سرطان معده

Stomach Cancer

سرطان معده، یکی از سرطان های دستگاه گوارش است که ممکن است در هر قسمتیی از معده ایجاد شود. میزان ابتلای به سرطان معده به شدت با نوع تغذیه مرسوم و سبک زندگی مرتبط است. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز سرطان معده، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.

نگاه کلی

عکس سرطان معده

سرطان معده، در نتیجه رشد غیر عادی سلول های معده ایجاد می شود. معده همچون کیسه ای عضلانی است که در قسمت فوقانی میان شکم و زیر دنده ها قرار گرفته است. وظیفه معده نگه داری غذای خورده شده و هضم آن است.

سرطان معده یا همان سرطان گاستریک می تواند هر قسمت از معده را تحت تأثیر قرار دهد، در بیشتر نقاط دنیا، سرطان معده بیشتر قسمت اصلی معده (تنه معده) را درگیر می کند.

اما در ایالات متحده آمریکا، بروز سرطان معده در ناحیه اتصال کاردیا (قسمت بالای معده) به مری (لولۀ غذایی) شایع تر می باشد. به این قسمت، محل اتصال معده به مری (گاستروازوفاشیال جانکشن) گفته می شود.

محل درگیری معده یکی از عواملی است که پزشکان هنگام بررسی گزینه های درمانی در نظر می گیرند. معمولاً درمان اصلی، جراحی برای برداشتن ناحیه سرطانی در معده است. با این حال در اکثر موارد انجام درمان های دیگری نیز قبل و بعد از جراحی تجویز می شود.

علائم

علائم سرطان معده  عبارتند از:

  • بلع دشوار
  • احساس نفخ بعد از غذا خوردن
  • احساس سیری بعد از خوردن مقدار کمی غذا
  • سوزش شدید و مداوم سر دل
  • سوء هاضمه شدید و دائمی
  • حالت تهوع
  • معده درد
  • استفراغ
  • کاهش بی دلیل وزن

سوزش شدید سر دل از سرطان معده

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

در صورت بروز هرگونه علائم نگران کننده، به پزشک مراجعه کنید. پزشک ابتدا علل معمول بروز این علائم را بررسی می کند.

علل بیماری

مشخص نیست که چه عاملی باعث سرطان معده می شود، با این حال محققان عوامل مختلفی را به عنوان فاکتورهایی که می تواند خطر بروز سرطان معده را افزایش دهد معرفی کرده اند.

به طور کلی، سرطان زمانی شروع می شود که خطایی (جهش) در DNA سلول رخ دهد. این جهش باعث رشد و تقسیم سلول سرطانی با سرعت زیاد و افزایش مدت بقای آن می شود. تجمع سلول های سرطانی، توموری را تشکیل می دهند که می تواند به بافت های مجاور حمله کند. گاهی سلول های سرطانی از تومور جدا شده و در بدن منتشر می شوند (متاستاز). 

بازگشت اسید معده به مری از عوامل بروز سرطان معده

بروز سرطان در محل اتصال معده به مری با بیماری ریفلاکس دستگاه گوارش (بازگشت اسید معده به مری- GERD) و تاحدی با چاقی و استعمال دخانیات در ارتباط است. GERD نوعی بیماری است که در اثر برگشت مکرر اسید معده به مری ایجاد می شود.

بین رژیم غذایی سرشار از غذاهای دودی و نمکی با سرطان تنه معده ارتباط زیادی وجود دارد، با گذر زمان و افزایش استفاده از یخچال برای نگهداری مواد غذایی در سراسر جهان، میزان سرطان معده کاهش یافته است.

سرطان معده

عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)

عواملی که خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش می دهند عبارتند از:

  • رژیم غذایی سرشار از غذاهای نمک سود و دودی
  • رژیم غذایی فقیر از میوه و سبزیجات 
  • سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان معده
  • عفونت با هلیکوباکتر پیلوری (H.Pylori)
  • التهاب طولانی مدت معده
  • کم خونی های شدید و خطرناک
  • استعمال دخانیات
  • پولیپ های معده
  • بیماری GERD (بیماری رفلاکس/برگشت اسید معده به مری)
  • چاقی

استعمال دخانیات از علل بروز سرطان معده

پیشگیری از بروز بیماری

برای کاهش خطر ابتلا به این سرطان می توان روش های زیر را در پیش گرفت:

  • کنترل و حفظ وزن مناسب بدن. چاقی و اضافه وزن می تواند خطر بروز عارضه سرطان را افزایش دهد. در این حال با مشورت با پزشک می توانید برنامه ای تنظیم کنید تا هر هفته بین نیم تا یک کیلو کاهش وزن داشته باشید.
  • داشتن رژیم غذایی غنی از میوه و سبزیجات. روزانه به میزان کافی و متنوعی میوه و سبزیجات مصرف کنید.
  • کاهش مصرف غذاهای نمک سود و دودی. با محدود کردن مصرف این غذاها از معده خود محافظت می کنید.
  • عدم استعمال دخانیات. در صورتی که سیگار می کشید آن را ترک کنید. در صورتی که سیگار نمی کشید، هرگز مصرف آن را شروع نکنید. سیگار کشیدن خطر ابتلا به سرطان معده و همچنین بسیاری از انواع دیگر سرطان را افزایش می دهد. ترک سیگار دشوار است، بنابراین بهتر است از پزشک کمک بگیرید.
  • با پزشک خود در مورد احتمال ابتلا به سرطان معده صحبت کنید. در صورتی که در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان معده می باشید با پزشک خود صحبت کنید. ممکن است برای افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان معده دارند، انجام منظم آزمایش هایی مانند اندوسکوپی برای جستجوی علائم سرطان معده توصیه شود.

پیشگیری از سرطان معده با مصرف میوه و سبزیجات

تشخیص

آزمایش هایی که برای تشخیص سرطان های معده انجام می شوند عبارتند از:

  • اندوسکوپی فوقانی (استفاده از دوربینی کوچک برای معاینه و بررسی داخل معده). لوله ای نازک که دوربین کوچکی سر آن قرار دارد، از طریق گلو وارد معده می شود و پزشک درون معده را از نظر وجود علائم سرطانی بررسی می کند.
  • بیوپسی (برداشتن نمونه ای از بافت برای بررسی میکروسکوپی). در صورت مشاهده بافتی مشکوک، تکه ای از آن برای ارزیابی برداشته شده (بیوپسی / نمونه برداری) و به آزمایشگاه فرستاده می شود.
  • تصویربرداری. روش های تصویربرداری که برای بررسی سرطان معده استفاده می شوند، شامل اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT - سی تی اسکن) و نوع خاصی از رادیوگرافی که "بلع باریم" نامیده می شود، می باشند.

تصویربرداری از راه های تشخیص سرطان معده

تعیین مرحله سرطان های معده

مرحله بندی سرطان معده به پزشک در تصمیم گیری برای انتخاب بهترین روش درمانی، کمک می کند. آزمایش هایی که برای تعیین مرحله سرطان انجام می شوند عبارتند از:

  • آزمایش خون. به منظور بررسی عملکرد سایر اندام های بدن مانند کبد توصیه می شود آزمایش خون گرفته شود، این آزمایش می تواند ننشان دهد آیا عملکرد این اندام ها تحت تأثیر سرطان معده قرار گرفته است یا خیر.
  • آندوسکوپی التراسوند (سونوگرافی اندوسکوپیک). در حین یک آندوسکوپی التراسوند، یک لوله باریک با یک دوربین در سر آن از طریق گلو وارد معده می شود. در این حال از یک وسیله با کاوشگر سونوگرافیک برای ثبت تصاویر از معده استفاده می شود. آندوسکوپی التراسوند به پزشکان کمک می کند تا میزان پیشروی و نفوذ سرطان را در دیواره معده ارزیابی کنند.  
  • روش های تصویربرداری. این روش ها شامل CT (سی تی اسکن) و توموگرافی انتشار پوزیترون (PET - پِت اسکن) می باشند.
  • جراحی تشخیصی. ممکن است پزشک توصیه کند تا برای یافتن میزان گسترش سرطان به خارج از مری یا معده، و پیشروی آن به سمت قفسه سینه یا شکم، جراحی انجام شود. جراحی تشخیصی به روش لاپاراسکوپی انجام می شود. لاپاراسکوپی به این صورت است که جراح چندین برش کوچک در شکم ایجاد می کند و دوربین مخصوصی را وارد آن می کند، تصاویر حاصل از طریق مانیتورهای موجود در اتاق عمل قابل مشاهده هستند.

بسته به شرایط بیمار، ممکن است از آزمایش ها و روش های دیگری نیز برای مرحله بندی بیماری استفاده شود.

پزشک از اطلاعات حاصل از روش های تصویربرداری برای تعیین مرحله سرطان استفاده می کند. مراحل سرطان با اعداد رومی نشان داده شده و از 0 تا IV متغیر است. پایین ترین مرحله نشان می دهد که سرطان کوچک بوده و فقط لایه های داخلی معده را تحت تأثیر قرار داده است. در IV، مرحله سرطان، پیشرفته در نظر گرفته شده که ممکن است به سایر نقاط بدن نیز منتشر شده باشد.

مراحل سرطان معده

مراحل سرطان معده عبارتند از:

  • مرحله I. در این مرحله، تومور به سطحی ترین لایه بافت پوشاننده درون کاردیا یا معده محدود است. همچنین ممکن است سلول های سرطانی به تعداد محدودی از گره های لنفاوی مجاور انتشار پیدا کرده باشند.
  • مرحله II. سرطان در این مرحله، عمیق تر شده و به لایه های عضلانی پایین تر در مری یا دیواره معده رسیده است. همچنین ممکن است تعداد بیشتری از گره های لنفاوی را درگیر کرده باشد.
  • مرحله III. در این مرحله، سرطان تمام لایه های مری یا معده را درگیر کرده و یا به ساختارهای مجاور گسترش یافته، یا ممکن است تومور کوچک باشد اما به طور گسترده ای به غدد لنفاوی منتشر شده باشد.
  • مرحله IV. در این مرحله سرطان به مناطقی دیگر از بدن گسترش یافته است.

مراحل سرطان معده

درمان

انتخاب روش های درمانی برای سرطان های معده، به مرحله و محل سرطان، سلامت کلی و خواسته بیمار بستگی دارد.

جراحی

هدف از جراحی، برداشتن کل تومور و حاشیه ای از بافت سالم -در صورت امکان-، می باشد.

روش های جراحی عبارتند از:

  • برداشتن تومورهای مراحل اولیه از پوشش معده. در روش برداشتن غشای مخاطی با آندوسکوپی (رزکشن موکوزال اندوسکوپیک)، تومور(های) سرطانی بسیار کوچک و محدود به پوشش داخلی معده به کمک آندوسکوپی، برداشته می شوند. آندوسکوپ لوله ای نازک با دوربین است که از طریق حلق وارد معده می شود. پزشک از ابزار خاصی برای برداشتن تومور و حاشیه ای از بافت سالم پوشش معده استفاده می کند.
  • برداشتن بخشی از معده (ساب توتال گاسترکتومی). طی این روش، جراح بخشی از معده را که درگیر بیماری است، بر می دارد. این جراحی یکی از رایج ترین روش های جراحی در زمانی که محل درگیری معده نزدیک به روده کوچک است می باشد.
  • برداشتن کل معده (توتال گاسترکتومی). توتال گاسترکتومی به صورت برداشتن کل معده و برخی از بافت های اطراف می باشد. در این حال مری مستقیماً به روده کوچک متصل می شود و غذا از این طریق، در دستگاه گوارشی بیمار، حرکت می کند. توتال گاسترکتومی بیشتر در زمانی انجام می شود که بیماری، قسمت وسیعی از تنه معده و یا محل اتصال معده به مری را درگیر کرده باشد. 
  • برداشتن غدد لنفاوی برای بررسی وجود سلول های سرطانی. جراح، غدد لنفاوی شکم را خارج کرده تا از نظر وجود سلول های سرطانی بررسی شوند.
  • جراحی برای تسکین علائم. برداشتن بخشی از معده، می تواند علائم رشد تومور را در افراد مبتلا به سرطان پیشرفته معده تسکین دهد. در این حالت، جراحی، سرطان پیشرفته معده را درمان نمی کند، اما می تواند علائم آزاردهنده ناشی از بیماری را کاهش دهد.

جراحی، احتمال خطر خونریزی و عفونت را به همراه دارد و اگر تمام یا بخشی از معده برداشته شود، بیمار ممکن است دچار مشکلات گوارشی شود.

جراحی سرطان معده

پرتو درمانی (رادیوتراپی)

در پرتو درمانی از پرتوهای پر انرژی مانند اشعه ایکس و پروتون برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. پرتوهای پر انرژی از دستگاهی تابیده می شوند که هنگامی که بیمار روی تخت درمان دراز کشیده است، به دور بیمار حرکت می کند.

در سرطان های معده، می توان برای کوچک کردن تومور و تسهیل برداشتن آن، پیش از جراحی، پرتو درمانی انجام داد. همچنین پس از جراحی، از پرتو درمانی برای از بین بردن سلول های سرطانی که ممکن است در اطراف مری یا معده باقی مانده باشند، استفاده می شود.

در سرطان های محل اتصال مری به معده، معمولاً پیش از جراحی، پرتو درمانی و شیمی درمانی به طور همزمان (کمورادیوتراپی)  انجام می شوند.

پرتو درمانیِ معده می تواند باعث اسهال، سوء هاضمه، حالت تهوع و استفراغ شود. ممکن است پرتو درمانیِ مِری باعث درد هنگام بلع و مشکل بلع شود. گاهی پزشک برای جلوگیری از بروز این عارضه های جانبی توصیه می کند تا از لوله ی تغذیه استفاده شود، لوله تغذیه از طریق برش کوچکی در شکم، داخل معده قرار داده می شود و تا زمانی که مری بهبود یابد از آن استفاده خواهد شد.

در سرطان های پیشرفته، از پرتو درمانی برای تسکین عوارض جانبی ناشی از گسترش تومور استفاده می شود.

پرتودرمانی از راه های درمان سرطان معده

شیمی درمانی

شیمی درمانی، درمانی دارویی است که از داروهای خاصی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند. داروهای شیمی درمانی در سراسر بدن به گردش درآمده و سلول های سرطانی را که به خارج از معده گسترش یافته اند از بین می برند.

شیمی درمانی قبل از جراحی (نِئواَدجووَنْت) به کوچک شدن تومور کمک می کند و در نتیجه جراحی و برداشتن آن آسان تر خواهد شد. شیمی درمانی پس از جراحی (اَدجووَنْت) برای از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده، انجام می شود. در اغلب موارد برنامه درمانی شامل تلفیقی از شیمی درمانی و پرتو درمانی می باشد. در افراد مبتلا به سرطان پیشرفته معده، شیمی درمانی به تنهایی برای تسکین علائم استفاده می شود.

عوارض جانبی شیمی درمانی بستگی به نوع داروهای استفاده شده دارد.

داروهای هدفمند و ایمنی درمانی سرطان

در درمان های هدفمند از داروهایی استفاده می شود که به ناهنجاری های خاصی در سلول های سرطانی حمله می کنند، در ایمنی درمانی (ایمونوتراپی)، سیستم ایمنی بدن به سمت نابودی سلول های سرطانی هدایت می شود. به طور معمول داروهای مورد استفاده در این روش ها عبارتند از:

داروهای هدفمند اغلب در ترکیب با داروهای شیمی درمانی استاندارد استفاده می شوند. بررسی سلول های سرطانی به پزشک در انتخاب بهترین روش درمانی و ارزیابی اثربخشی هر درمان، کمک می کند.

مراقبت های حمایتی (تسکینی)

مراقبت تسکینی، مراقبت پزشکی ویژه ای است که بر روی تسکین درد و سایر علائم جدی بیماری، متمرکز است. متخصصان مراقبت تسکینی، خانواده و سایر پزشکان در پشتیبانی از بیمار و تکمیل درمان های کنونی، همکاری دارند. می توان در حالی که بیمار تحت درمان های تهاجمی مانند جراحی، شیمی درمانی یا پرتو درمانی قرار دارد، از مراقبت های تسکینی کمک گرفت.

ترکیبی از مراقبت های تسکینی همراه با سایر روش های مناسب درمانی باعث می شود افراد مبتلا به سرطان احساس بهتر و عمر طولانی تری داشته باشند.

مراقبت های تسکینی توسط تیمی از پزشکان، پرستاران و سایر افراد متخصص آموزش دیده ارائه می شوند. تیم های مراقبت تسکینی با هدف بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به سرطان و خانواده های آنها، وارد عمل می شوند. این نوع مراقبت در کنار درمان های دیگر ارائه می شود.

راهکارهایی برای کنار آمدن با بیماری

تشخیص ابتلا به سرطان می تواند ترسناک و بسیار سخت باشد. در ابتدا بیمار باید بتواند خود را با این وضعیت وفق دهد، روش هایی می تواند باعث شوند که او با شرایط بهتر کنار بیاید. از جمله این اقدامات می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • کسب اطلاعات کافی برای تصمیم گیری در مورد درمان. می توان از پزشک درخواست کرد تا جزئیات بیشتری در مورد سرطان مانند نوع، مرحله و روش های درمانی را برای بیمار توضیح دهد. این جزئیات می توانند در کسب اطلاعات بیشتر در مورد سرطان معده و مزایا و خطرات هر روش درمانی کمک کننده باشند.
  • فعال ماندن. تشخیص سرطان به این معنی نیست که بیمار مجبور است کارهایی را که دوست دارد یا به طور معمول انجام می داده را متوقف کند. در بیشتر مواقع بهتر است اگر بیمار احساس خوبی برای انجام کاری دارد، آن را انجام دهد.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

اگر علائم نگران کننده ای مشاهده شد، به پزشک مراجعه شود. پزشک اگر به مشکلی در معده شک کند، بیمار را به متخصص گوارش ارجاع می دهد. به محض تشخیص سرطان کاردیا یا بدنه معده، بیمار به متخصص سرطان (انکولوژیست) یا جراح متخصص دستگاه گوارش، ارجاع داده می شود.

از آنجا که زمان ملاقات ها کم می باشد، بهتر است که بیمار از قبل آمادگی لازم را داشته باشد. در اینجا اطلاعاتی برای کسب آمادگی، آورده شده اند.

آن چه می توانید انجام دهید

  • آگاه بودن از هرگونه محدودیت قبل مراجعه. در زمان تعیین وقت، در مورد کارهایی که لازم است انجام شوند مانند محدود کردن رژیم غذایی، سؤال شود.
  • نوشتن علائمی که تجربه می شوند، از جمله مواردی که به نظر می رسند با بیماری ارتباطی ندارند.
  • نوشتن اطلاعات مهم شخصی، از جمله استرس های عمده یا تغییرات اخیرزندگی.
  • تهیه لیستی از تمام داروها، ویتامین ها و مکمل های مصرفی.
  • توجه به مواردی که علائم رابهبود می بخشند یا بدتر می کنند. غذاها، داروها یا سایر عواملی که بر علائم تأثیر می گذارند، ثبت شوند.
  • همراه بردن یکی از اعضای خانواده یا دوستان. گاهی اوقات به خاطر سپردن تمام اطلاعات ارائه شده در ملاقات، دشوار می باشد. فردی که همراه بیمار می باشد، در یادآوری مباحث فراموش شده توسط بیمار، به او یاری می رساند.
  • نوشتن سؤالاتی که بیمار می خواهد از پزشک بپرسد.

زمان مراجعه محدود می باشد، بنابراین تهیه لیستی از سؤالات به بیمار در صرفه جویی در وقت کمک خواهد کرد. در صورت کمبود زمان، سؤالات از مهم ترین تا کم اهمیت ترین آنها لیست شوند. سؤالاتی در مورد سرطان معده که بهتر است از پزشک پرسید:

  • سرطان معده از چه نوعی می باشد؟
  • بیماری من چقدر پیشرفت کرده است؟
  • به چه آزمایش هایی نیاز می باشد؟
  • روش های درمانی شامل چه مواردی می باشند؟
  • درمان ها چقدر تأثیر گذار هستند؟
  • مزایا و خطرات هر روش چیست؟
  • بهترین روش درمانی چیست؟
  • درمان چه تأثیری بر زندگی خواهد گذاشت؟ آیا می توان به انجام کارها ادامه داد؟
  • آیا باید روش دیگری را در پیش گرفت؟ هزینه آن چقدر است و آیا بیمه آن را پوشش می دهد؟
  • آیا بروشور، مطلب چاپی یا وب سایتی را برای مطالعه پیشنهاد می کنید؟

علاوه بر پرسیدن سؤالات آماده شده از قبل، از پرسیدن سؤالاتی که هنگام مراجعه برایتان پیش می آید، تردید نکنید.

از پزشک چه انتظاری می رود

پزشک احتمالاً سؤالاتی خواهد پرسید. آمادگی برای پاسخگویی به سؤالات در صرفه جویی زمان برای پرداختن به نکات دیگر، کمک خواهد کرد. سؤالاتی که پزشک ممکن است بپرسد عبارتند از:

  • چه زمانی برای اولین بار علائم بروز کرده اند؟
  • علائم مداوم هستند یا گذرا؟
  • شدت علائم چقدر است؟
  • چه مواردی سبب بهبودی علائم می شوند؟
  • چه مواردی علائم را بدتر می کنند؟
ثبت دیدگاه دیدگاه خود را به اشتراک بگذارید.
ارسال
دیدگاه ها
مشاوره