خونریزی بینی با لخته | علل بروز، پیشگیری و درمان

خونریزی بینی، که به آن اپیستاکسی نیز گفته می شود، زمانی رخ می دهد که یک یا چند رگ خونی در داخل بینی پاره شوند. این یک اتفاق نسبتاً رایج است و تخمین زده می شود که حدود 60 درصد از افراد در طول زندگی خود حداقل یک بار آن را تجربه می کنند، در حالی که حدود 6 درصد نیاز به مراجعه به پزشک پیدا می کنند. گاهی اوقات، خون خارج شده از بینی ممکن است حاوی لخته های خون باشد که می تواند ظاهر و نگرانی فرد را افزایش دهد.

علل خونریزی بینی چیست؟

دلایل متعددی برای خونریزی بینی وجود دارد، اما شایع ترین آن ها شامل آسیب فیزیکی مستقیم به بینی و شرایط محیطی مانند دما و رطوبت هوا است.

ضربه: ضربه مستقیم به بینی، مانند شکستگی بینی، می تواند باعث خونریزی شود. در صورت خونریزی بینی پس از آسیب به سر، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
هوای خشک: هوای خشک بیرون یا هوای گرم و خشک درون منزل می تواند غشاهای مخاطی بینی را تحریک و خشک کند. این خشکی می تواند منجر به ایجاد پوسته هایی شود که ممکن است خارش داشته باشند و هنگام دستکاری، کندن یا خراشیدن خونریزی کنند. در فصل زمستان، ترکیب هوای سرد و خشک با فین کردن مکرر ناشی از سرماخوردگی، احتمال خونریزی بینی را افزایش می دهد.

چرا لخته خون هنگام خونریزی بینی دیده می شود؟

سرعت خونریزی: اگر خونریزی بینی سریع و شدید باشد، خون فرصت کافی برای رقیق ماندن را از دست می دهد و ممکن است قبل از خروج از بینی لخته شود.
ماندن طولانی مدت خون در بینی: اگر خونریزی بینی سریع و شدید باشد، خون فرصت کمتری برای لخته شدن در داخل بینی پیدا می کند و بیشتر به صورت مایع از بینی خارج می شود. اما در خونریزی آهسته یا طولانی مدت، خون برای مدت طولانی تری در معرض هوا و بافت های بینی قرار می گیرد و فاکتورهای لخته شدن فعال شده و لخته تشکیل می شود.
خشکی بینی: خشکی شدید مخاط بینی می تواند باعث ایجاد ترک های کوچک و خونریزی شود. در این حالت، خون ممکن است قبل از خروج با مخاط خشک مخلوط شده و به شکل لخته های کوچک دیده شود.
شدت آسیب: خونریزی ناشی از ضربه شدید ممکن است با لخته های بزرگ تر همراه باشد.
اختلالات لخته شدن خون: در افرادی که اختلالات لخته شدن خون دارند، خونریزی ممکن است دیرتر متوقف شود و لخته های غیرطبیعی تشکیل شوند.

خون تازه و لخته خون از نظر ظاهری و وضعیت فیزیکی با یکدیگر تفاوت دارند:

خون تازه:

رنگ: معمولاً قرمز روشن است، به خصوص اگر از شریان باشد و اکسیژن زیادی حمل کند. خون وریدی که اکسیژن کمتری دارد ممکن است کمی تیره تر باشد، اما همچنان قرمز است.
بافت: مایع روان و جاری است. هنوز فرایند لخته شدن در آن رخ نداده است.

لخته خون:

رنگ: معمولاً قرمز تیره، قهوه ای تیره یا حتی سیاه به نظر می رسد. این تیرگی به دلیل تغییرات شیمیایی در هموگلوبین در طی فرایند لخته شدن است.
بافت: جامد یا نیمه جامد و ژله ای است. خون به دلیل فعال شدن فاکتورهای لخته شدن و تشکیل رشته های فیبرین، ساختاری منسجم پیدا کرده است. ممکن است شبیه تکه های ژله ای یا توده های سفت باشد.

خون تازه مایع و قرمز روشن است، در حالی که لخته خون جامد یا نیمه جامد و تیره تر است. مشاهده لخته در خونریزی بینی نشان دهنده این است که خون برای مدتی در بینی باقی مانده و فرایند لخته شدن در آن رخ داده است.

علل خونریزی مکرر بینی چیست؟

انگشت در بینی کردن

تحریک مکرر مخاط بینی با انگشت می تواند به رگ های خونی سطحی آسیب برساند و باعث خونریزی شود. اگر به آلرژی هایی مانند تب یونجه یا هر وضعیت دیگری که باعث خارش بینی می شود مبتلا هستید، احتمال انگشت در بینی کردن به صورت آگاهانه یا ناخودآگاه افزایش می یابد.

فین کردن

فین کردن شدید و با فشار زیاد می تواند باعث پارگی رگ های خونی سطحی در بینی شود.

اختلالات لخته شدن

اختلالات ارثی لخته شدن خون مانند هموفیلی و تلانژکتازی هموراژیک می توانند منجر به خونریزی مکرر بینی شوند.

داروها

مصرف داروهایی که خون را رقیق می کنند یا به عنوان رقیق کننده خون عمل می کنند، مانند آسپرین، کلوپیدوگرل (پلاویکس) یا وارفارین (کومادین)، می تواند بند آمدن خونریزی بینی را دشوارتر کند.

داروهای موضعی و اسپری های بینی

داروهای موضعی بینی مانند کورتیکواستروئیدها و آنتی هیستامین ها، گاهی اوقات می توانند باعث خونریزی بینی شوند. استفاده مکرر و تحریک ناشی از تماس نوک اسپری بینی با پوست داخل بینی نیز می تواند منجر به خونریزی شود.

مکمل های غذایی

برخی مکمل های غذایی می توانند خون را رقیق کرده و مدت زمان خونریزی را طولانی تر کنند و بند آمدن خونریزی را دشوار سازند. این مکمل ها شامل زنجبیل، بابونه، سیر، جینکوبیلوبا، جینسینگ و ویتامین E هستند.

بیماری زمینه ای

برخی بیماری ها مانند بیماری های کلیوی یا کبدی می توانند توانایی لخته شدن خون را کاهش داده و کنترل خونریزی بینی را دشوارتر کنند. فشار خون بالا و نارسایی احتقانی قلب نیز می توانند فرد را مستعدتر به خونریزی بینی کنند.

فشار خون میتواند از علل خونریزی بینی مکرر باشد

دفورمیتی (بدشکلی)

ناهنجاری های ساختاری بینی، چه مادرزادی، ناشی از تصادف یا جراحی زیبایی، می توانند منجر به خونریزی مکرر بینی شوند.

تومورها

تومورهای بینی یا سینوس ها، چه خوش خیم و چه بدخیم، می توانند باعث خونریزی بینی شوند. این احتمال در افراد مسن تر و سیگاری ها بیشتر است.

مصرف مواد مخدر

مصرف کوکائین یا سایر مواد مخدر از طریق بینی می تواند باعث آسیب و پارگی رگ های خونی در مجاری بینی شده و منجر به خونریزی مکرر گردد.

مواد شیمیایی تحریک کننده

قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی تحریک کننده مانند دود سیگار، اسید سولفوریک، آمونیاک و بنزین در محیط کار یا سایر مکان ها می تواند منجر به خونریزی مکرر بینی شود.

در زمان خونریزی بینی باید چه کار کرد؟

هنگامی که دچار خونریزی بینی می شوید، رعایت نکات زیر می تواند به بند آمدن خونریزی و جلوگیری از عود آن کمک کند:

حفظ آرامش و نشستن: سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید و بنشینید. خم شدن به جلو می تواند به جلوگیری از قورت دادن خون کمک کند.
فشار دادن بینی: قسمت نرم بینی (پایین استخوان بینی) را با انگشت شست و اشاره به مدت 10 تا 15 دقیقه به طور مداوم فشار دهید. از باز کردن و بررسی زودهنگام بینی خودداری کنید، زیرا ممکن است خونریزی دوباره شروع شود. تنفس را از طریق دهان انجام دهید.
استفاده از کمپرس سرد: قرار دادن یک کمپرس سرد یا کیسه یخ روی پل بینی می تواند به تنگ شدن عروق خونی و کاهش خونریزی کمک کند.
اجتناب از دستکاری بینی: در طول و بعد از خونریزی، از دستکاری، فین کردن شدید یا فرو کردن اشیاء داخل بینی خودداری کنید، زیرا این کار می تواند روند بهبودی را مختل کرده و باعث شروع مجدد خونریزی شود.
مرطوب نگه داشتن بینی: پس از بند آمدن خونریزی، برای چند روز از اسپری های سالین یا پمادهای مرطوب کننده (مانند وازلین) به آرامی در داخل بینی استفاده کنید تا از خشکی و ایجاد پوسته جلوگیری شود.
اجتناب از فعالیت های سنگین: برای چند ساعت پس از خونریزی، از انجام فعالیت های سنگین یا ورزش هایی که فشار خون را بالا می برند، خودداری کنید.
عدم دستکاری لخته ها: سعی نکنید لخته های داخل بینی را به زور خارج کنید، زیرا این کار می تواند باعث شروع مجدد خونریزی شود. اجازه دهید لخته ها به تدریج و با مرطوب نگه داشتن بینی خود به خود جدا شوند.
پیگیری در صورت تکرار: اگر خونریزی بینی مکرر است یا به راحتی بند نمی آید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

چه زمانی باید به پزشک درباره خونریزی بینی مراجعه کنید

در حالی که بیشتر خونریزی های بینی جای نگرانی ندارند، برخی از آن ها می توانند نشانه ای از مشکلات جدی تر باشند و نیاز به ارزیابی پزشکی فوری دارند. در صورت بروز هر یک از موارد زیر، باید به پزشک مراجعه کنید:

اگر خونریزی بینی شما پس از 20 دقیقه فشار مداوم متوقف نشود.
اگر خونریزی بینی با لخته های بزرگ یا مکرر همراه است، به خصوص اگر با علائم دیگری مانند کبودی آسان یا خونریزی از سایر نقاط بدن همراه باشد.
اگر خونریزی بینی در نتیجه آسیب به سر رخ داده باشد.
اگر پس از آسیب دیدگی، شکل بینی شما غیرطبیعی به نظر می رسد یا احساس می کنید بینی تان شکسته است.
اگر خونریزی های مکرری را تجربه می کنید که ناشی از تحریکات جزئی آشکار نیستند، حتماً با پزشک خود در میان بگذارید. خونریزی های مکرر بینی که بیش از یک بار در هفته اتفاق می افتند، ممکن است نشانه ای از یک وضعیت پزشکی زمینه ای باشند که نیاز به بررسی دارد.

پیشگیری از خونریزی بینی

شما می توانید با انجام برخی اقدامات ساده، خونریزی های بینی خود را کاهش دهید و ممکن است از بروز آن ها جلوگیری کنید:

از انگشت کردن داخل بینی خود پرهیز کنید و بینی تان را به آرامی پاک کنید.
اگر سیگار می کشید، سعی کنید ترک کنید.
داخل بینی خود را با اسپری نمک مرطوب کنید.
در ماه های زمستان از مرطوب کننده استفاده کنید.
قبل از خواب از پمادهایی مانند باسیتراسین، پماد A و D، اوسرین، پلی اسپورین یا وازلین به لبه هر سوراخ بینی بزنید.
برای محافظت از صورت در صورت بروز حادثه در رانندگی، کمربند ایمنی ببندید.
در هنگام ورزش هایی که ممکن است آسیب به ناحیه صورت داشته باشند، مانند کاراته و یا هاکی از تجهیزات محافظ مناسب استفاده کنید.
با استفاده از تجهیزات مناسب از تنفس در مواد شیمیایی تحریک کننده پرهیز کنید.

نتیجه گیری

اگر خونریزی های مکرر بینی دارید، برای یافتن علت احتمالی و دریافت راهکارهایی برای پیشگیری از آن ها، با پزشک خود مشورت کنید. پزشک شما ممکن است شما را برای ارزیابی دقیق تر به یک متخصص گوش، حلق و بینی (ENT) ارجاع دهد. اگر داروهای رقیق کننده خون مصرف می کنید، پزشک ممکن است تنظیم دوز آن را توصیه کند. مشاهده لخته خون در خونریزی بینی معمولاً جای نگرانی فوری ندارد، اما اگر مکرر باشد، با حجم زیاد همراه باشد یا با علائم دیگر رخ دهد، پیگیری با پزشک برای بررسی علت زمینه ای توصیه می شود.