سکسکه | علل بروز، نشانه ها، روش تشخیص و درمان

سکسکه، انقباضات ناگهانی و غیرقابل کنترل دیافراگم، تجربه ای همگانی است که معمولاً کوتاه و بی ضرر است. با این حال، تداوم این ریتم ناخواسته برای بیش از 48 ساعت می تواند نشانه ای از اختلالات زمینه ای باشد.در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز سکسکه، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.

سکسکه چیست؟

سکسکه عبارت است از انقباضات غیرارادی و ناگهانی عضله دیافراگم. دیافراگ ماهیچه ای است که قفسه سینه را از شکم جدا می کند و نقش حیاتی در تنفس دارد. هر یک از این انقباضات با بسته شدن ناگهانی تارهای صوتی همراه است که صدای مشخص "هیک" سکسکه را تولید می کند. سکسکه معمولاً در اثر عواملی همچون خوردن حجم زیاد غذا، مصرف الکل یا نوشیدنی های گازدار، یا هیجانات ناگهانی ایجاد می شود. در برخی موارد، سکسکه می تواند ناشی از یک مشکل پزشکی زمینه ای باشد. برای اغلب افراد، سکسکه دوره ای کوتاه دارد، اما در موارد نادر ممکن است برای هفته ها یا ماه ها ادامه یابد و منجر به کاهش وزن و خستگی مفرط شود.

سکسکه چیست؟

علائم سکسکه

سکسکه کردن خود یک نشانه است که ممکن است با احساس سفتی و گرفتگی در ناحیه قفسه سینه، شکم و گلو همراه باشد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر سکسکه بیش از 48 ساعت طول بکشد یا شدت آن به حدی باشد که در بلع، خوابیدن یا تنفس اختلال ایجاد کند، مراجعه به پزشک ضروری است.

علل ابتلا به سکسکه

محرک هایی که معمولاً باعث سکسکه با مدت کمتر از 48 ساعت می شوند عبارتند از:

نوشیدن نوشیدنی های گازدار
مصرف بیش از حد الکل
پرخوری
هیجانات شدید یا استرس های عاطفی
تغییرات ناگهانی دما
بلعیدن هوا هنگام جویدن آدامس یا مکیدن آبنبات

سکسکه هایی که بیش از 48 ساعت طول می کشند ممکن است ناشی از عوامل گوناگونی باشند که می توان آن ها را به دسته های زیر تقسیم کرد:

آسیب عصبی یا تحریک: یکی از علل سکسکه های طولانی مدت، آسیب یا تحریک مداوم عصب واگ یا عصب فرنیک است که به عضلات دیافراگم مرتبط هستند. عواملی که می توانند این اعصاب را تحریک یا آسیب برسانند عبارتند از:

وجود مو یا هر جسم خارجی دیگری که با پرده صماخ گوش تماس پیدا کند.
وجود تومور، کیست یا بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر) در گردن.
بازگشت اسید معده به مری (ریفلاکس معده به مری).
گلودرد یا التهاب حنجره.

سکسکه ناشی از آسیب عصبی

اختلالات سیستم عصبی مرکزی: تومور یا عفونت در سیستم عصبی مرکزی یا آسیب به سیستم عصبی مرکزی ناشی از ضربه شدید می تواند در کنترل طبیعی رفلکس سکسکه بدن اختلال ایجاد کند، مانند:

التهاب مغز (آماس مغز)
التهاب پرده های مغز و نخاع (مننژیت)
بیماری ام اس (مالتیپل اسکلروزیس)
سکته مغزی
آسیب تروماتیک مغز
تومورها

اختلالات متابولیک و داروها: سکسکه های طولانی مدت ممکن است در نتیجه عوامل زیر ایجاد شوند:

مصرف الکل
داروهای بیهوشی
باربیتورات ها
انواع دیابت
عدم تعادل الکترولیت های بدن
بیماری های کلیوی
داروهای استروئیدی
داروهای آرامبخش

در موارد نادر، سکسکه می تواند نشانه ای از حمله قلبی باشد، به ویژه در زنان. با این حال، سکسکه به تنهایی علامت شایعی برای حمله قلبی نیست و معمولاً با علائم دیگری مانند موارد زیر همراه است:

درد قفسه سینه (که ممکن است به بازو، گردن، فک یا پشت نیز کشیده شود)
تنگی نفس
تهوع یا استفراغ
عرق سرد
سبکی سر یا سرگیجه
خستگی غیرمعمول

مهم است که توجه داشته باشید که بسیاری از شرایط دیگر می توانند باعث سکسکه شوند که هیچ ارتباطی با قلب ندارند. با این حال، اگر شما به طور ناگهانی دچار سکسکه شدید و به خصوص اگر با هر یک از علائم ذکر شده در بالا همراه باشد، باید فوراً به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.

عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)

مردان بیشتر از زنان مستعد ابتلا به سکسکه های طولانی مدت هستند. عوامل دیگری که خطر بروز سکسکه را افزایش می دهند عبارتند از:

مسائل و مشکلات روانی یا احساسی: تشویش، اضطراب و هیجان با ایجاد سکسکه های طولانی مدت و کوتاه مدت ارتباط دارند.
جراحی: برخی افراد پس از قرار گرفتن تحت بیهوشی عمومی و انجام جراحی هایی در ناحیه شکم دچار سکسکه می شوند.

عوارض بیماری

سکسکه های طولانی مدت می توانند روند انجام فعالیت های زیر را مختل کنند:

خوردن و بلعیدن
خوابیدن
تکلم
ترمیم زخم پس از عمل جراحی

تشخیص سکسکه

در هنگام معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است یک معاینه عصبی نیز انجام دهد تا موارد زیر را بررسی کند:

تعادل و تناسب اندام
قدرت عضلانی و تونوس (انقباض) ماهیچه ها
واکنش ها
بینایی و حس لامسه

اگر پزشک به وجود برخی علائم و نشانه های مرتبط با علت سکسکه مشکوک شود، یک یا چند آزمایش زیر را توصیه خواهد کرد:

تست های آزمایشگاهی: برای بررسی احتمال ابتلا به بیماری های زیر، نمونه خون گرفته می شود:

دیابت
عفونت ها
بیماری های کلیوی

تست های تصویربرداری: این نوع تست ها می توانند ناهنجاری های آناتومیکی که ممکن است بر عصب واگ، عصب فرنیک یا دیافراگم تأثیر بگذارند را نشان دهند. تست های تصویربرداری عبارتند از:

تصویربرداری با اشعه ایکس از قفسه سینه
توموگرافی کامپیوتری (CT scan)
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)

آزمایش های آندوسکوپی: در این روش، از یک لوله انعطاف پذیر نازک که به آن یک دوربین کوچک متصل است استفاده می کنند. این لوله از طریق گلو به سمت نای و مری هدایت می شود تا مشکلات احتمالی در این نواحی بررسی گردد.

درمان سکسکه

اغلب موارد سکسکه بدون نیاز به درمان دارویی خاصی و به طور خودبه خودی برطرف می شوند. اگر سکسکه ناشی از یک بیماری زمینه ای باشد، درمان آن بیماری می تواند به بهبود سکسکه نیز کمک کند. درمان های زیر برای سکسکه هایی که بیش از دو روز طول می کشند ممکن است مفید باشند.

داروها

داروهایی که معمولاً برای درمان سکسکه های طولانی مدت استفاده می شوند عبارتند از:

درمان سکسکه با داروی کلرپرومازین

عمل های جراحی و سایر روش ها

اگر درمان های غیرتهاجمی مؤثر واقع نشوند، پزشک ممکن است با تزریق یک ماده بی حس کننده، عصب فرنیک را به طور موقت مسدود کند تا سکسکه قطع شود. راه حل دیگر، قرار دادن یک دستگاه تحریک کننده عصب واگ (VNS) از طریق جراحی در داخل بدن است. این دستگاه با باتری کار می کند و تحریکات الکتریکی خفیفی را به عصب واگ منتقل می کند. این درمان بیشتر برای کنترل بیماری صرع به کار می رود، اما در کنترل سکسکه های خسته کننده، طولانی مدت و مزمن نیز مؤثر بوده است.

سبک زندگی و درمان های خانگی

اگرچه هیچ راه قطعی برای توقف سکسکه وجود ندارد، اما اگر سکسکه بیش از حد معمول طول کشید، درمان های خانگی زیر ممکن است کمک کننده باشند، اگرچه از نظر علمی به طور کامل ثابت نشده اند:

تنفس در داخل یک پاکت کاغذی (نه کیسه پلاستیکی)
غرغره کردن با آب یخ
حبس کردن نفس
جرعه جرعه نوشیدن آب سرد

اگر به طور مداوم دچار سکسکه می شوید، تغییراتی در سبک زندگی می تواند کمک کننده باشد:

از نوشیدن نوشیدنی های گازدار و مواد غذایی که باعث تولید گاز در معده می شوند، پرهیز کنید.
حجم وعده های غذایی خود را کاهش دهید.

درمان جایگزین

زمانی که سکسکه های طولانی مدت به سایر روش های درمانی پاسخ نمی دهند، طب جایگزین مانند هیپنوتیزم و طب سوزنی ممکن است کمک کننده باشد.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

زمانی که برای اولین بار در مورد مشکل سکسکه مزمن خود با پزشک خانواده مشورت می کنید، او ممکن است به دلیل شدت و مداوم بودن سکسکه، شما را به یک متخصص ارجاع دهد.