موملوتینیب (نام تجاری: اوجارا)، دارویی است که برای درمان نوع خاصی از سرطان مغز استخوان به نام میلوفیبروز در بزرگسالان استفاده می شود. این دارو به ویژه برای بیمارانی مناسب است که دچار کم خونی (آنمی) هستند و نیاز به تزریق خون دارند. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف موملوتینیب، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه می شود.
نام عمومی: موملوتینیب
نام تجاری: اوجارا
موارد و نحوه مصرف موملوتینیب (اوجارا)
موملوتینیب برای چه مواردی استفاده می شود؟
موملوتینیب (با نام تجاری اوجارا) معمولاً برای درمان نوع خاصی از سرطان نادر مغز استخوان (میلوفیبروز) در افراد مبتلا به کم خونی تجویز می شود. این دارو می تواند به کاهش علائم بیماری و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند.
همچنین، پزشک معالج ممکن است بر اساس شرایط خاص بیمار، موملوتینیب را برای درمان بیماری های دیگری نیز تجویز کند.
نحوه عملکرد موملوتینیب
در بیماری میلوفیبروز، دسته ای از پروتئین ها به نام Janus Kinases (JAKs) بیش از حد فعال می شوند و باعث ایجاد بافت اسکار در مغز استخوان می شوند. این روند می تواند منجر به کاهش تعداد سلول های خونی شود. موملوتینیب یک مهارکننده JAK است که با هدف قرار دادن این پروتئین ها در مغز استخوان عمل می کند.
موملوتینیب همچنین با مهار پروتئینی به نام (ACVR1) در سلول های کبدی، به افزایش تعداد گلبول های قرمز خون کمک می کند.
اشکال دارویی موملوتینیب
موملوتینیب به صورت قرص خوراکی در دوزهای زیر موجود است:
- قرص خوراکی 100 میلی گرم
- قرص خوراکی 150 میلی گرم
- قرص خوراکی 200 میلی گرم
عوارض جانبی موملوتینیب
رایج ترین عوارض جانبی موملوتینیب چیست؟
در زیر رایج ترین عوارض جانبی موملوتینیب فهرست شده اند. اگر هر یک از این عوارض شما را آزار می دهد، به پزشک خود اطلاع دهید:
- کاهش سطح پلاکت ها
- خونریزی
- عفونت باکتریایی
- خستگی
- سرگیجه
- اسهال
- حالت تهوع
ممکن است عوارض جانبی دیگری نیز وجود داشته باشد که در اینجا ذکر نشده اند. اگر فکر می کنید دچار عارضه جانبی دارویی شده اید، با پزشک خود تماس بگیرید.
عوارض جانبی جدی موملوتینیب چیست؟
در حالی که کمتر شایع هستند، عوارض جانبی جدی موملوتینیب همراه با اقداماتی که در صورت بروز آن ها باید انجام دهید، در زیر شرح داده شده اند.
واکنش های آلرژیک شدید: موملوتینیب ممکن است باعث واکنش های آلرژیک شود که می تواند جدی باشد. اگر هر یک از علائم زیر واکنش آلرژیک جدی را دارید، مصرف موملوتینیب را قطع کرده و فوراً کمک بگیرید:
- مشکلات تنفسی یا خس خس سینه
- تپش قلب
- تب یا احساس ناخوشی عمومی
- تورم غدد لنفاوی
- تورم صورت، لب ها، دهان، زبان یا گلو
- مشکل در بلع یا احساس گرفتگی در گلو
- خارش، بثورات پوستی یا برجستگی های قرمز کم رنگ روی پوست (کهیر)
- حالت تهوع یا استفراغ
- سرگیجه، احساس سبکی سر یا غش
- گرفتگی معده
- درد مفاصل
عفونت: موملوتینیب می تواند خطر ابتلا به عفونت ها، از جمله عفونت های جدی را افزایش دهد. اگر دچار عفونت یا هر یک از علائم زیر هستید، با پزشک خود تماس بگیرید:
- سوزش هنگام ادرار کردن
- سرفه یا سرفه خونی
- تب، تعریق، لرز یا درد عضلانی
- تنگی نفس
- اسهال، درد معده یا استفراغ
- کاهش وزن
کاهش سطح نوتروفیل: موملوتینیب ممکن است باعث کاهش سطح نوعی گلبول سفید خون (به نام نوتروفیل) شود که به عنوان نوتروپنی شناخته می شود. نوتروفیل ها به جلوگیری از عفونت کمک می کنند. داشتن سطح پایین نوتروفیل ممکن است خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهد. اگر هر یک از علائم زیر که نشانه کاهش سطح نوتروفیل است را دارید، به پزشک خود اطلاع دهید:
- تب، لرز یا تعریق
- خستگی
- گلودرد، سرفه یا تنگی نفس
- زخم های دهان یا گلو
- تورم غدد لنفاوی
کاهش سطح پلاکت: موملوتینیب می تواند باعث کاهش تعداد پلاکت ها در خون شما شود که به آن ترومبوسیتوپنی نیز گفته می شود. پلاکت ها به تشکیل لخته خون کمک می کنند. داشتن سطح پایین پلاکت ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد. اگر هر یک از علائم زیر کاهش سطح پلاکت را دارید، به پزشک خود اطلاع دهید:
- کبودی یا خونریزی آسان
- خونریزی که متوقف نمی شود
- خون دماغ شدن
- مدفوع سیاه یا قیری رنگ
آسیب کبدی: آسیب کبدی (هپاتوتوکسیسیتی) ممکن است هنگام مصرف موملوتینیب رخ دهد. تمام قرارهای ملاقات برای انجام آزمایش خون را حفظ کنید. اگر هر یک از علائم زیر آسیب کبدی را دارید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:
- حالت تهوع یا استفراغ
- درد معده یا شکم
- تب
- ضعف یا خستگی غیرمعمول
- خارش
- از دست دادن اشتها
- مدفوع روشن
- ادرار تیره رنگ
- زرد شدن پوست یا سفیدی چشم (یرقان)
حمله قلبی و سکته مغزی: موملوتینیب ممکن است خطر حمله قلبی یا سکته مغزی را افزایش دهد که می تواند منجر به مرگ شود. این خطر در افراد مبتلا به بیماری قلبی و با استفاده طولانی تر از موملوتینیب و دوزهای بالاتر افزایش می یابد. اگر اخیراً دچار حمله قلبی شده اید، قبل از مصرف موملوتینیب با پزشک خود صحبت کنید. این می تواند خطر ابتلا به حمله قلبی دیگری را افزایش دهد. اگر هر یک از علائم حمله قلبی یا سکته مغزی را دارید، فوراً کمک بگیرید:
- درد یا فشار در قفسه سینه
- ضربان قلب سریع یا غیرطبیعی
- مشکل در تنفس
- درد در پشت، فک، گلو یا بازو
- تعریق، ناراحتی معده، حالت تهوع، استفراغ یا سرگیجه
- ضعف ناگهانی در یک طرف بدن
- سردرد ناگهانی و شدید
- تکلم نامفهوم یا مشکل در درک گفتار
لخته شدن خون: موملوتینیب ممکن است باعث لخته شدن خون در سیاهرگ ها یا شریان ها شود و می تواند باعث لخته شدن خون در سیاهرگ ها (ترومبوز وریدی عمقی) یا در ریه ها (آمبولی ریه) شود. در صورت مشاهده هر یک از علائم لخته شدن خون، فورا مصرف موملوتینیب را قطع کرده و به پزشک خود اطلاع دهید:
- درد یا فشار در قفسه سینه
- مشکل در تنفس
- درد، تورم یا حساسیت در بازو یا پای شما که از بین نمی رود
سرطان های جدید: سرطان های جدید از جمله لنفوم و سایر سرطان ها ممکن است هنگام مصرف موملوتینیب رخ دهند. اطمینان حاصل کنید که تمام قرارهای ملاقات با پزشک خود را حفظ می کنید.
موارد احتیاطی و منع مصرف موملوتینیب (اوجارا)
چه کسانی نباید از موملوتینیب استفاده کنند؟
آلرژی به مواد تشکیل دهنده: در صورت مصرف این دارو و بروز علائم واکنش آلرژیک، مصرف این دارو را قطع کرده و فورا به پزشک یا مراکز درمانی مراجعه کنید.
قبل از مصرف موملوتینیب چه نکاتی را باید بدانم؟
موملوتینیب را فقط در صورتی مصرف کنید که توسط پزشک برای شما تجویز شده باشد و آن را طبق دستور مصرف کنید.
موملوتینیب را با افراد دیگر به اشتراک نگذارید، حتی اگر آن ها شرایطی مشابه شما داشته باشند. این دارو ممکن است به آن ها آسیب برساند.
موملوتینیب را دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.
موملوتینیب یک بار در روز، همراه یا بدون غذا، به صورت خوراکی مصرف می شود.
قرص را به طور کامل ببلعید. دارو را نجوید، خرد نکنید و له نکنید.
موملوتینیب می تواند بر هوشیاری یا هماهنگی شما تأثیر بگذارد. تا زمانی که متوجه نشده اید موملوتینیب چگونه بر شما تأثیر می گذارد، از رانندگی یا انجام فعالیت های دیگری که نیاز به هوشیاری یا هماهنگی دارند، خودداری کنید.
قبل از مصرف موملوتینیب چه مواردی را باید به پزشک خود اطلاع دهم؟
در مورد تمام شرایط سلامتی خود و هر گونه داروهای تجویزی یا بدون نسخه (OTC)، ویتامین ها / مواد معدنی، محصولات گیاهی و سایر مکمل هایی که مصرف می کنید، به پزشک خود اطلاع دهید. این به آن ها کمک می کند تا تشخیص دهند که آیا موملوتینیب برای شما مناسب است یا خیر.
به طور خاص، مطمئن شوید که در مورد هر یک از موارد زیر با پزشک خود صحبت می کنید:
سیگار کشیدن: اگر در حال حاضر سیگار می کشید یا در گذشته سیگار کشیده اید، به پزشک خود اطلاع دهید. این می تواند خطر ابتلا به حمله قلبی، سکته مغزی یا سرطان های جدید را افزایش دهد.
عفونت: اگر دچار عفونت هستید، به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک شما ممکن است تا زمان بهبودی عفونت شما، مصرف موملوتینیب را شروع نکند.
شرایط سلامتی فعلی و گذشته: اگر به هر یک از موارد زیر مبتلا هستید یا بوده اید، به پزشک خود اطلاع دهید:
- هپاتیت B
- مشکلات کبدی
- مشکلات قلبی (از جمله حمله قلبی)
- سکته مغزی
- لخته شدن خون
- هر نوع سرطان دیگر
سایر داروها و مکمل ها: موملوتینیب ممکن است با سایر داروها و مکمل ها تداخل داشته باشد. قبل از مصرف موملوتینیب، در مورد هر گونه داروهای تجویزی یا بدون نسخه (OTC)، ویتامین ها / مواد معدنی، محصولات گیاهی و سایر مکمل هایی که مصرف می کنید، به پزشک خود اطلاع دهید. برای جزئیات بیشتر، به بخش تداخلات دارویی مراجعه کنید.
بارداری: موملوتینیب ممکن است به جنین آسیب برساند. هنگام مصرف موملوتینیب و به مدت 1 هفته پس از آخرین دوز، از روش های قابل اطمینان پیشگیری از بارداری (کاندوم و غیره) استفاده کنید. اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک شما در مورد مصرف موملوتینیب در دوران بارداری یا تلاش برای باردار شدن به شما مشاوره خواهد داد.
شیردهی: مشخص نیست که آیا موملوتینیب وارد شیر مادر می شود یا خیر. توصیه نمی شود در دوران شیردهی و به مدت یک هفته پس از آخرین دوز، موملوتینیب مصرف کنید. اگر در حال شیردهی هستید یا قصد شیردهی دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
تداخلات دارویی موملوتینیب (اوجارا)
آیا موملوتینیب با غذاها یا نوشیدنی ها تداخل دارد؟
هیچ تداخل شناخته شده ای بین موملوتینیب و غذاها یا نوشیدنی ها وجود ندارد.
هیچ تداخل شناخته شده ای بین موملوتینیب و الکل وجود ندارد، اما هم موملوتینیب و هم الکل می توانند خطر خونریزی را افزایش دهند. بهتر است میزان مصرف الکل خود را محدود کنید.
آیا موملوتینیب با سایر داروها تداخل دارد؟
همیشه در مورد هر داروی تجویزی یا بدون نسخه (OTC)، ویتامین ها / مواد معدنی، محصولات گیاهی و سایر مکمل هایی که مصرف می کنید، به پزشک خود اطلاع دهید.
به طور خاص، قبل از مصرف موملوتینیب، مطمئن شوید که در مورد مصرف هر یک از موارد زیر با پزشک خود صحبت می کنید:
- ریفامپین، دارویی است که معمولاً برای درمان عفونتی به نام سل استفاده می شود.
- رزوواستاتی، دارویی است که برای کاهش کلسترول استفاده می شود.
برخی از داروهای دیگر ممکن است سطح موملوتینیب در خون را تغییر دهند و بالعکس. در مورد تمام داروهایی که مصرف می کنید یا اخیراً مصرف کرده اید، به پزشک خود اطلاع دهید.
این ممکن است لیست کاملی از داروهایی نباشد که می توانند با موملوتینیب تداخل داشته باشند. همیشه با پزشک خود مشورت کنید.
مصرف بیش از حد و فراموشی مصرف موملوتینیب (اوجارا)
در صورت مصرف تصادفی بیش از حد موملوتینیب چه باید کرد؟
اگر شما یا شخص دیگری بیش از حد موملوتینیب مصرف کرده اید، فوراً کمک پزشکی دریافت کنید یا با 115 (اورژانس) تماس بگیرید.
در صورت فراموش کردن مصرف یک دوز موملوتینیب چه باید کرد؟
اگر مصرف یک دوز را فراموش کردید، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید و دوز بعدی را در زمان تعیین شده مصرف کنید. دوز دو برابر یا اضافی مصرف نکنید.
نحوه نگهداری از موملوتینیب
موملوتینیب را در دمای اتاق (بین 20 تا 25 درجه سانتیگراد) نگهداری کنید. قرار گرفتن در معرض دمای بین 15 تا 30 درجه سانتیگراد برای مدت کوتاهی، مانند هنگام حمل ونقل دارو، مشکلی ندارد.
دارو را در جای خشک و خنک و در بطری اصلی خود نگهداری کنید. رطوبت گیر (بسته ای که داخل بطری دارو قرار دارد) را دور نیندازید. از نگهداری داروها در حمام و دستشویی خودداری کنید و همواره به خاطر داشته باشید که تمامی دارو ها باید دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار گیرند.
پرسش های متداول
موملوتینیب (اوجارا) برای چه استفاده میشود؟
اوجارا برای درمان بزرگسالان مبتلا به برخی انواع میلوفیبروز (MF) که دچار کمخونی نیز هستند به کار میرود. میلوفیبروز یک سرطان نادر خون است که در آن مغز استخوان دچار زخم شدگی میشود و تولید سلولهای خونی سالم کاهش مییابد.
اوجارا چگونه عمل میکند؟
اوجارا آنزیمهای JAK1، JAK2 و نوع جهشیافته JAK2 را مهار میکند. این آنزیمها در تنظیم تولید سلولهای خونی و التهاب نقش دارند و مهار آنها به کاهش علائمی مانند کمخونی و بزرگشدگی طحال کمک میکند.
آیا اوجارا داروی شیمیدرمانی است؟
خیر. اوجارا داروی شیمیدرمانی نیست؛ بلکه یک داروی درمان هدفمند از گروه مهارکنندههای چندکینازی (بهویژه مهارکنندههای کیناز یانوس یا JAK) است.
اوجارا چه زمانی توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تأیید شد؟
اوجارا در تاریخ ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۳ توسط FDA تأیید شد.
شایعترین عوارض جانبی اوجارا چیست؟
کاهش پلاکت خون، سرگیجه، خونریزی، اسهال، عفونتهای باکتریایی، حالت تهوع و خستگی از عوارض شایع هستند.
عوارض جانبی جدی اوجارا کداماند؟
شامل عفونتهای خطرناک و تهدیدکننده حیات، کاهش سلولهای خونی، مشکلات کبدی، حمله قلبی یا سکته، لخته شدن خون، و برخی سرطانهای جدید.
چه کسانی نباید اوجارا مصرف کنند؟
افرادی که به هر یک از مواد تشکیلدهنده اوجارا حساسیت دارند، نباید آن را مصرف کنند. همچنین در صورت داشتن عفونت فعال، درمان باید تا بهبود عفونت به تعویق بیفتد.
آیا اوجارا در کودکان قابل استفاده است؟
ایمنی و اثربخشی اوجارا در کودکان مشخص نشده است.
روش مصرف صحیح اوجارا چگونه است؟
اوجارا را دقیقاً طبق دستور پزشک، روزی یکبار از راه خوراکی مصرف کنید. میتوان آن را با یا بدون غذا مصرف کرد. قرصها را کامل ببلعید و آنها را نصف یا خرد نکرده و نجوید.
اگر یک دوز را فراموش کردم چه کنم؟
به محض یادآوری، دوز فراموششده را مصرف کنید. اگر به زمان دوز بعدی نزدیک است، همان دوز بعدی را مصرف کنید. هرگز دو دوز را همزمان برای جبران استفاده نکنید.
اگر بیش از حد اوجارا مصرف کنم چه میشود؟
فوراً به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید و ظرف دارو را همراه خود ببرید.
آیا میتوان در دوران بارداری یا شیردهی اوجارا مصرف کرد؟
اوجارا ممکن است به جنین آسیب برساند. هنگام مصرف و تا یک هفته پس از آخرین دوز باید از روش پیشگیری مؤثر استفاده کنید. در دوران مصرف و یک هفته پس از قطع مصرف، شیردهی ممنوع است.
اوجارا با چه داروهایی تداخل دارد؟
میتواند با داروهایی مانند مهارکنندههای OATP)1B1/B3) (مانند آتازاناویر، سیکلوسپورین) و داروهای زیرلایه BCRP (مانند روزوواستاتین) تداخل داشته باشد. همیشه پزشک را از تمام داروها و مکملهای مصرفی خود مطلع کنید.
شرایط نگهداری اوجارا چگونه است؟
در دمای اتاق (۲۰ تا ۲۵ درجه سانتیگراد) و در قوطی اصلی به همراه بسته ضدرطوبت (دسیکانت) نگهداری شود. بطری را محکم ببندید و از رطوبت دور نگه دارید.
تولیدکننده اوجارا کیست؟
قرصهای اوجارا توسط شرکت GSK تولید میشوند.
دیدگاه خود را به اشتراک بگذارید.