الکتروکاردیوگرافی (EKG) یا همان گرفتن نوار قلب، روشی آسان برای به دست آوردن اطلاعات برای تشخیص مشکل قلبی است، این روش زمان بر نبوده و باعث درد نمی شود. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد انجام، چگونگی و انواع الکتروکاردیوگرافی (نوار قلب) ارائه می شود.
دستگاهی به نام الکتروکاردیوگراف، امواج الکتریکی قلب را به واسطه الکترودهای فلزی دریافت کرده و با ثبت آن، الکتروکاردیوگرام (ECG) را که منحنی ای از فعالیت های قلب است، ترسیم می کند.
ممکن است پزشک برای بررسی علائم بیماری قلبی افرادی که درد در ناحیه قفسه سینه دارند، شک به بیماری عروق کرونری، برای تشخیص التهاب پرده دور قلب (پریکارد)، لخته خونی که جریان خون را در ریه مختل کرده (آمبولی ریوی)، سنجش سطح غیرطبیعی کلسیم و پتاسیم خون، بررسی بی نظمی در ضربان قلب (آریتمی)، نقص های قلبی، بیماری های دریچه های قلبی، انسداد یا تنگی عروق قلب (بیماری های عروق کرونر قلب)، سکته قلبی، سابقه سکته قلبی و غیره این تست را پیشنهاد کند.
الکتروکاردیوگرام، که به آن EKG یا ECG نیز گفته می شود، فعالیت های الکتریکی قلب را با استفاده از الکترودهای کوچکی که تکنسین آن ها را به پوست قفسه سینه، بازوها و پاها متصل می کند، ثبت می کند. هر ضربان قلب معمولاً با یک تکانه الکتریکی شروع می شود که به وسیله سلول هایی در قسمت بالایی دهلیز راست قلب تولید می شود.
EKG، سریع، ایمن و بدون درد است. با استفاده از این تست، پزشک قادر خواهد بود:
کارهایی که باید برای آماده سازی قبل از انجام تست انجام دهید:
امواج الکتریکی قلب توسط دستگاه الکتروکاردیوگراف بر روی کاغذ مخصوصی ترسیم می شوند. این کاغذ شطرنجی بوده و از تعدادی مربع ریز و درشت تشکیل شده است که هر ضلع مربع ، یک میلی متر طول دارد.
اگر هیچ انرژی الکتریکی وجود نداشته باشد دستگاه الکتروکاردیوگرام یک خط صاف را ترسیم می کند، این خط، خط ایزوالکتریک نامیده می شود. امواج مثبت به شکل انحراف رو به بالا از خط ایزوالکتریک، و امواج منفی به شکل انحراف رو به پایین از خط ایزوالکتریک نمایش داده می شوند.
تکنسین، 10 الکترود را با پد چسبی به پوست قفسه سینه، بازوها و پاها متصل می کند. در جنس مذکر، ممکن است لازم باشد فرد موهای قفسه سینه خود را بتراشد تا الکترود ها به خوبی به پوست متصل شوند. این الکترودها به سیم های الکتریکی و سپس به ماشین الکتروکاردیوگراف متصل می شوند.
در طول تست و در حالی که نمایشگر تصویری از مکانیسم الکتریکی قلب بیمار ایجاد می کند، فرد باید روی سطح صاف خوابیده باشد. به این حالت، EKG "در حال استراحت" گفته می شود، اگرچه ممکن است این تست نیز برای بررسی قلب بیمار و هنگام ورزش نیز استفاده شود. چند دقیقه طول می کشد تا الکترودها متصل شده و تست آغاز شود، اما ثبت واقعی توسط دستگاه فقط چند ثانیه طول می کشد. به محض اتمام تست، بیمار می تواند به خانه برگشته و تمام فعالیت های معمول خود را انجام دهد. پزشک از بیمار می خواهد که آنچه را که در طول روز انجام داده و علائمی که مشاهده می کند را یادداشت کند.
پزشک الگوهای EKG را در پرونده نگهداری خواهد کرد تا بتواند آنها را با آزمایش هایی که در آینده انجام می دهد مقایسه کند.
علاوه بر EKG استاندارد، پزشک ممکن است انجام انواع دیگری از تست را نیز تجویز کند:
نمایشگر هولتر: این یک EKG قابل حمل است که فعالیت الکتریکی قلب را به مدت 1 تا 2 روز و به صورت 24 ساعته در روز بررسی می کند. ممکن است اگر فرد مشکوک به ریتم غیر طبیعی قلب، تپش غیرمعمول قلب یا عدم خونرسانی کافی به عضله قلب باشد، پزشک این تست را پیشنهاد دهد.
نمایشگر رویداد: ممکن است استفاده از این دستگاه اگر علائم به طور گاه و بی گاه بروز می کند؛ پیشنهاد شود. این دستگاه با فشار دادن یک دکمه، فعالیت الکتریکی قلب را برای چند دقیقه ضبط و ذخیره می کند. ممکن است لازم باشد آن را برای چند هفته یا گاه چند ماه پوشید.
هر بار که علائم را مشاهده کردید، باید سعی کنید آن را روی صفحه نمایشگر بخوانید. اطلاعات از طریق تلفن برای پزشک شما ارسال می شود، و او آن را تجزیه و تحلیل می کند.
الکتروکاردیوگرافی با فیلتر مدین: بررسی می کند که آیا بیمار در معرض خطر ابتلا به بیماری به نام آریتمی قلب، که می تواند منجر به ایست قلبی شود، می باشد یا خیر. این آزمایش به روشی مشابه EKG استاندارد انجام می شود، اما از فناوری پیشرفته تری برای تجزیه و تحلیل نتایج استفاده می کند.
هر کدام از اجزای مشاهده شده بر روی شکل، نشان دهنده ی بخشی از فعالیت الکتریکی سلول های قلبی می باشند.
موج P: عبور جریان الکتریکی از دهلیزها، اولین موج ECG را ایجاد می کند. این موج، P نام دارد. موج P در حالت طبیعی، گرد، صاف و قرینه بوده و نشان دهنده ی قطب زدایی دهلیزهاست.
فاصله ی PR: از ابتدای موج P تا شروع کمپلکس QRS به این نام خوانده می شود. این فاصله نشان دهندۀ زمان سپری شده برای رسیدن موج دپولاریزاسیون از دهلیزها به بطن ها است. قسمت عمدۀ این فاصله به علت وقفۀ تکانه الکتریکی در گره ی AV (دهلیزی-بطنی) شکل می گیرد.
کمپلکس QRS: از مجموع سه موج تشکیل شده است و مجموعاً نشان دهنده ی دپلاریزاسیون (قطب زدایی) بطن ها است. اولین موج منفی بعد از P، موج Q نام دارد. اولین موج مثبت بعد از P را موج R، و اولین موج منفی بعد از R را S می نامند. چون هر سه موج ممکن است با هم دیده نشوند، مجموع این سه موج را با هم یک کمپلکس QRS می نامند.
قطعه ی ST: از انتهای کمپلکس QRS تا ابتدای موج T را قطعه ی ST نام گذاری کرده اند. این قطعه نشان دهنده ی مراحل ابتدایی رپولاریزاسیون (تغییر بار الکتریکی) بطن ها است.
موج T: موجی گرد و مثبت می باشد که بعد از QRS ظاهر می شود. این موج نشان دهنده ی مراحل انتهایی رپولاریزاسیون بطن ها است.
فاصله ی QT: از ابتدای کمپلکس QRS تا انتهای موج P می باشد و نشان دهندۀ زمان لازم برای مجموع فعالیت بطن ها در طی یک چرخۀ قلبی است.
موج U: موجی گرد و کوچک می باشد که بعد از T ظاهر می شود. این موج همیشه دیده نمی شود.
استفاده از نوار قلب یکی از بی خطرترین و ساده ترین اقداماتی است که اطلاعاتی ارزشمند در مورد قلب به پزشک می دهد.