، داروهای مورد استفاده در درمان تشنج (مانند کاربامازپین) و سایر موارد اشاره کرد.
در صورت مصرف ترامادول با سایر محصولاتی که ممکن است باعث خواب آلودگی یا مشکلات تنفسی شوند، ممکن است خطر عوارض جانبی جدی (مانند تنفس آرام / کم عمق، خواب آلودگی شدید / سرگیجه) افزایش یابد. در صورت استفاده از سایر داروهای تسکین دهنده درد یا سرفه (مانند کدئین، هیدروکدون)، الکل، ماری جوانا (شاهدانه)، داروهای خواب یا اضطراب (مانند آلپرازولام، لورازپام، زولپیدم)، شل کننده ها عضله (مانند کاریزوپرودول، سیکلوبنزاپرین)، یا آنتی هیستامین ها (مانند ستیریزین، دیفن هیدرامین)، پزشک خود یا پزشک داروخانه را مطلع کنید.
برچسب روی تمام داروهای خود (مانند آلرژی یا محصولات سرفه و سرماخوردگی) را بررسی کنید؛ زیرا ممکن است حاوی مواد خواب آور باشند. با پزشک داروخانه درباره مصرف صحیح این دارو مشورت کنید.
ترامادول ممکن است در برخی آزمایش های تشخیصی (از جمله سطح آمیلاز / لیپاز) تداخل ایجاد کند، احتمالاً باعث نتایج اشتباه در آزمایش شود؛ بنابراین مطمئن باشید که پرسنل آزمایشگاه و کلیه پزشکان از استفاده شما از این دارو مطلع هستند.
در صورت مصرف بیش از حد دارو و بروز علائم جدی مانند غش کردن، تنگی نفس با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید. علائم مصرف بیش از حد ممکن است شامل: کندی نفس، ضربان قلب آهسته / نامنظم، کما و تشنج باشند.
این دارو را به صورت سرخود به دیگران تجویز نکنید. این کار خلاف قانون است.
این دارو فقط برای شرایط فعلی شما تجویز شده است. برای درمان بیماری دیگری از آن استفاده نکنید، مگر اینکه پزشک دستور داده باشد. در غیر این صورت ممکن است داروی متفاوتی لازم باشد.
در صورت همراه داشتن نالوکسان برای درمان بیش از حد مواد مخدر، با پزشک خود یا پزشک داروخانه مشورت کنید. به خانواده یا اعضای خانه خود در مورد علائم مصرف بیش از حد مواد افیونی و نحوه درمان آن ها آموزش دهید.
اگر یک دوز از دارو را فراموش کردید، به محض به خاطر آوردن آن را مصرف کنید، اما اگر نزدیک زمان مصرف دوز بعدی بود، از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید. همچنین دوز بعدی را به موقع مصرف کرده و برای جبران فراموشی، دوز دارو را دو برابر نکنید.
در دمای اتاق و دور از نور و رطوبت نگهداری شود. از نگهداری دارو در حمام خودداری شود. تمام داروها باید از دسترس کودکان و حیوانات دور بمانند.
دارو ها را به درون توالت و فاضلاب نریزید، مگر آن که دستورالعملی برای انجام آن ذکر شده باشد. در صورت منقضی شدن دارو و یا عدم نیاز به آن، با یک روش مناسب آن را دور بریزید.
