پولیپ های بینی | علل بروز، نشانه ها، روش تشخیص و درمان

پولیپ های بینی، رشد غیرطبیعی بافت در بینی و سینوس ها هستند که می توانند تنفس را دشوار کنند. اگرچه ماهیت این توده های نرم و اغلب بدون درد که ناشی از التهاب طولانی مدت در این نواحی ایجاد می شوند، غیرسرطانی است، اما می توانند کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهند. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز پولیپ بینی، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.

پولیپ های بینی چیست؟

پولیپ بینی زائده های نرم، بدون درد و غیرسرطانی هستند که در پوشش داخلی مجاری بینی یا سینوس ها رشد می کنند و ظاهری شبیه قطرات اشک یا انگور آویزان دارند. این عارضه ناشی از التهاب مزمن بوده و اغلب با آسم، عفونت های مکرر، آلرژی ها، حساسیت به داروها یا برخی اختلالات سیستم ایمنی همراه است.

پولیپ های بینی

پولیپ های کوچک بینی ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکنند. با این حال، تجمع و رشد دسته ای از پولیپ ها می تواند مجاری بینی را مسدود کرده و منجر به مشکلات تنفسی، کاهش حس بویایی و چشایی و عفونت های مکرر شود.

هر فردی ممکن است به پولیپ بینی مبتلا شود، اما این مشکل بیشتر در بزرگسالان دیده می شود. داروها اغلب می توانند اندازه پولیپ ها را کاهش داده یا آن ها را از بین ببرند، اما در برخی موارد نیاز به جراحی است. متأسفانه، حتی پس از درمان موفقیت آمیز، احتمال بازگشت پولیپ های بینی وجود دارد.

علائم پولیپ های بینی

پولیپ بینی معمولاً با تحریک، تورم و سینوزیت مزمن همراه است. لازم به ذکر است که سینوزیت مزمن می تواند بدون وجود پولیپ بینی نیز رخ دهد. به دلیل نرم و بی حس بودن پولیپ های کوچک، تشخیص و آگاهی از آن ها دشوار است. اما رشد چند پولیپ یا یک پولیپ بزرگ می تواند مجاری بینی و سینوس ها را مسدود کند.

علائم و نشانه های متداول سینوزیت مزمن همراه با پولیپ بینی عبارتند از:

آبریزش بینی
گرفتگی بینی
ترشحات پشت حلقی
از بین رفتن یا کاهش حس بویایی
از دست دادن یا کاهش حس چشایی
درد صورت یا سردرد
درد دندان های بالا
احساس فشار روی پیشانی و صورت
خرناس کشیدن
خونریزی متداول از بینی

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر علائم شما بیش از 10 روز طول کشید، به پزشک مراجعه کنید. علائم سینوزیت مزمن و پولیپ بینی می تواند شبیه بسیاری از بیماری های دیگر از جمله سرماخوردگی باشد.

در صورت بروز موارد و علائم زیر، فوراً با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید:

مشکلات تنفسی
بدتر شدن ناگهانی علائم
دوبینی، کاهش بینایی یا محدودیت در حرکت دادن چشم ها
تورم شدید دور چشم
سردرد شدید همراه با تب بالا یا ناتوانی در خم کردن سر به جلو

علل ابتلا به پولیپ های بینی

دانشمندان هنوز به طور کامل نمی دانند چه عواملی باعث پولیپ بینی می شود. مشخص نیست چرا برخی افراد دچار التهاب طولانی مدت می شوند یا چرا تحریک و تورم در برخی افراد منجر به ایجاد پولیپ می شود و در برخی دیگر خیر. به نظر می رسد التهاب در غشای مخاطی بینی و سینوس ها نقش کلیدی دارد.

علل بروز پولیپ های بینی

مطالعات نشان داده اند که افراد مبتلا به پولیپ بینی در مقایسه با افرادی که پولیپ ندارند، واکنش های متفاوت سیستم ایمنی و ترکیبات شیمیایی مختلفی در غشای مخاطی خود نشان می دهند.

پولیپ های بینی می توانند در هر سنی ایجاد شوند، اما بیشتر در بزرگسالان جوان و میانسال دیده می شوند. این پولیپ ها ممکن است در هر نقطه ای از سینوس ها یا مجاری بینی ایجاد شوند، اما شایع ترین محل آن ها در سینوس های نزدیک چشم، بینی و استخوان های گونه است که از طریق مجاری به داخل بینی تخلیه می شوند.

عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)

هر وضعیتی که باعث تحریک و تورم طولانی مدت (التهاب) در مجاری بینی یا سینوس ها شود، مانند عفونت یا آلرژی، می تواند خطر ابتلا به پولیپ بینی را افزایش دهد. این شرایط عبارتند از:

آسم: بیماری التهابی مزمن مجاری تنفسی که باعث باریک شدن آن ها می شود.
حساسیت به آسپیرین.
سینوزیت قارچی آلرژیک: واکنش آلرژیک به قارچ های موجود در هوا.
فیبروز سیستیک: یک اختلال ژنتیکی که باعث تولید مایعات چسبنده و غیرطبیعی در بدن می شود، از جمله مخاط غلیظ در بینی و سینوس ها.
سندرم چارج-استراوس (گرانولوماتوز ائوزینوفیلیک همراه با پلی آنژیت): یک بیماری نادر که باعث التهاب عروق خونی می شود.
کمبود ویتامین D: سطوح پایین این ویتامین در بدن و داشتن سابقه خانوادگی می تواند خطر ابتلا را افزایش دهد.
سابقه خانوادگی پولیپ بینی: داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به پولیپ بینی می تواند خطر ابتلا را افزایش دهد.
برخی شواهد نشان می دهد که تغییرات ژنتیکی مرتبط با عملکرد سیستم ایمنی نیز ممکن است احتمال ابتلا به پولیپ بینی را بیشتر کند.

عوارض بیماری

پولیپ بینی می تواند با انسداد جریان طبیعی هوا و تخلیه مایعات و همچنین ایجاد تحریک و التهاب مزمن، منجر به عوارضی شود. عوارض احتمالی عبارتند از:

آپنه انسدادی خواب: یک وضعیت بالقوه جدی که در آن تنفس فرد در طول خواب به طور مکرر متوقف و دوباره شروع می شود.
تشدید آسم: سینوزیت مزمن ناشی از پولیپ بینی می تواند علائم آسم را بدتر کند.
عفونت های سینوسی: وجود پولیپ بینی می تواند فرد را نسبت به عفونت های سینوسی مکرر و شدیدتر مستعد کند.

پیشگیری از بروز بیماری

با رعایت موارد زیر می توان احتمال ابتلا به پولیپ بینی یا عود آن را کاهش داد:

مدیریت آلرژی و آسم: دستورات درمانی پزشک را به دقت دنبال کنید. اگر علائم به خوبی کنترل نمی شوند، در مورد تغییر برنامه درمانی خود با پزشک مشورت کنید.
دوری از محرک های بینی: تا حد امکان از استنشاق موادی که می توانند باعث تورم یا تحریک بینی و سینوس ها شوند، مانند آلرژن ها، دود تنباکو، بخارات شیمیایی، گرد و غبار و ذرات ریز، خودداری کنید.
رعایت بهداشت: دستان خود را به طور منظم و کامل بشویید. این کار یکی از بهترین راه ها برای محافظت در برابر عفونت های باکتریایی و ویروسی است که می توانند باعث التهاب مجاری بینی و سینوس ها شوند.
حفظ رطوبت خانه: استفاده از دستگاه مرطوب کننده می تواند به مرطوب نگه داشتن مجاری تنفسی، بهبود جریان مخاط از سینوس ها و جلوگیری از انسداد و التهاب کمک کند. دستگاه مرطوب کننده را روزانه تمیز کنید تا از رشد باکتری ها جلوگیری شود.
استفاده از شستشو دهنده بینی: برای شستشوی مجاری بینی از اسپری آب نمک یا محلول شستشوی بینی استفاده کنید. این کار ممکن است جریان مخاط را در بینی بهبود بخشیده و مواد آلرژی زا و سایر مواد تحریک کننده را از بین ببرد. برای تهیه محلول شستشو از آب مقطر استریل، آبی که قبلاً به مدت یک دقیقه جوشانده و خنک شده یا آب فیلتر شده با فیلتر دارای منافذ مطلق ۱ میکرون یا کوچکتر استفاده کنید. دستگاه شستشو را پس از هر بار استفاده با آب مقطر، استریل، جوشانده شده یا فیلتر شده بشویید و خشک کنید.

تشخیص پولیپ های بینی

پزشک معمولاً می تواند بر اساس علائم، معاینه عمومی و معاینه بینی، بیماری شما را تشخیص دهد. پولیپ ها ممکن است با استفاده از یک چراغ قوه ساده قابل مشاهده باشند.

سایر آزمایش های تشخیصی عبارتند از:

آندوسکوپی بینی: پزشک با استفاده از یک لوله باریک و انعطاف پذیر مجهز به لنز بزرگ نمایی یا دوربین کوچک (آندوسکوپ بینی)، داخل بینی شما را به دقت معاینه می کند.
مطالعات تصویربرداری: تصاویر به دست آمده از طریق توموگرافی کامپیوتری (CT scan) می تواند به پزشک کمک کند تا اندازه و محل پولیپ ها را در نواحی عمیق تر سینوس ها مشخص کرده و میزان تورم و التهاب را ارزیابی کند. این مطالعات همچنین ممکن است به پزشک در تشخیص سایر انسدادهای احتمالی حفره بینی، از جمله ناهنجاری های ساختاری یا انواع دیگر زوائد سرطانی یا غیرسرطانی، کمک کند.
تست های آلرژی: پزشک ممکن است برای تعیین نقش آلرژی در التهاب مزمن، تست های پوستی را توصیه کند. در این تست، مقدار کمی از مواد آلرژی زا روی پوست بازو یا قسمت فوقانی کمر قرار داده شده و سپس پوست از نظر علائم واکنش آلرژیک بررسی می شود. اگر تست پوستی انجام نشود، ممکن است پزشک آزمایش خون برای تعیین آنتی بادی های خاص به مواد حساسیت زای مختلف تجویز کند.
آزمایش فیبروز سیستیک: اگر کودک مبتلا به پولیپ بینی دارید، پزشک ممکن است انجام آزمایش تشخیص فیبروز سیستیک را برای تشخیص این بیماری ارثی که بر غدد تولید کننده مخاط، اشک، عرق، بزاق و آب گوارشی تأثیر می گذارد، توصیه کند. تست تشخیصی استاندارد برای فیبروز سیستیک، آزمایش عرق است که میزان نمک عرق کودک را اندازه گیری می کند.
آزمایش خون: ممکن است خون از نظر سطح ویتامین D که کمبود آن با پولیپ بینی مرتبط دانسته شده است، آزمایش شود.

تشخیص پولیپ های بینی با آندوسکوپی

درمان پولیپ های بینی

سینوزیت مزمن، چه همراه با پولیپ بینی باشد چه نباشد، یک بیماری پیچیده محسوب می شود. برای مدیریت علائم، درمان و از بین بردن عوامل آلرژیک و التهاب، دریافت یک برنامه درمانی دقیق از پزشک ضروری است. هدف کلی درمان، کوچک کردن و از بین بردن پولیپ های بینی است.

داروها

داروها معمولاً اولین خط درمان برای پولیپ بینی هستند. در برخی موارد ممکن است به جراحی نیز نیاز باشد. داروهای مورد استفاده در درمان پولیپ بینی اغلب می توانند حتی پولیپ های بزرگ را کوچک کرده یا از بین ببرند. درمان های دارویی ممکن است شامل موارد زیر باشند:

کورتیکواستروئیدهای بینی: پزشک برای کاهش تورم و التهاب، اسپری بینی کورتیکواستروئید تجویز می کند. این روش درمانی می تواند پولیپ ها را کوچک کرده یا به طور کامل از بین ببرد. کورتیکواستروئیدهای بینی شامل فلوتیکازون، بودزوناید، مومتازون، تریامسینولون، بکلومتازون و سیکلزوناید می باشند.
کورتیکواستروئیدهای خوراکی و تزریقی: اگر کورتیکواستروئیدهای بینی مؤثر نباشند، پزشک ممکن است کورتیکواستروئید خوراکی مانند پردنیزون را به تنهایی یا در ترکیب با اسپری بینی تجویز کند. از آنجا که کورتیکواستروئیدهای خوراکی می توانند عوارض جانبی جدی ایجاد کنند، معمولاً فقط برای مدت محدودی تجویز می شوند. در موارد شدید پولیپ بینی، ممکن است از کورتیکواستروئیدهای تزریقی نیز استفاده شود.
داروهای درمانی پولیپ بینی و سینوزیت مزمن: در صورت ابتلا به پولیپ بینی و سینوزیت مزمن، پزشک ممکن است دارویی به نام دوپیلوماب (دوپیکسنت) را به صورت تزریقی برای درمان بیماری تجویز کند. این دارو می تواند اندازه پولیپ بینی را کاهش داده و گرفتگی بینی را بهبود بخشد.
سایر داروها: پزشک ممکن است داروهایی را برای درمان تورم طولانی مدت در سینوس ها یا مجاری بینی تجویز کند. این داروها ممکن است شامل آنتی هیستامین ها برای درمان آلرژی و آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت مزمن یا بدتر شدن آن باشند. حساسیت زدایی از آسپیرین، تحت نظر یک متخصص آلرژی، می تواند برای برخی از بیماران مبتلا به پولیپ بینی و حساس به آسپرین بسیار مفید باشد. این درمان شامل افزایش تدریجی میزان آسپیرین تحت نظر پزشک در بیمارستان یا کلینیک است تا بدن بتواند مصرف طولانی مدت دارو را تحمل کند.

عمل جراحی

اگر درمان دارویی نتواند پولیپ های بینی را کوچک کرده یا از بین ببرد، ممکن است برای برداشتن پولیپ ها و اصلاح مشکلات سینوس ها که باعث التهاب و ایجاد پولیپ می شوند، به جراحی آندوسکوپی نیاز باشد. در جراحی آندوسکوپی، جراح یک لوله کوچک مجهز به لنز بزرگ نمایی یا دوربین کوچک را از طریق سوراخ های بینی وارد کرده و به داخل حفره های سینوس هدایت می کند. او از ابزارهای ظریف برای برداشتن پولیپ ها و سایر موادی که مانع جریان مایعات از سینوس ها می شوند، استفاده می کند. جراح همچنین ممکن است دهانه های خروجی سینوس ها به مجاری بینی را بزرگ تر کند. جراحی آندوسکوپی معمولاً به صورت سرپایی انجام می شود. پس از جراحی، استفاده از اسپری بینی کورتیکواستروئید برای جلوگیری از بازگشت پولیپ بینی توصیه خواهد شد. به علاوه ممکن است استفاده از شستشوی بینی با آب نمک برای بهبودی پس از جراحی توصیه شود.

درمان های بالقوه و احتمالی

محققان در حال بررسی نقش داروهای بیولوژیک در کاهش پولیپ بینی و تسکین علائم ناشی از آن، از جمله داروهایی که آسم شدید را درمان می کنند، هستند. این داروها با هدف قرار دادن سلول ها یا پروتئین های خاص برای کاهش التهاب و تورم عمل می کنند. تحقیقات اولیه نشان می دهد که این داروها می توانند گزینه های درمانی برای افرادی باشند که پولیپ بینی آن ها به کورتیکواستروئیدها یا جراحی پاسخ نمی دهد.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

اگر علائم یا نشانه هایی از پولیپ بینی دارید، ممکن است در ابتدا به پزشک عمومی مراجعه کنید. با این حال، پزشک شما ممکن است برای انجام آزمایش های تشخیصی یا درمان، شما را به یک متخصص گوش، حلق و بینی (ENT) یا متخصص آلرژی ارجاع دهد. از آنجایی که زمان ملاقات با پزشک محدود است، آمادگی قبل از آن می تواند بسیار مؤثر باشد. در ادامه چند پیشنهاد وجود دارد که به شما کمک می کند تا برای قرار ملاقات خود آماده شوید.

آن چه می توانید انجام دهید

از محدودیت های قبل از ملاقات با پزشک آگاهی پیدا کنید: وقتی قرار ملاقات خود را تعیین می کنید، سوال کنید که آیا برای انجام آزمایش خون باید ناشتا باشید یا اینکه آیا برای آماده شدن برای آزمایش های تشخیصی باید کار دیگری انجام دهید.
تمام علائم خود را یادداشت کنید، حتی اگر به نظر نامربوط باشد: پزشک باید از جزئیات مربوط به زمان شروع علائم و اینکه چه چیزی باعث بهتر یا بدتر شدن آن ها می شود، مطلع شود.
در صورت امکان با یکی از اعضای خانواده یا دوست خود همراه شوید: همراه داشتن یک نفر می تواند به شما کمک کند تمام اطلاعات ارائه شده در هنگام ملاقات را که ممکن است فراموش کنید، به خاطر بیاورید.
لیستی از سایر شرایط پزشکی و بیماری های خود تهیه کنید.
لیستی از تمام داروهای مصرفی خود تهیه کنید: از جمله داروهای با نسخه، داروهای بدون نسخه، ویتامین ها و مکمل های گیاهی.

سوالاتی که می خواهید از پزشک خود بپرسید را یادداشت کنید: از آنجا که وقت شما با پزشک محدود است، نوشتن لیستی از سوالات مهم کمک می کند تا از قرار ملاقات خود نهایت استفاده را ببرید. سوالات خود را از مهم ترین به کم اهمیت ترین اولویت بندی کنید تا در صورت کمبود وقت، مهم ترین آن ها را بپرسید. اگر گمان می کنید علائم پولیپ بینی دارید، ممکن است بخواهید برخی از سوالات زیر را بپرسید:

چه عواملی ممکن است باعث مشکلات تنفسی، کاهش حس بویایی و سایر مشکلات مربوط به بینی من شده باشد؟
به چه نوع آزمایش هایی نیاز دارم؟
بهترین اقدام درمانی چیست؟
به چه نوع معاینه یا مراقبت های بعدی نیاز دارم؟
اگر پولیپ بینی داشته باشم، آیا می توان علت اصلی التهاب را درمان کرد؟
در دراز مدت چه انتظاری باید داشته باشم؟
آیا لازم است از محدودیت خاصی پیروی کنم؟
آیا جایگزینی برای دارویی که تجویز می کنید وجود دارد؟
آیا بروشور یا سایر مواد چاپی در مورد پولیپ بینی وجود دارد که بتوانم با خود به خانه ببرم؟ چه وب سایت هایی را پیشنهاد می کنید؟

علاوه بر سوالاتی که برای پرسیدن از پزشک خود آماده کرده اید، در هنگام قرار ملاقات خود در پرسیدن سوالات دیگری تردید نکنید.

از پزشک چه انتظاری می رود

پزشک احتمالاً تعدادی سوال از شما خواهد پرسید، از جمله:

چه زمانی علائم در شما بروز پیدا کرد؟
آخرین بار کی به سرماخوردگی یا عفونت سینوس ها مبتلا شدید؟
چند بار در سال دچار سرماخوردگی یا عفونت سینوسی می شوید؟
آیا آلرژی دارید؟ آیا می دانید به چه چیزی حساسیت دارید؟
آیا آسم دارید؟ چقدر آن را مدیریت می کنید؟
آیا معمولاً برای درد از آسپیرین یا سایر داروهای بدون نسخه استفاده می کنید؟
آیا سیگار می کشید یا در معرض دود سیگار دیگران هستید؟
در کار یا سرگرمی های خود، آیا در معرض بخارات شیمیایی یا سایر آلاینده های هوا مانند گرد و غبار یا گرد برگ هستید؟
آیا تاکنون جراحی سینوس یا بینی انجام داده اید؟