اختلالات خونریزی زمانی رخ می دهد که بدن به دلایل متعددی از جمله بیماری های ارثی یا اکتسابی، فاقد فاکتورهای مؤثر برای انعقاد خود باشد. در نتیجۀ نبود یا کمبود فاکتورهای انعقادی، خطر خونریزی داخلی و خارجی افزایش می یابد. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و عوامل اختلالات خونریزی، روش های تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
اختلال خونریزی عارضه ای است که بر لخته شدن خون تأثیر می گذارد. روند لخته شدن که به انعقاد نیز معروف است، خون را از مایع به جامد تبدیل می کند. هنگام آسیب یا جراحت، خون به طور معمول شروع به لخته شدن می کند تا مانع از دست دادن شدید خون شود. برخی بیماری ها، از لخته شدن خون در زمان مناسب جلوگیری می کنند که این امر می تواند منجر به خونریزی شدید یا طولانی مدت شود.
اختلالات خونریزی می تواند باعث خونریزی غیر طبیعی در خارج و داخل بدن شود. برخی از این اختلالات می توانند میزان خون خارج شده از بدن را به شدت افزایش دهند. برخی دیگر باعث خونریزی در زیر پوست یا اندام های حیاتی مانند مغز می شوند.
اختلالات خونریزی اغلب زمانی ایجاد می شود که خون نتواند به درستی لخته شود. برای انعقاد خون، بدن به پروتئین های خون به نام فاکتورهای انعقاد و سلول های خونی به نام پلاکت نیاز دارد. معمولاً پلاکت ها تجمع پیدا می کنند و یک سد در محل رگ خونی آسیب دیده، ایجاد می کنند. سپس سایر عواملی که باعث ایجاد لخته می شوند با یکدیگر جمع شده و لخته فیبرین را تشکیل خواهند داد و اینگونه پلاکت ها در محل مناسب خود قرار گرفته و از خارج شدن جریان خون از رگ خونی جلوگیری می کنند.
با این حال در افراد مبتلا به اختلالات خونریزی، فاکتورهای انعقادی یا پلاکت ها به صورت مناسب عمل نمی کنند. هنگامی که خون لخته نشود، خونریزی بیش از حد یا طولانی مدت و همچنین خونریزی های خود به خودی یا ناگهانی در عضلات، مفاصل یا سایر قسمت های بدن، رخ خواهد داد.
بیشتر اختلالات خونریزی ارثی است به این معنی که از والدین به فرزندان منتقل می شود. با این حال برخی از این اختلالات ممکن است در نتیجه سایر بیماری ها مانند بیماری های کبدی و موارد زیر ایجاد شوند:
داروهایی که می توانند در لخته شدن خون تداخل ایجاد کنند، داروهای ضد انعقاد خون نامیده می شوند.
اختلالات خونریزی می تواند ارثی یا اکتسابی باشند. اختلالات ارثی از طریق ژنتیک منتقل می شوند. اختلالات اکتسابی می توانند در اواخر زندگی ایجاد شوند یا خود به خود بروز کنند. برخی از اختلالات خونریزی می تواند منجر به خونریزی شدید در اثر حادثه یا آسیب شوند. در سایر اختلالات، خونریزی شدید ممکن است به طور ناگهانی و بدون دلیل اتفاق بیفتد.
اختلال های خونریزی مختلفی وجود دارد اما موارد زیر شایع ترین این اختلالات هستند:
علائم بسته به نوع اختلال خونریزی ممکن است متفاوت باشد. با این حال علائم اصلی عبارتند از:
در صورت داشتن یک یا چند مورد از این علائم، فوراً به پزشک مراجعه نمایید. پزشک بیماری را تشخیص داده و به شما در جلوگیری از عوارض مرتبط با برخی اختلالات خونی کمک خواهد کرد.
برای تشخیص اختلالات خونریزی، پزشک از شما در مورد علائم و سابقه پزشکی سوال کرده و معاینه جسمی انجام خواهد داد. موارد زیر را حتماً به اطلاع پزشک خود برسانید:
پس از جمع آوری این اطلاعات، پزشک به احتمال زیاد آزمایش خون را برای تشخیص صحیح تر تجویز خواهد نمود. این آزمایش ها، شامل موارد زیر هستند:
گزینه های درمانی بسته به نوع اختلال خونریزی و شدت آن متفاوت است. اگرچه درمان ها نمی توانند اختلالات خونریزی را درمان کنند اما می توانند علائم مربوط به برخی اختلالات را تسکین دهند.
برخی از اختلالات خونریزی ممکن است با محصولات موضعی یا اسپری ها درمان شوند. سایر اختلالات از جمله هموفیلی را می توان با فاکتور های انعقادی خون، درمان کرد. این نوع درمان شامل تزریق فاکتور انعقادی است. این تزریق ها می توانند از خونریزی بیش از حد جلوگیری و آن را کنترل کنند.
در صورت نبود فاکتورهای انعقادی خاصی می توان از روش تزریق پلاسمای تازه منجمد استفاده کرد. پلاسمای تازه منجمد حاوی فاکتورهای V و VIII است که دو پروتئین مهم در لخته شدن خون می باشند. این تزریقات باید در بیمارستان انجام شود.
بیشتر عوارض مرتبط با اختلالات خونریزی را می توان با درمان پیشگیری یا کنترل کرد و درمان سریع بسیار حائز اهمیت است. عوارض زیر معمولاً زمانی اتفاق خواهند افتاد که اختلالات خونریزی خیلی دیر درمان و کنترل شود:
در صورت شدید بودن اختلال یا از دست دادن بیش از حد خون نیز، عوارض بالا ایجاد خواهد شد.
اختلالات خونریزی به خصوص اگر به سرعت درمان نشوند، برای زنان بسیار خطرناک تر هستند. این نوع اختلالات، خطر خونریزی بیش از حد هنگام زایمان و سقط جنین را افزایش می دهد. زنان مبتلا به اختلالات خونریزی ممکن است خونریزی قاعدگی بسیار سنگینی را تجربه کنند که می تواند منجر به کم خونی شود. کم خونی می تواند باعث ضعف، تنگی نفس و سرگیجه شود.
اگر زنی به اندومتریوز مبتلا باشد، ممکن است خون زیادی از دست بدهد ولی متوجه نشود زیرا این خونریزی در ناحیه شکم یا لگن است و دیده نمی شود.
در صورت مشاهده علائم اختلال خونریزی، فوراً با پزشکتان تماس بگیرید. درمان سریع به شما کمک خواهد کرد تا از بروز هرگونه عارضه احتمالی جلوگیری شود.