کم‌خونی (آنمی) یک بیماری شایع خونی است که در آن، تعداد گلبول‌های قرمز سالم یا میزان هموگلوبین در خون کاهش می‌یابد. این گلبول‌ها مسئول انتقال اکسیژن به تمام قسمت‌های بدن هستند و کمبود آن‌ها باعث می‌شود فرد احساس خستگی و ضعف کند و عملکرد روزمره او تحت تأثیر قرار گیرد. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز کم خونی و نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
کم خونی (آنمی) چیست؟
کم‌خونی (آنمی) یک بیماری رایج خونی است که در آن، تعداد گلبول‌های قرمز سالم یا میزان هموگلوبین در خون کاهش می‌یابد. وظیفه اصلی گلبول‌های قرمز، انتقال اکسیژن از ریه‌ها به تمام بافت‌ها و اندام‌های بدن است. زمانی که این سلول‌ها به اندازه کافی نباشند، اکسیژن‌رسانی به بدن مختل شده و منجر به علائمی مانند خستگی و ضعف می‌شود.
انواع مختلفی از کم‌خونی وجود دارد که هر یک علت خاص خود را دارند. این عارضه می‌تواند موقتی یا طولانی‌مدت باشد و شدت آن از خفیف تا شدید متفاوت است. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است؛ بنابراین، اگر مشکوک به کم‌خونی هستید، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید، زیرا ممکن است نشانه یک بیماری زمینه‌ای جدی‌تر باشد. درمان‌های کم‌خونی از مصرف مکمل‌های غذایی تا روش‌های پزشکی پیچیده‌تر را شامل می‌شود. همچنین، با رعایت یک رژیم غذایی سالم و متنوع می‌توان از بروز برخی انواع کم‌خونی پیشگیری کرد.
علائم ابتلا به کم خونی (آنمی)
علائم کم‌خونی بسته به علت و شدت آن متفاوت است. در برخی موارد، به خصوص اگر کم‌خونی ناشی از یک بیماری مزمن باشد، ممکن است علائم بیماری اصلی غالب بوده و کم‌خونی تنها از طریق آزمایش‌های خون تشخیص داده شود. در مراحل اولیه کم‌خونی، ممکن است هیچ علامتی بروز نکند. با این حال، با پیشرفت و تشدید کم‌خونی، علائم نیز بارزتر و آزاردهنده‌تر می‌شوند.
علائم شایع کم‌خونی عبارتند از:
- خستگی شدید: احساس بی‌حالی و کمبود انرژی مداوم، حتی پس از استراحت کافی.
- ضعف عمومی: کاهش توان بدنی و احساس ناتوانی.
- پوست رنگ‌پریده یا مایل به زرد: به دلیل کاهش هموگلوبین در گلبول‌های قرمز.
- تپش قلب یا ضربان نامنظم قلب: در پاسخ به تلاش قلب برای جبران کمبود اکسیژن.
- تنگی نفس: به خصوص هنگام فعالیت‌های بدنی.
- سرگیجه یا احساس سبکی سر: ناشی از کاهش اکسیژن‌رسانی به مغز.
- درد قفسه سینه: در موارد شدیدتر کم‌خونی که اکسیژن‌رسانی به عضله قلب کاهش می‌یابد.
- سردی دست و پا: به دلیل کاهش گردش خون در اندام‌ها.
- سردرد: به خصوص در انواع متوسط تا شدید کم‌خونی.
چه هنگام باید به پزشک مراجعه کنید
اگر دچار خستگی مداوم و بدون علت مشخص هستید، حتماً به پزشک مراجعه کنید. لازم به ذکر است که خستگی می‌تواند دلایل متعدد دیگری نیز داشته باشد؛ بنابراین، صرفاً بروز خستگی نباید منجر به خودتشخیصی کم‌خونی شود.
برخی افراد ممکن است در حین اهدای خون، از پایین بودن سطح هموگلوبین خود مطلع شوند. چنانچه به دلیل پایین بودن هموگلوبین از اهدای خون منع شدید، پیگیری با پزشک معالج برای بررسی علت اصلی توصیه می‌شود. تشخیص زودهنگام می‌تواند در پیشگیری از پیشرفت بیماری و عوارض آن مؤثر باشد.
علل ابتلا به کم خونی (آنمی)
کم‌خونی اساساً زمانی رخ می‌دهد که خون به اندازه کافی گلبول قرمز سالم نداشته باشد. این وضعیت می‌تواند ناشی از یکی از سه مکانیسم اصلی زیر باشد:
- کاهش تولید گلبول‌های قرمز توسط بدن.
- از دست دادن سریع گلبول‌های قرمز (به دلیل خونریزی) با سرعتی بیش از توانایی بدن برای جایگزینی آن‌ها.
- افزایش تخریب گلبول‌های قرمز توسط بدن.
عملکرد گلبول‌های قرمز و نقش هموگلوبین
بدن انسان سه نوع اصلی سلول خونی تولید می‌کند: گلبول‌های سفید (برای مقابله با عفونت)، پلاکت‌ها (برای کمک به لخته شدن خون) و گلبول‌های قرمز (برای انتقال اکسیژن).
گلبول‌های قرمز حاوی پروتئینی به نام هموگلوبین هستند. هموگلوبین، غنی از آهن بوده و مسئول رنگ قرمز خون است. نقش اصلی هموگلوبین این است که گلبول‌های قرمز را قادر می‌سازد تا اکسیژن را از ریه‌ها به تمام قسمت‌های بدن منتقل کنند و دی‌اکسید کربن را از بافت‌ها به ریه‌ها بازگردانند تا دفع شود.
بیشتر سلول‌های خونی، از جمله گلبول‌های قرمز، به طور مداوم در مغز استخوان (ماده اسفنجی موجود در داخل استخوان‌های بزرگ) تولید می‌شوند. برای ساخت هموگلوبین و گلبول‌های قرمز سالم، بدن به مواد مغذی ضروری مانند آهن، ویتامین B12، فولات (ویتامین B9) و سایر ریزمغذی‌ها نیاز دارد که از طریق رژیم غذایی تأمین می‌شوند.
علل کم خونی
انواع مختلف کم‌خونی، علل متفاوتی دارند:
کم‌خونی ناشی از فقر آهن: این شایع‌ترین نوع کم‌خونی است. مغز استخوان برای ساخت هموگلوبین به آهن نیاز دارد. در صورت کمبود آهن کافی، بدن قادر به تولید هموگلوبین لازم برای گلبول‌های قرمز نخواهد بود.
- علل شایع: این نوع کم‌خونی به ویژه در زنان باردار و افراد دچار خونریزی مزمن (مانند خونریزی شدید قاعدگی، زخم‌های گوارشی، سرطان روده بزرگ) شایع است. همچنین، استفاده منظم از برخی داروهای ضد درد بدون نسخه، به خصوص آسپیرین، می‌تواند با ایجاد التهاب در پوشش معده منجر به خونریزی و فقر آهن شود.
کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین: علاوه بر آهن، بدن برای تولید گلبول‌های قرمز کافی و سالم به فولات و ویتامین B12 نیز نیاز دارد. رژیم غذایی فاقد این ویتامین‌ها و سایر مواد مغذی می‌تواند به کاهش تولید گلبول‌های قرمز منجر شود.
- علل: برخی افراد با وجود دریافت کافی ویتامین B12 از طریق رژیم غذایی، قادر به جذب آن نیستند (معمولاً به دلیل مشکل در جذب ویتامین B12 در روده کوچک). این وضعیت منجر به نوعی کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین می‌شود که به آن کم‌خونی پرنیشیوز نیز گفته می‌شود.
کم‌خونی ناشی از التهاب یا بیماری‌های مزمن: برخی بیماری‌های التهابی مزمن نظیر سرطان، عفونت HIV/AIDS، آرتریت روماتوئید، بیماری‌های مزمن کلیوی و بیماری کرون، می‌توانند با ایجاد اختلال در فرآیند تولید گلبول‌های قرمز در مغز استخوان، منجر به کم‌خونی شوند.
کم‌خونی آپلاستیک: این نوع کم‌خونی نادر و بالقوه جدی، هنگامی رخ می‌دهد که مغز استخوان توانایی کافی برای تولید گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها را از دست می‌دهد.
- علل: عواملی نظیر برخی عفونت‌ها، مصرف داروهای خاص، بیماری‌های خودایمنی و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی می‌توانند منجر به کم‌خونی آپلاستیک شوند.
بیماری‌های مغز استخوان: برخی بیماری‌های مغز استخوان، از جمله سرطان خون (لوسمی) و میلوفیبروز، به طور مستقیم بر تولید سلول‌های خونی در مغز استخوان تأثیر گذاشته و باعث کم‌خونی می‌شوند. شدت و پیامدهای این نوع سرطان‌ها و اختلالات مشابه، از خفیف تا بسیار شدید متغیر است.
کم‌خونی همولیتیک: این نوع کم‌خونی زمانی رخ می‌دهد که گلبول‌های قرمز با سرعتی بیشتر از توانایی مغز استخوان برای جایگزینی آن‌ها، تخریب شوند.
- علل: برخی اختلالات خونی منجر به افزایش تخریب گلبول‌های قرمز می‌شوند. این نوع کم‌خونی می‌تواند ارثی (مانند تالاسمی) یا اکتسابی (ناشی از داروها، عفونت‌ها یا بیماری‌های خودایمنی در طول زندگی) باشد.
کم‌خونی داسی شکل: این بیماری یک اختلال ارثی است که در دسته کم‌خونی‌های همولیتیک شدید طبقه‌بندی می‌شود.
- علل: علت کم‌خونی داسی شکل، یک نقص ژنتیکی در ساختار هموگلوبین است که منجر به تغییر شکل گلبول‌های قرمز به حالت داس مانند (هلالی) می‌شود. این گلبول‌های غیرطبیعی شکننده‌تر بوده و زودتر از گلبول‌های قرمز طبیعی از بین می‌روند و در نتیجه کمبود مزمن گلبول‌های قرمز و کم‌خونی ایجاد می‌شود. همچنین، این سلول‌های داسی‌شکل می‌توانند در عروق خونی کوچک نیز گیر کرده و باعث انسداد، درد شدید و سایر عوارض شوند.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
برخی عوامل خاص می‌توانند خطر ابتلا به کم‌خونی را افزایش دهند. این عوامل شامل موارد زیر هستند:
- رژیم غذایی فاقد برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی: کمبود آهن، ویتامین B12 و فولات (B9) در رژیم غذایی، خطر کم‌خونی را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
- اختلالات روده‌ای: بیماری‌هایی که بر جذب مواد مغذی در روده کوچک تأثیر می‌گذارند، مانند بیماری کرون و بیماری سلیاک، می‌توانند جذب مواد لازم برای تولید گلبول‌های قرمز را مختل کرده و خطر کم‌خونی را افزایش دهند.
- قاعدگی: زنانی که در سنین باروری هستند (قبل از یائسگی)، به دلیل از دست دادن خون در دوران پریود، بیشتر از زنان یائسه و مردان در معرض خطر کم‌خونی ناشی از فقر آهن قرار دارند.
- بارداری: در دوران بارداری، نیاز بدن به آهن و اسید فولیک افزایش می‌یابد. اگر زنان باردار از مولتی‌ویتامین‌های حاوی اسید فولیک و آهن استفاده نکنند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به کم‌خونی قرار می‌گیرند.
- بیماری‌های مزمن: ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرطان، نارسایی کلیه، دیابت یا سایر بیماری‌های التهابی مزمن، می‌تواند منجر به کم‌خونی ناشی از بیماری‌های مزمن شود، زیرا این بیماری‌ها تولید گلبول‌های قرمز را مختل می‌کنند. همچنین، از دست دادن آهسته و مداوم خون از زخم‌ها یا منابع دیگر در بدن (مثلاً در دستگاه گوارش) می‌تواند ذخایر آهن بدن را تحلیل برده و منجر به کم‌خونی فقر آهن شود.
- سابقه خانوادگی: اگر در خانواده سابقه کم‌خونی‌های ارثی مانند کم‌خونی داسی شکل یا تالاسمی وجود داشته باشد، خطر ابتلا به این بیماری‌ها افزایش می‌یابد.
- سایر عوامل: سابقه برخی از عفونت‌ها، بیماری‌های خونی خاص، اختلالات خودایمنی، مصرف الکل زیاد، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی و استفاده از برخی داروها، همگی می‌توانند بر تولید گلبول‌های قرمز تأثیر گذاشته و منجر به کم‌خونی شوند.
- سن: افراد بالای ۶۵ سال نیز به دلایل مختلفی (از جمله مشکلات جذب مواد مغذی و بیماری‌های مزمن) در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به کم‌خونی قرار دارند.
عوارض بیماری
اگر کم‌خونی درمان نشود، می‌تواند مشکلات جدی برای سلامتی ایجاد کند:
- خستگی شدید: کم‌خونی شدید می‌تواند به قدری انرژی فرد را تحلیل ببرد که قادر به انجام فعالیت‌های روزمره نباشد.
- عوارض بارداری: زنان باردار مبتلا به کم‌خونی ناشی از فقر فولات، در معرض خطر عوارضی مانند زایمان زودرس قرار می‌گیرند.
- مشکلات قلبی: کم‌خونی باعث می‌شود قلب برای جبران کمبود اکسیژن، خون بیشتری را پمپ کند. این فشار اضافی می‌تواند منجر به ضربان سریع یا نامنظم قلب (آریتمی)، بزرگ شدن قلب و در نهایت نارسایی قلبی شود.
- مرگ: برخی کم‌خونی‌های ارثی مانند کم‌خونی داسی شکل، می‌توانند منجر به عوارض حاد و تهدیدکننده زندگی شوند. همچنین، از دست دادن سریع مقدار زیادی خون در اثر حادثه یا بیماری، می‌تواند منجر به کم‌خونی حاد و در صورت عدم درمان فوری، مرگ را به دنبال داشته باشد.
پیشگیری از بروز بیماری
در حالی که نمی‌توان از همه انواع کم‌خونی جلوگیری کرد، اما با داشتن یک رژیم غذایی غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی، می‌توان از بروز کم‌خونی ناشی از فقر آهن و کمبود ویتامین پیشگیری کرد. در رژیم غذایی خود به مواد زیر توجه کنید:
- آهن: منابع غذایی غنی از آهن شامل گوشت قرمز (مانند گوشت گاو)، گوشت‌های دیگر، لوبیا، عدس، غلات غنی شده با آهن، سبزیجات برگ سبز تیره (مانند اسفناج) و میوه‌های خشک (مانند کشمش) هستند.
- فولات (ویتامین B9): این ماده مغذی که شکل مصنوعی آن اسید فولیک نام دارد، در میوه‌ها، آب میوه‌ها، سبزیجات برگ سبز تیره، نخود سبز، لوبیا قرمز، بادام زمینی و محصولات غلات غنی شده مانند نان، غلات صبحانه، ماکارونی و برنج یافت می‌شود.
- ویتامین B12: غذاهای غنی از ویتامین B12 شامل گوشت، محصولات لبنی، غلات غنی شده و برخی محصولات سویا (مانند شیر سویا) هستند.
- ویتامین C: غذاهای غنی از ویتامین C شامل مرکبات و آب میوه‌های آن‌ها، فلفل، کلم بروکلی، گوجه فرنگی، خربزه و توت فرنگی هستند. ویتامین C همچنین به افزایش جذب آهن از منابع گیاهی کمک می‌کند.
اگر نگران دریافت کافی ویتامین‌ها و مواد معدنی از طریق رژیم غذایی خود هستید، حتماً با پزشک در مورد مصرف مکمل‌های مولتی‌ویتامین یا مکمل‌های خاص صحبت کنید.
تشخیص ابتلا به کم خونی (آنمی)
برای تشخیص کم‌خونی، پزشک ابتدا در مورد سابقه پزشکی و خانوادگی شما سؤالاتی خواهد پرسید و یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. سپس، برای تأیید تشخیص و تعیین نوع کم‌خونی، آزمایش‌های خونی و در برخی موارد، آزمایش‌های تکمیلی تجویز می‌شود.
رایج‌ترین آزمایش‌ها برای تشخیص کم‌خونی عبارتند از:
شمارش کامل سلول‌های خونی (CBC): این آزمایش برای اندازه‌گیری تعداد انواع سلول‌های خونی در یک نمونه خون استفاده می‌شود. پزشک برای تشخیص کم‌خونی، به طور خاص میزان گلبول‌های قرمز خون (هماتوکریت) و هموگلوبین را اندازه‌گیری می‌کند.
- مقادیر طبیعی هماتوکریت در بزرگسالان:
- مردان: حدود ۴۰% تا ۵۲%
- زنان: حدود ۳۵% تا ۴۷%
- مقادیر طبیعی هموگلوبین در بزرگسالان:
- مردان: حدود ۱۴ تا ۱۸ گرم در دسی‌لیتر
- زنان: حدود ۱۲ تا ۱۶ گرم در دسی‌لیتر
آزمایش‌هایی برای تعیین اندازه و شکل گلبول‌های قرمز خون: در برخی انواع کم‌خونی، گلبول‌های قرمز خون ممکن است از نظر اندازه، شکل یا رنگ غیرعادی باشند که این آزمایش‌ها به تشخیص نوع کم‌خونی کمک می‌کنند.
آزمایش‌های تشخیصی تکمیلی: در صورت تشخیص کم‌خونی، پزشک ممکن است آزمایش‌های دیگری را برای تعیین علت دقیق آن انجام دهد. گاهی اوقات، برای تشخیص قطعی و بررسی مغز استخوان (محل تولید سلول‌های خونی)، لازم است نمونه‌برداری از مغز استخوان انجام شود.
درمان کم خونی (آنمی)
درمان کم‌خونی به طور مستقیم به علت زمینه‌ای آن بستگی دارد:
کم‌خونی ناشی از فقر آهن:
این نوع کم‌خونی معمولاً با مصرف مکمل‌های آهن و ایجاد تغییرات در رژیم غذایی (افزایش مصرف غذاهای غنی از آهن) درمان می‌شود. اگر علت کمبود آهن، از دست دادن خون (غیر از خونریزی طبیعی قاعدگی) باشد، منبع خونریزی باید شناسایی و متوقف شود. در برخی موارد، ممکن است نیاز به جراحی باشد.
کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین:
کمبود اسید فولیک (فولات) و ویتامین C با مصرف مکمل‌های غذایی و افزایش این مواد مغذی در رژیم غذایی درمان می‌شود. اگر سیستم گوارشی در جذب ویتامین B12 از غذا مشکل داشته باشد (مثلاً در کم‌خونی پرنیشیوز)، نیاز به تزریق ویتامین B12 خواهید داشت. در ابتدا ممکن است تزریق‌ها به صورت روز در میان باشد، اما با بهبود وضعیت، بسته به شرایط، تزریق ماهی یک بار نیز کافی خواهد بود.
کم‌خونی ناشی از بیماری‌های مزمن:
معمولاً درمان خاصی برای این نوع کم‌خونی وجود ندارد. تمرکز اصلی پزشکان بر کنترل و درمان بیماری زمینه‌ای خواهد بود. در صورت بروز علائم شدید، ممکن است تزریق خون یا تزریق هورمون اریتروپویتین (هورمونی که به طور طبیعی توسط کلیه‌ها تولید می‌شود و به تحریک تولید گلبول‌های قرمز کمک می‌کند) برای تسکین خستگی و بهبود وضعیت تجویز شود.
کم‌خونی آپلاستیک:
درمان این نوع کم‌خونی شامل انتقال خون برای افزایش سطح گلبول‌های قرمز خون و سایر سلول‌های خونی است. اگر مغز استخوان نتواند سلول‌های خونی کافی تولید کند، ممکن است پیوند مغز استخوان (پیوند سلول‌های بنیادی خونساز) لازم باشد.
بیماری‌های مغز استخوان (مانند لوسمی و مایلوفیبروز):
درمان این بیماری‌ها پیچیده بوده و می‌تواند شامل دارو درمانی، شیمی‌درمانی یا پیوند مغز استخوان باشد.
کم‌خونی همولیتیک:
مدیریت کم‌خونی همولیتیک شامل پرهیز از مصرف داروهای مشکوک، درمان عفونت‌های زمینه‌ای و مصرف داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند (در صورتی که سیستم ایمنی به گلبول‌های قرمز حمله می‌کند) می‌باشد. بسته به علت خاص یا شدت کم‌خونی همولیتیک، ممکن است به متخصص خون‌شناسی (هماتولوژیست) یا سایر متخصصان ارجاع داده شوید.
کم‌خونی داسی شکل:
درمان این بیماری شامل اکسیژن‌درمانی، تجویز مسکن‌ها و مایعات خوراکی یا وریدی برای کاهش درد و جلوگیری از عوارض است. پزشکان ممکن است انتقال خون، مکمل‌های اسید فولیک و آنتی‌بیوتیک‌ها را نیز تجویز کنند. داروی هیدروکسی‌اوره که در اصل یک داروی ضدسرطان است، برای درمان کم‌خونی داسی شکل نیز استفاده می‌شود و می‌تواند به کاهش دفعات بحران‌های دردناک بیماری کمک کند.
تالاسمی:
بیشتر اشکال تالاسمی خفیف هستند و نیاز به درمان خاصی ندارند.
انواع شدیدتر تالاسمی ممکن است نیازمند تزریق خون منظم، مکمل‌های اسید فولیک، داروهای خاص (برای دفع آهن اضافی ناشی از تزریق خون)، برداشتن طحال (در صورت بزرگ شدن شدید و تخریب گلبول‌های قرمز) یا پیوند سلول‌های بنیادی خون و مغز استخوان باشند.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
اگر دچار خستگی طولانی‌مدت یا سایر علائم نگران‌کننده هستید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید. پزشک ممکن است شما را به یک متخصص خون (هماتولوژیست)، متخصص قلب (کاردیولوژیست)، یا متخصص گوارش ارجاع دهد. آمادگی برای این ملاقات می‌تواند به تشخیص دقیق‌تر و سریع‌تر کمک کند.
آنچه می توانید انجام دهید
قبل از مراجعه به پزشک، یک لیست جامع از اطلاعات زیر تهیه کنید:
علائم: تمام علائمی که تجربه می‌کنید و زمان شروع آن‌ها را یادداشت کنید.
اطلاعات شخصی مهم: به پزشک در مورد استرس‌های شدید، سابقه استفاده از تجهیزات پزشکی خاص (مثلاً دستگاه‌های دیالیز)، قرار گرفتن در معرض سموم یا مواد شیمیایی، و هرگونه تغییرات اخیر در زندگی‌تان اطلاع دهید.
داروها و مکمل‌ها: فهرستی از تمام داروها، ویتامین‌ها، و سایر مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید، به همراه دوز دقیق آن‌ها، آماده کنید.
پرسش‌ها: سوالاتی که می‌خواهید از پزشک بپرسید را از قبل یادداشت کنید.
سوالات مهمی که می‌توانید در مورد کم‌خونی از پزشک خود بپرسید عبارتند از:
- چه چیزی باعث علائم من شده است؟
- چه علل احتمالی دیگری برای این علائم وجود دارد؟
- آیا نیاز به انجام آزمایش‌های بیشتری دارم؟
- آیا کم‌خونی من موقتی است یا مزمن و طولانی‌مدت؟
- چه روش‌های درمانی برای من در دسترس است و کدام یک را توصیه می‌کنید؟
- چه عوارض جانبی را می‌توانم از درمان انتظار داشته باشم؟
- من بیماری‌های دیگری هم دارم؛ چگونه می‌توانم آن‌ها را به بهترین نحو با کم‌خونی مدیریت کنم؟
- آیا لازم است رژیم غذایی خاصی را رعایت کنم؟
- آیا مواد غذایی خاصی وجود دارد که باید به رژیم غذایی‌ام اضافه کنم؟ چقدر و با چه فاصله‌ای باید آن‌ها را مصرف کنم؟
- آیا وب‌سایت یا منابع معتبری را برای مطالعه بیشتر پیشنهاد می‌کنید؟
از پزشک چه انتظاری می رود
پزشک شما برای تشخیص دقیق، سوالاتی را از شما خواهد پرسید. برای پاسخگویی آماده باشید:
- آیا علائم شما گذرا هستند یا دائم؟
- شدت علائم چقدر است؟ (مثلاً خستگی تا چه حد بر فعالیت‌های روزمره شما تأثیر گذاشته است؟)
- چه عواملی باعث بهبود علائم شما می‌شوند؟
- چه عواملی علائم شما را بدتر می‌کنند؟
- آیا رژیم غذایی گیاهخواری دارید؟ (این سوال به دلیل اهمیت منابع آهن و B12 در رژیم غذایی پرسیده می‌شود)
- روزانه چند وعده میوه و سبزیجات مصرف می‌کنید؟
- آیا الکل می‌نوشید؟ هر چند وقت یک بار؟
- آیا سیگار می‌کشید؟
- آیا اخیراً و بیش از یک بار خون اهدا کرده‌اید؟ (اهدای مکرر خون می‌تواند باعث کم‌خونی فقر آهن شود)
دیدگاه خود را به اشتراک بگذارید.