روزئولا، یک بیماری ویروسی شایع در نوزادان و کودکان نوپا است که با تب بالا و به دنبال آن ظهور دانه های صورتی روی پوست مشخص می شود. این بیماری اغلب بی خطر بوده و با مراقبت های ساده در منزل قابل مدیریت است. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز روزئولا، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
روزئولا در نوزادان چیست؟
روزئولا یک عفونت ویروسی خفیف و شایع در کودکان، به ویژه در سنین زیر دو سال است. این بیماری گاهی بزرگسالان را نیز درگیر می کند. عامل اصلی روزئولا معمولاً دو سویه از ویروس هرپس انسانی است و مشخصه آن تب ناگهانی و به دنبال آن عارضه های پوستی (راش) می باشد. در حالی که برخی کودکان ممکن است علائم بسیار خفیفی داشته باشند یا اصلاً علائمی نشان ندهند، برخی دیگر تب بالا و عارضه های پوستی واضحی را تجربه می کنند. روزئولا به طور معمول بیماری خطرناکی نیست و درمان آن بیشتر شامل استراحت، مصرف مایعات و داروهای تب بر می باشد.
علائم روزئولا در نوزادان
علائم و نشانه های روزئولا معمولاً حدود یک تا دو هفته پس از قرار گرفتن در معرض ویروس در کودک ظاهر می شوند. با این حال، در برخی موارد ممکن است هیچ علامتی بروز نکند که نشان دهنده یک عفونت بسیار خفیف باشد. علائم و نشانه های رایج روزئولا عبارتند از:
-
تب: بیماری معمولاً با یک تب ناگهانی و بالا، اغلب بالاتر از 103 درجه فارنهایت (39.4 درجه سانتیگراد)، شروع می شود. برخی کودکان ممکن است علائم دیگری مانند گلودرد، آبریزش بینی، سرفه و تورم غدد لنفاوی گردن را نیز همراه با تب تجربه کنند. این تب معمولاً بین 3 تا 5 روز طول می کشد.
-
عارضه های پوستی (راش): در بیشتر موارد (اما نه همیشه)، پس از فروکش کردن تب، عارضه های پوستی ظاهر می شوند. این راش ها از نقاط و لکه های کوچک صورتی رنگ تشکیل شده است که به تدریج ممکن است کمی بزرگ تر و برجسته تر شوند. گاهی اوقات یک حلقه سفید رنگ کم رنگ در اطراف این نقاط دیده می شود. راش معمولاً از قفسه سینه، پشت و شکم شروع شده و به گردن و بازوها گسترش می یابد و ممکن است صورت و پاها را نیز درگیر کند. راش معمولاً خارش ندارد و از چند ساعت تا چند روز طول می کشد تا به طور کامل محو شود.
سایر علائم و نشانه های روزئولا ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تحریک پذیری در نوزادان و کودکان
- اسهال خفیف
- کاهش اشتها
- تورم پلک ها
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
در صورت مشاهده موارد زیر در کودک خود، به پزشک مراجعه کنید:
- تب بالای 39.4 درجه سانتیگراد
- تشنج ناشی از تب. اگرچه بیشتر تشنج های ناشی از تب بی خطر هستند، اما در صورت وقوع تشنج در کودک، به دنبال مراقبت های فوری پزشکی باشید.
- تب بیش از 7 روز و ظهور عارضه های پوستی.
- عدم بهبود عارضه های پوستی پس از گذشت سه روز.
در صورت داشتن نقص سیستم ایمنی و تماس اخیر با فرد مبتلا به روزئولا، برای بررسی احتمال عفونت و مدیریت آن با پزشک خود تماس بگیرید. لازم به ذکر است که روزئولا در بزرگسالان می تواند شدیدتر از کودکان باشد.
علل ابتلا به روزئولا
روزئولا یک بیماری ویروسی است که عامل اصلی آن معمولاً ویروس هرپس انسانی نوع 6 (HHV-6) و گاهی نیز ویروس هرپس انسانی نوع 7 (HHV-7) می باشد. این ویروس از طریق تماس با بزاق فرد آلوده، مانند استفاده مشترک از ظروف، یا از راه تنفس و از طریق قطرات ریز ناشی از سرفه یا عطسه فرد بیمار منتقل می شود. دوره کمون یا فاصله زمانی بین قرار گرفتن در معرض ویروس و ظهور علائم، حدود 9 تا 10 روز است. پس از آنکه تب بیمار به مدت 24 ساعت قطع شود، بیماری دیگر مسری نخواهد بود. برخلاف بیماری های ویروسی شایع دوران کودکی مانند آبله مرغان که به سرعت در جامعه گسترش می یابند، روزئولا به ندرت منجر به همه گیری های وسیع می شود و بیشتر در فصول بهار و پاییز مشاهده می گردد.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
نوزادان و کودکان بین 6 تا 15 ماهگی به دلیل کاهش سطح آنتی بادی های محافظتی که از مادر در طول دوران بارداری دریافت کرده اند، بیشتر در معرض ابتلا به روزئولا قرار دارند. این آنتی بادی ها در ماه های اولیه پس از تولد، ایمنی نسبی در برابر عفونت های مختلف از جمله روزئولا فراهم می کنند، اما با گذشت زمان، میزان این آنتی بادی ها در بدن نوزاد کاهش یافته و او را مستعدتر به ابتلا می کند.
عوارض بیماری
یکی از عوارض احتمالی روزئولا، تشنج ناشی از تب (تشنج فبریل) است که در اثر افزایش ناگهانی دمای بدن در کودکان مبتلا رخ می دهد. در طول این تشنج، کودک ممکن است برای چند ثانیه تا چند دقیقه هوشیاری خود را از دست داده و دچار لرزش های شدید در دست ها، پاها و سر شود. همچنین، ممکن است به طور موقت کنترل ادرار یا مدفوع خود را از دست بدهد. در صورت بروز تشنج، لازم است فوراً به پزشک مراجعه شود. اگرچه تشنج های ناشی از تب در کودکان خردسال ممکن است نگران کننده به نظر برسند، اما معمولاً کوتاه مدت بوده و به ندرت منجر به آسیب دائمی می شوند.
در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند کسانی که تحت پیوند عضو یا مغز استخوان قرار گرفته اند یا به دلیل بیماری های دیگر دچار نقص ایمنی هستند، روزئولا می تواند عوارض جدی تری ایجاد کند. این افراد ممکن است عفونت های شدیدتری را تجربه کرده و بیشتر در معرض عوارضی مانند ذات الریه یا التهاب مغز (آنسفالیت) قرار بگیرند. در این گروه از بیماران، ویروس ممکن است فعال تر باقی مانده و دوره بیماری طولانی تری داشته باشند.
پیشگیری از بروز بیماری
از آنجا که واکسنی برای پیشگیری از روزئولا در دسترس نیست، بهترین راهکار برای جلوگیری از ابتلا، اجتناب از تماس فرزندتان با کودکان مبتلا به این بیماری است. اگر فرزندتان به روزئولا مبتلا شده است، توصیه می شود تا زمان قطع تب در منزل بماند و از سایر کودکان دور نگه داشته شود.
در بیشتر افراد، آنتی بادی های محافظت کننده در برابر روزئولا در طول زمان و پیش از رسیدن به سن مدرسه در بدن تولید می شود که آن ها را در برابر عفونت مجدد محافظت می کند. با این حال، در صورت ابتلای یکی از اعضای خانواده به روزئولا، برای پیشگیری از انتقال بیماری به سایر افراد غیر ایمن، رعایت بهداشت فردی و شستشوی مکرر دست ها توسط تمام اعضای خانواده ضروری است.
بزرگسالانی که در دوران کودکی به روزئولا مبتلا نشده اند، ممکن است در بزرگسالی به این بیماری دچار شوند، اگرچه معمولاً علائم در آن ها خفیف تر است. بزرگسالان آلوده می توانند ویروس را به کودکان منتقل کنند.
تشخیص روزئولا در نوزادان
تشخیص روزئولا معمولاً بر اساس علائم بالینی، به ویژه تب بالا که به دنبال آن عارضه های پوستی ظاهر می شود، صورت می گیرد. پزشک با معاینه کودک و بررسی شرح حال پزشکی او می تواند به تشخیص برسد. در بیشتر موارد، انجام آزمایش های خاصی برای تشخیص روزئولا ضروری نیست. با این حال، در صورتی که تشخیص قطعی نباشد یا علائم غیرمعمولی بروز کند، پزشک ممکن است آزمایش خون را برای رد سایر علل احتمالی تب و عارضه های پوستی تجویز کند. آزمایش های ویروسی خاص برای تشخیص روزئولا معمولاً مورد نیاز نیستند و به ندرت انجام می شوند.
درمان روزئولا در نوزادان
اکثر کودکان مبتلا به روزئولا حدود یک هفته پس از شروع تب، به طور کامل بهبود می یابند. برای کاهش تب و ناراحتی کودک، می توانید طبق توصیه پزشک از داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید.
در مورد مصرف آسپیرین در کودکان و نوجوانان باید بسیار محتاط بود. مصرف آسپیرین به طور کلی در کودکان زیر 3 سال توصیه نمی شود و در کودکان و نوجوانانی که به تازگی از بیماری های ویروسی مانند آبله مرغان یا علائم شبه آنفولانزا بهبود یافته اند، به دلیل خطر ابتلا به سندرم ری (یک بیماری نادر اما بسیاری خطرناک) هرگز توصیه نمی شود.
در حال حاضر، درمان دارویی خاصی برای روزئولا وجود ندارد. با این حال، برخی پزشکان ممکن است داروی ضدویروسی گانسیکلوویر را برای درمان عفونت در افرادی که سیستم ایمنی بسیار ضعیفی دارند، تجویز کنند. آنتی بیوتیک ها بر بیماری های ویروسی مانند روزئولا بی اثر هستند.
سبک زندگی و درمان های خانگی
روزئولا، مانند سایر عفونت های ویروسی، معمولاً به طور خود به خود بهبود می یابد. پس از فروکش کردن تب، کودک معمولاً احساس بهتری خواهد داشت، اگرچه دوره تب می تواند برای او ناخوشایند باشد. برای کمک به کاهش تب کودک در منزل، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- نوشیدن مایعات فراوان: کودک خود را تشویق کنید تا مقدار زیادی مایعات مانند آب، لیموناد زنجبیلی، نوشیدنی های لیمویی (اگر گازدار است پس از از بین رفتن گاز آن با تکان دادن یا هم زدن)، سوپ رقیق، محلول های الکترولیت خوراکی (مانند پدیالیت) یا نوشیدنی های ورزشی بنوشد تا از کم آبی بدن جلوگیری شود. از مصرف نوشیدنی های گازدار بدون از بین بردن گاز آن ها خودداری کنید زیرا می توانند باعث تجمع گاز در روده و دل درد شوند.
- استحمام با اسفنج ولرم (بدون وان یا دوش): قرار دادن یک اسفنج یا لیف خنک و مرطوب بر روی پیشانی کودک می تواند به تسکین ناراحتی ناشی از تب کمک کند. از استفاده از یخ، آب سرد، قرار گیری در معرض باد مستقیم کولر یا حمام با آب سرد خودداری کنید زیرا ممکن است باعث لرز کودک شود.
هیچ درمان خاصی برای التهاب و عارضه های پوستی ناشی از روزئولا وجود ندارد و این علائم معمولاً پس از مدت کوتاهی به طور خود به خود برطرف می شوند.
راهکارهایی برای کنار آمدن با بیماری
بیماری روزئولا ممکن است باعث شود فرزندتان برای چند روز نیاز به ماندن در خانه و استراحت داشته باشد. تلاش کنید در این مدت فعالیت های لذت بخشی را با او انجام دهید. اگر شاغل هستید و باید به سر کار بازگردید، از والدین، اقوام یا دوستان خود برای مراقبت از فرزندتان کمک بگیرید.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
در صورتی که فرزندتان دچار علائمی مانند عارضه های پوستی که طی چند روز بهبود نمی یابند یا تب بالاتر از 39.4 درجه سانتیگراد به مدت بیش از یک هفته شد، برای او وقت ملاقات با پزشک بگیرید.
در اینجا اطلاعاتی برای کمک به آمادگی شما برای ملاقات با پزشک و همچنین انتظاراتی که می توانید از او داشته باشید، آورده شده است:
- علائم و نشانه های فرزندتان را یادداشت کنید، از جمله زمان شروع و مدت هر کدام.
- اطلاعات پزشکی کلیدی فرزندتان را بنویسید، شامل بیماری های قبلی و درمان های انجام شده، و نام تمام داروهای با نسخه و بدون نسخه ای که اخیراً مصرف کرده است.
- هرگونه منبع احتمالی عفونت را یادداشت کنید، مانند سایر فرزندانی که قبلاً علائم مشابه روزئولا (تب و عارضه های پوستی) داشته اند.
- سؤالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید را یادداشت کنید. تهیه فهرستی از سؤالات به شما کمک می کند تا زمان ملاقات با پزشک را به طور مؤثرتری مدیریت کنید.
برخی از سؤالات اساسی که می توانید از پزشک بپرسید عبارتند از:
- محتمل ترین دلیل علائم و نشانه های کودک من چیست؟
- آیا دلایل دیگری نیز برای این علائم وجود دارد؟
- چه داروهایی را برای کودک من پیشنهاد می کنید؟
- برای بهبود وضعیت فرزندم چه کارهای دیگری می توانم انجام دهم؟
- به نظر شما چه زمانی علائم فرزند من بهبود می یابند؟
- آیا بیماری فرزند من مسری است؟ برای چه مدت؟
در این بین از پرسیدن هر سؤال دیگری که برایتان پیش آمده است، تردید نکنید.
از پزشک چه انتظاری می رود
پزشک تعدادی از سوالات زیر را از شما خواهد پرسید:
- علائم و نشانه های فرزندتان چیست؟
- چه زمانی متوجه این علائم شدید؟
- آیا علائم فرزندتان در طول زمان بهتر یا بدتر شده اند؟
- آیا فرزندتان اخیراً با کودکان دیگری که تب یا عارضه های پوستی داشته اند، در تماس بوده است؟
- آیا کودکتان تب دارد؟ دمای بدن او چقدر است؟
- آیا فرزندتان دچار اسهال نیز شده است؟
- آیا فرزندتان به خوبی غذا و مایعات می خورد؟
- آیا از درمان های خانگی استفاده کرده اید؟ آیا مؤثر بوده اند؟
- آیا فرزندتان اخیراً به بیماری های دیگری نیز مبتلا شده است؟
- آیا فرزندتان اخیراً داروی جدیدی مصرف کرده است؟
- آیا فرزندتان به مهد کودک یا مراکز مراقبت از کودکان می رود؟
- چه نگرانی های دیگری دارید؟
در این بین چه کارهایی می توان انجام داد
پیش از ملاقات با پزشک، فرزندتان را تشویق به استراحت و مصرف مایعات فراوان کنید. استفاده از یک اسفنج حمام مرطوب و کمپرس خنک ممکن است به کاهش تب او کمک کند. از پزشک بپرسید که آیا استفاده از داروهای بدون نسخه کاهنده تب برای فرزندتان بی خطر است یا خیر.
ثبت دیدگاه
دیدگاه خود را درباره این مطلب بنویسید.