علائم آلرژی فصلی چیست؟ روش درمان و داروهای درمان هرکدام

آلرژی فصلی که با نام رینیت آلرژیک نیز شناخته می شود، زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به مواد بی ضرری مانند گرده گیاهان، گرد و غبار یا قارچ ها واکنش بیش از حد نشان دهد. این واکنش باعث بروز علائمی مانند عطسه، آبریزش بینی، خارش چشم، گرفتگی سینوس ها و حتی تنگی نفس می شود. شدت این علائم در افراد مختلف متفاوت است و برای مدیریت آن ها داروهای متنوعی وجود دارد. در ادامه، علائم رایج آلرژی فصلی و داروهای مناسب برای هرکدام را بررسی می کنیم.

علائم آلرژی فصلی و داروهای مناسب برای کنترل آن ها

1. عطسه های مکرر🤧

چرا اتفاق می افتد؟ عطسه یکی از رایج ترین واکنش های آلرژیک است که به دلیل ورود ذرات آلرژن (مانند گرده گیاهان) به بینی و تحریک سلول های ایمنی رخ می دهد. سیستم ایمنی این ذرات را به عنوان عامل مهاجم شناسایی کرده و با تولید هیستامین، باعث ایجاد عطسه های پشت سر هم می شود.

داروهای مناسب:

آنتی هیستامین ها: این داروها با مسدود کردن اثر هیستامین، شدت عطسه را کاهش می دهند. برخی از رایج ترین آنتی هیستامین های خوراکی شامل موارد زیر هستند:

لوراتادین: بدون ایجاد خواب آلودگی، مناسب برای استفاده روزانه
ستیریزین: اثرگذاری سریع، احتمال کمی برای خواب آلودگی
فکسوفنادین: طولانی اثر، بدون عوارض خواب آلودگی
دیفن هیدرامین: قوی اما همراه با خواب آلودگی شدید

اسپری های استروئیدی بینی: این داروها التهاب بینی را کاهش داده و از شدت واکنش آلرژیک جلوگیری می کنند. رایج ترین اسپری ها شامل موارد زیر هستند:

فلوتیکازون
بودزوناید
مومتازون

2. آبریزش بینی و گرفتگی بینی👃

چرا اتفاق می افتد؟ هنگامی که بدن در معرض آلرژن قرار می گیرد، غدد مخاطی بینی بیش از حد فعال شده و باعث ترشح زیاد مخاط می شوند. این وضعیت می تواند با التهاب و تورم مخاط بینی همراه باشد که منجر به احساس گرفتگی می شود.

داروهای مناسب:

لوراتادین: بدون ایجاد خواب آلودگی، مناسب برای استفاده روزانه
ستیریزین: اثرگذاری سریع، احتمال کمی برای خواب آلودگی
فکسوفنادین: طولانی اثر، بدون عوارض خواب آلودگی
دیفن هیدرامین: قوی اما همراه با خواب آلودگی شدید

فلوتیکازون
بودزوناید
مومتازون

دکونژستانت ها (ضداحتقان ها): این داروها با منقبض کردن عروق خونی در بینی، تورم را کاهش داده و راه های هوایی را باز می کنند. برخی از گزینه های مؤثر شامل موارد زیر باشد:

سودوافدرین: قرص خوراکی، مناسب برای استفاده کوتاه مدت
فنیل افرین: اسپری بینی، مؤثر اما نباید بیش از 3 روز استفاده شود، زیرا ممکن است باعث وابستگی دارویی و گرفتگی بینی شود.

3. خارش و قرمزی چشم👀

چرا اتفاق می افتد؟ گرده ها یا سایر آلرژن ها می توانند مستقیماً چشم ها را تحریک کرده و باعث خارش، سوزش و قرمزی شوند. در برخی موارد، فرد احساس می کند که شن یا جسم خارجی در چشمش وجود دارد.

داروهای مناسب:

قطره های چشمی آنتی هیستامین: این داروها از اثر هیستامین در چشم جلوگیری می کنند و خارش و التهاب را کاهش می دهند. نمونه های پرکاربرد عبارتند از:

کتوتیفن: بدون نسخه در دسترس است
الکافتادین: اثرگذاری طولانی مدت
اولوپاتادین: یکی از قوی ترین گزینه ها برای خارش چشم

قطره های استروئیدی (در موارد شدید، با تجویز پزشک)

فلورومتولون: کاهش التهاب چشمی
لوتپردنول: برای موارد شدیدتر

علائم آلرژی فصلی

4. سرفه و گلودرد آلرژیک🗣

چرا اتفاق می افتد؟ حساسیت فصلی باعث تحریک گلو و راه های هوایی می شود که به شکل سرفه خشک یا احساس سوزش در گلو ظاهر می شود. این وضعیت ممکن است شب ها بدتر شود.

داروهای مناسب:

آنتی هیستامین ها (برای کاهش تحریک و جلوگیری از ترشح بیش از حد مخاط)
شربت های ضدسرفه (در صورت تحریک زیاد): دکسترومتورفان برای کاهش سرفه
روش های طبیعی مانند غرغره آب نمک و مصرف دمنوش های گرم (زنجبیل، عسل، لیمو)

5. خس خس سینه و تنگی نفس (در افراد حساس یا مبتلا به آسم آلرژیک)😤

چرا اتفاق می افتد؟ آلرژی می تواند مجاری تنفسی را ملتهب کرده و در افراد مبتلا به آسم باعث حملات تنفسی شود. این وضعیت به شکل خس خس سینه، احساس تنگی نفس و فشار روی قفسه سینه ظاهر می شود.

داروهای مناسب

داروهای استنشاقی برای کنترل علائم آسم آلرژیک:

سالبوتامول: گشادکننده سریع مجاری تنفسی
بودزوناید + فورموترول: استروئید استنشاقی و گشادکننده برونش
مونته لوکاست: قرص خوراکی ضدالتهاب آلرژیک، پیشگیری از علائم آسم

6. کهیر و خارش پوستی🖐

چرا اتفاق می افتد؟ برخی افراد به آلرژن های فصلی واکنش پوستی نشان می دهند که به شکل کهیر، قرمزی و خارش پوست ظاهر می شود.

داروهای مناسب:

آنتی هیستامین های خوراکی (مانند موارد ذکرشده در قسمت عطسه و خارش چشم)

کرم های استروئیدی (در موارد شدید):

هیدروکورتیزون 1٪: کاهش التهاب پوستی
کلوبتازول: برای موارد شدیدتر (با تجویز پزشک)

7. خستگی ناشی از آلرژی😴

چرا اتفاق می افتد؟ واکنش سیستم ایمنی به آلرژن ها باعث آزاد شدن ترکیبات التهابی در بدن شده و احساس خستگی ایجاد می کند. برخی از داروهای آلرژی، به ویژه دیفن هیدرامین، نیز باعث خواب آلودگی می شوند.

روش های کنترل:

استفاده از آنتی هیستامین های نسل دوم (لوراتادین، فکسوفنادین) که خواب آلودگی کمتری ایجاد می کنند
نوشیدن مایعات کافی و خواب منظم
کاهش تماس با آلرژن ها

جدول علائم آلرژی فصلی و داروهای مناسب برای کنترل آن ها

علائم آلرژی	دلایل ایجاد	داروهای پیشنهادی
عطسه های مکرر 🤧	واکنش سیستم ایمنی به آلرژن ها و ترشح هیستامین	آنتی هیستامین های خوراکی: لوراتادین، ستیریزین، فکسوفنادین، دیفن هیدرامین (دیفن هیدرامین باعث خواب آلودگی می شود) اسپری های استروئیدی بینی: فلوتیکازون، بودزوناید، مومتازون
آبریزش و گرفتگی بینی 👃	تحریک مخاط بینی و التهاب ناشی از آلرژی	آنتی هیستامین های خوراکی (مانند موارد بالا) دکونژستانت ها (ضداحتقان ها): سودوافدرین، فنیل افرین (استفاده بیش از ۳ روز از اسپری بینی توصیه نمی شود)
خارش و قرمزی چشم 👀	تحریک چشم توسط گرده ها و سایر آلرژن ها	قطره های چشمی آنتی هیستامین: کتوتیفن، الکافتادین، اولاپاتادین در موارد شدید، قطره های استروئیدی: فلورومتولون، لوتپردنول (با تجویز پزشک)
سرفه و گلودرد آلرژیک 🗣	تحریک گلو و راه های هوایی توسط آلرژن ها	آنتی هیستامین های خوراکی (مانند موارد بالا) شربت های ضدسرفه: دکسترومتورفان (کاهش تحریک گلو و سرفه) غرغره آب نمک و مصرف مایعات گرم
خس خس سینه و تنگی نفس 😤 (در افراد مبتلا به آسم آلرژیک)	التهاب مجاری تنفسی ناشی از آلرژی	اسپری های گشادکننده برونش: سالبوتامول (اثر سریع) اسپری های کنترل کننده التهاب: بودزوناید + فورموترول قرص مونته لوکاست: (کاهش التهاب آلرژیک)
کهیر و خارش پوستی 🖐	واکنش آلرژیک پوست به آلرژن های محیطی	آنتی هیستامین های خوراکی (مانند موارد بالا) کرم های استروئیدی موضعی: هیدروکورتیزون ۱٪، کلوبتازول (موارد شدید، با تجویز پزشک)
خستگی ناشی از آلرژی 😴	واکنش سیستم ایمنی و تأثیر برخی داروها	استفاده از آنتی هیستامین های نسل دوم (لوراتادین، فکسوفنادین) (کمتر باعث خواب آلودگی می شوند) مصرف مایعات و خواب کافی

این جدول می تواند به شما کمک کند تا با توجه به علائم آلرژی، بهترین گزینه درمانی را انتخاب کنید. در صورت تداوم یا تشدید علائم، مشورت با پزشک ضروری است.

جمع بندی

آلرژی فصلی علائم متعددی دارد که هرکدام با داروهای خاصی قابل کنترل است. بهترین روش درمان، ترکیبی از پیشگیری و مصرف داروهای مناسب است. در صورت شدید بودن علائم، مراجعه به پزشک و دریافت درمان تخصصی ضروری است.