لوکوورین

لوکوورین (نام تجاری: روفولین)، یکی از مشتقات فولیک اسید است که به منظور افزایش اثربخشی داروی فلوئورویوراسیل و کاهش عوارض نامطلوب داروی متوترکسات تجویز می شود. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف لوکوورین، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه می شود.

نام عمومی: لوکوورین (خوراکی)

نام تجاری: روفولین

موارد مصرف

لوکوورین (فولینیک اسید) یک فرم فعال و آماده از فولات است که بدن برای ساخت سلول‌های جدید، به ویژه سلول‌های خونی، به آن نیاز دارد. داروهایی مانند متوترکسات، تری متوپریم، پیریمتامین) با جلوگیری از تبدیل فولیک اسید غیرفعال به فولات فعال، جلوی رشد سریع سلول‌ها (مانند سلول‌های سرطانی یا باکتریایی) را می‌گیرند.

اما این عملکرد می‌تواند به سلول‌های سالم بدن، به خصوص سلول‌های مغز استخوان که مسئول تولید سلول‌های خونی هستند، آسیب بزند و منجر به ترومبوسیتوپنی (کاهش پلاکت‌ها)، نوتروپنی (کاهش نوعی از گلبول‌های سفید) و آنمی (کم‌خونی) شود.

از آنجایی که لوکوورین یک فولات فعال است و نیازی به تبدیل شدن ندارد، می‌تواند از مکانیزم عمل داروهای آنتاگونیست فولات عبور کند و به سلول‌های سالم (مانند سلول‌های مغز استخوان) کمک کند تا به حیات و تولید خود ادامه دهند. این کار بدون کاهش اثربخشی دارو بر روی سلول‌های هدف (مثل سلول‌های سرطانی در شیمی‌درمانی) انجام می‌شود، چرا که سلول‌های سرطانی معمولاً فولات را به صورت متفاوتی جذب می‌کنند. به همین دلیل، لوکوورین به بیماران کمک می‌کند تا عوارض جانبی این داروها را تحمل کرده و دوره درمان خود را کامل کنند.

لوکوورین و اوتیسم

لوکوورین، که شکل فعال ویتامین B9 یا فولینیک اسید است، به دلیل نقش حیاتی‌اش در متابولیسم سلولی و به خصوص در چرخه متیلاسیون، مورد توجه برخی محققان حوزه اوتیسم قرار گرفته است. نظریه اصلی این است که در زیرگروهی از افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم (ASD)، جهش‌های ژنتیکی خاصی ممکن است باعث اختلال در جذب و استفاده از فولات شوند. این امر می‌تواند منجر به کمبود فولات در مغز شود، حتی اگر سطح آن در خون طبیعی باشد. کمبود فولات مغزی می‌تواند بر تولید انتقال‌دهنده‌های عصبی و سایر فرآیندهای حیاتی تأثیر بگذارد، که به طور بالقوه به برخی از علائم رفتاری و عصبی در اوتیسم منجر می شود.

با این حال، این موضوع همچنان در مراحل تحقیقاتی اولیه قرار دارد و هنوز هیچ مدرک قطعی و قوی از آزمایش‌های بالینی گسترده وجود ندارد که نشان دهد لوکوورین یک درمان مؤثر برای همه افراد مبتلا به اوتیسم است. اکثر مطالعات انجام‌شده کوچک بوده‌اند و نتایج آن‌ها متناقض است. در برخی موارد، مصرف لوکوورین ممکن است به بهبود برخی علائم در زیرگروهی از افراد با ناهنجاری‌های متابولیکی فولات کمک کند، اما این نتایج را نمی‌توان به کل جمعیت اوتیسم تعمیم داد. به علاوه، استفاده از لوکوورین به عنوان درمان اصلی توصیه نمی‌شود و باید همواره تحت نظر پزشک متخصص انجام شود. هرگونه تصمیم برای شروع مکمل‌های فولات باید بر اساس ارزیابی دقیق متابولیسم بیمار و با در نظر گرفتن مزایا و خطرات احتمالی صورت گیرد تا از اتلاف وقت و منابع برای درمانی که ممکن است مؤثر نباشد، جلوگیری شود.

اَشکال دارویی

قرص خوراکی (10 میلی گرم؛ 15 میلی گرم؛ 25 میلی گرم؛ 5 میلی گرم)

زمان و نحوه مصرف

لوکوورین را به صورت خوراکی معمولاً هر 6 ساعت یا یک بار در روز یا طبق دستور پزشک همراه غذا یا بدون غذا مصرف کنید.

میزان داروی مصرفی براساس شرایط پزشکی و پاسخ به درمان مشخص میشود. دوزهای بالاتر از 25 میلی گرم توصیه نمی شود.

بیشترین اثربخشی دارو در نتیجه مصرف منظم آن حاصل می شود. بنابراین برای جلوگیری از فراموش کردن مصرف دارو، آن را هر روز در یک زمان خاص مصرف کنید.

اگر به دلیل حالت تهوع و استفراغ قادر به مصرف لوکوورین نیستید، به پزشک خود اطلاع دهید. امکان دارد به فرم تزریقی این دارو نیاز داشته باشید.

عوارض جانبی

به یاد داشته باشید که پزشک معالجتان لوکوورین را برای شما تجویز کرده چرا که بر این باور است که منافع این دارو بیشتر از عوارض آن است. بیشتر افراد با مصرف این دارو، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.

واکنش آلرژیک بسیار جدی نسبت به لوکوورین نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی، از جمله: راش پوستی (عارضه های پوستی)، خارش / تورم (به خصوص در صورت و زبان و گلو)، سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی فوراً به پزشک مراجعه کنید.

موارد مذکور، تمام عوارض جانبی لوکوورین را در برنمی گیرد، بنابراین در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی دیگری، آن را به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.

موارد احتیاطی و منع مصرف

پیش از مصرف دارو، در صورت حساسیت به آن یا هر نوع حساسیت دیگری، پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید. لوکوورین ممکن است دارای اجزای غیر فعالی باشد که موجب واکنش های آلرژیک و یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.

همچنین قبل از مصرف لوکوورین، پزشک یا پزشک داروخانه را از سوابق پزشکی خود به خصوص: کم خونی های خاص (به دلیل کمبود ویتامین B12) مطلع سازید.

تمام داروهای مصرفی خود را (از جمله داروهای با نسخه، بی نسخه و محصولات گیاهی) پیش از جراحی به پزشک و یا دندان پزشک خود اطلاع دهید.

در دوران بارداری، این دارو باید فقط در موارد ضروری استفاده شود. خطرات و فواید این دارو  را با پزشک خود در میان بگذارید.

انتقال این دارو به شیر مادر مشخص نیست. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.

تداخلات دارویی

تداخل های دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت تمامی تداخلات دارویی را پوشش نمی دهد بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید، همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید.

لکووورین بسیار شبیه لوولوکوورین است. هنگام استفاده از لوکوورین از داروهای حاوی لوولوکوورین استفاده نکنید.

سوء مصرف

در صورت مصرف بیش از حد دارو و بروز علائم جدی مانند غش کردن یا اختلال تنفسی با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید.

علائم سوء مصرف دارو می تواند به صورت تپش قلب سریع / نامنظم، سرگیجه شدید و غش کردن باشد.

توجه

این دارو را به صورت سرخود به دیگران تجویز نکنید.

تست های آزمایشگاهی یا پزشکی (مانند عملکرد کلیه، شمارش کامل خون، سطح آنتاگونیست اسید فولیک) باید به صورت دوره ای جهت کنترل پیشرفت درمانی یا عوارض جانبی انجام شود. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.

دوز فراموش شده

اگر یک دوز از دارو را فراموش کردید، به محض به خاطر آوردن آن را مصرف کنید، اما اگر نزدیک زمان مصرف دوز بعدی بود، از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید. همچنین دوز بعدی را به موقع مصرف کرده و برای جبران فراموشی، دوز دارو را دو برابر نکنید.

نگهداری

در دمای اتاق بین 59-86 درجه فارنهایت (15-30 درجه سانتیگراد) دور از نور و رطوبت نگهداری شود. از نگهداری دارو در حمام خودداری شود. تمام داروها باید از دسترس کودکان و حیوانات دور بمانند.

دارو ها را به درون توالت و فاضلاب نریزید، مگر آن که دستورالعملی برای انجام آن ذکر شده باشد. در صورت منقضی شدن دارو و یا عدم نیاز به آن، با یک روش مناسب آن را دور بریزید.