علائم حیاتی بدن شامل ضربان قلب، ضریب تنفس، فشار خون و درجه حرارت است. دانستن محدوده علائم حیاتی برای فرزندتان می تواند به شما کمک کند عوارض و بیماری ها را زودتر متوجه شوید و وضعیت سلامتی او را تحت نظر داشته باشید.
علائم حیاتی کودک می تواند سرنخ های مهمی را از سلامتی او به شما بدهد، البته موارد بسیاری می توانند بر روی این علائم، تأثیر بگذارند. چنانچه علائم حیاتی، خارج از محدوده طبیعی باشند، می تواند نشانه ای از مشکلات سلامتی احتمالی باشد.
توجه داشته باشید که مقادیر طبیعی علائم حیاتی برای کودکان با بزرگسالان متفاوت است. آنها همچنین بسته به سن، جنس و وزن کودک نیز متفاوت خواهند بود.
چهار علامت حیاتی بر این پایه اند:
تب به این معنی است که دمای کودک، بالاتر از حد معمول است. تب کردن، روش اصلی بدن برای مبارزه با عفونت است.
برای اندازه گیری دمای کودک تان، از دماسنج دیجیتال و به صورت دهانی یا مقعدی، استفاده کنید. البته دمای مقعد، عدد دقیق تری نشان می دهد. چنانچه کودک کمتر از 3 ماه دارد بررسی دما از مقعد دقیق تر است، اما در مورد نوزادان و کودکان بزرگ تر، گرفتن دما به صورت دهانی نیز خوب است مگر اینکه پزشک، توصیه ی دیگری داشته باشد. همچنین خاطرتان باشد که همواره می بایست دماسنج را در آب و صابون، تمیز کرده و قبل از استفاده، با آب خنک بشویید. هرگز از یک دماسنج یکسان برای اندازه گیری دمای دهان و مقعد، استفاده نکنید.
برای اندازه گیری دمای مقعد:
برای اندازه گیری دمای دهان:
دمای طبیعی اگر از طریق دهان، گرفته شود 37 درجه سانتیگراد و اگر از طریق مقعد، گرفته شود 37.5 درجه سانتیگراد است. اگر دمای گرفته شده از دهان، بالاتر از 37.7 درجه سانتیگراد و یا دمای گرفته شده از مقعد 38 درجه سانتیگراد یا بالاتر باشد، کودک شما تب دارد.
چنانچه کودک شما، کمتر از 3 ماه دارد و دمای مقعد 38 درجه سانتیگراد یا بالاتر را نشان می دهد در سریع ترین زمان، با پزشک او تماس بگیرید (حتی اگر علائم دیگری نداشته باشد)، زیرا تب در نوزادان می تواند بسیار جدی باشد.
ضربان قلب، نبض نیز نامیده می شود که تعداد تپش های قلب در هر دقیقه است. زمانی که کودک فعال است، قلب سریع تر و زمانی که نشسته یا خوابیده است کندتر می زند. پزشک همواره می بایست ضربان قلب کودک را در طول ویزیت به خوبی بررسی کند. چنانچه فرزند به دلیل بیماری، نیاز به نظارت بر ضربان قلب دارد، پزشک به شما می گوید که چگونه و هر چند وقت یکبار آن را بررسی کنید.
همچنین باید نبض فرزندتان را بررسی کنید اگر:
مطمئن شوید که کودک شما حداقل 5 دقیقه قبل از شروع معاینه، نشسته باشد. دو انگشت اول خود را روی جلوی گردن یا داخل مچ دست، زیر بغل یا چین آرنج او قرار دهید. شما باید ضرباتی را روی انگشتان خود احساس کنید. یک تایمر را برای ۳۰ ثانیه تنظیم کنید و ضربات را بشمارید. این عدد را دو برابر کنید. عدد به دست آمده، ضربان قلب فرزند شما در یک دقیقه است.
ضربان قلب طبیعی:
ضربان قلب آهسته تر از حد معمول می تواند نشانه ای از وجود مشکل باشد. وجود این عارضه در نوزادان می تواند به این معنی باشد:
ضربان قلب آهسته تر از حد معمول در نوزادان همچنین می تواند به معنای وجود مشکل در ساختار قلب آنها نیز باشد.
تعداد نفس های کودک در دقیقه می بایست اندازه گیری شود. البته عدد به دست آمده ممکن است در هنگام هیجان، عصبانیت، درد یا تب بالا، افزایش یابد. تنفس سریع یا آهسته می تواند به این معنی باشد که کودک، در تنفس مشکل دارد. در صورت داشتن هر گونه نگرانی با پزشک اطفال خود تماس بگیرید.
تایمر را برای 30 ثانیه، تنظیم کرده و تعداد دفعاتی را که قفسه سینه کودک بالا می آید بشمارید. این عدد را دو برابر کنید تا تعداد تنفس کودک در دقیقه به دست آید.
تعداد تنفس طبیعی (ضربان قلب در حالت طبیعی):
اگر نبض کودک شما تند است یا هر یک از علائم زیر را دارد، ممکن است به این معنی باشد که مشکلی در تنفس دارد:
دیسترس تنفسی
این عارضه نیز جدی بوده و بدان معناست که فرزند اکسیژن کافی دریافت نمی کند که ممکن است به دلایل زیر باشد:
در صورت مشاهده هر یک از موارد بالا با پزشک یا اورژانس، تماس بگیرید یا فوراً خودتان به نزدیک ترین بیمارستان بروید. آرام بمانید و سعی کنید کودک را در وضعیتی راحت نگه دارید.
فشار خون، نیرویی است که خون به کمک آن از طریق عروق، از قلب به اندام جریان می یابد. کودکان نیز مانند بزرگسالان ممکن است به فشار خون بالا مبتلا شوند. اگر کودک با فشار خون بالا، رشد کند، احتمال سکته مغزی، حمله قلبی، نارسایی قلبی و بیماری کلیوی در او در آینده، افزایش خواهد یافت.
فشار خون با دو عدد اندازه گیری می شود:
سیستولیک اولین عدد است. این عدد، اندازه گیری می کند که با هر ضربان قلب، چه مقدار فشاری بر روی دیواره شریان ها، وارد می شود.
دیاستولیک عدد دوم است. این عدد اندازه گیری می کند که چه مقداری فشاری بر روی دیواره رگ ها بین ضربان های قلب، زمانی که قلب در حال استراحت است، وجود دارد.
کودک ممکن است به دلایل زیر، فشار خون بالا داشته باشد:
هایپوتنشن (فشار خون پایین) به زمانی اطلاق می شود که فشار خون خیلی پایین است و ممکن است باعث شود کودک حالت تهوع و سرگیجه، پیدا کرده یا غش کند.
کودک ممکن است به دلایل زیر، دچار فشار خون پایین شود:
پزشک کودک شما از 3 سالگی، تحت بررسی فشار خون قرار می دهد. ممکن است کودک نیاز به بررسی فشار خون در سنین پایین تر داشته باشد اگر:
چنانچه پزشک، از شما بخواهد که فشار خون فرزندتان را در خانه بررسی کنید می بایست از یک دستگاه اتومات با کاف (بازوبند) مناسب روی بازو استفاده کنید. فشارسنج را در ویزیت بعدی خود همراه داشته باشید تا پزشکتان بررسی کند که آیا درست از آن استفاده می کنید یا خیر.
این اعداد برای کودکان بسته به سن، قد و جنس آنها، متفاوت است. عدد بالایی فشار سیستولیک و عدد پایینی فشار دیاستولیک را نشان می دهد. هر دو عدد باید در محدوده مجاز باشد.
برای پسران:
1 ساله: 98 / 52
2 سال سن: کمتر از 100 / 55
3 سال سن: کمتر از 101 / 58
4 سال سن: کمتر از 102 / 60
5 سال سن: کمتر از 103 / 63
6 سال سن: کمتر از 105 / 66
7 سال سن: کمتر از 106 / 68
8 سال سن: کمتر از 107 / 69
9 سال سن: کمتر از 107 / 70
10 سال سن: کمتر از 108 / 72
11 سالگی: کمتر از 110 / 74
12 سال سن: کمتر از 113 / 75
برای دختران:
1 ساله: کمتر از 98 / 54
2 سال سن: کمتر از 101 / 58
3 سال سن: کمتر از 102 / 60
4 سال سن: کمتر از 103 / 62
5 سال سن: کمتر از 104 / 64
6 سال سن: کمتر از 105 / 67
7 سال سن: کمتر از 106 / 68
8 سال سن: کمتر از 107 / 69
9 سال سن: کمتر از 108 / 71
10 سال سن: کمتر از 109 / 72
11 سالگی: کمتر از 111 / 74
12 سال سن: کمتر از 114 / 75
برای پسران و دختران 13 سال و بزرگ تر: کمتر از 120 / 80
اگر علائم حیاتی کودک نامشخص باشد ممکن است لازم باشد به پزشک مراجعه نمایید. اگرچه علائم حیاتی ممکن است بر اساس زمان روز و وضعیت عاطفی کودک، متفاوت باشد اما اگر این علائم تغییر شدیدی داشته باشد، این می تواند نشانه ای از مشکل باشد؛ البته پزشک با بررسی مناسب، این موضوع را تشخیص خواهد داد و در صورت نیاز کودک را تحت نظر خواهد داشت.