لوسمی لنفوسیتی مزمن | علل بروز، نشانه ها، تشخیص و درمان

لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL)، نوعی سرطان خون با پیشرفت تدریجی است که بر لنفوسیت ها تأثیر گذاشته و منجر به بروز علائمی همچون تعریق شبانه، تب و خستگی بیش از حد می شود. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز لوسمی لنفوسیتی مزمن، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.

لوسمی لنفوسیتی مزمن چیست؟

لوسمی (سرطان خون) لنفوسیتی مزمن (CLL) نوعی سرطان خون و مغز استخوان است که در آن سلول های خونی تولید می شوند. واژه "مزمن" نشان دهنده پیشرفت کندتر این سرطان در مقایسه با سایر انواع لوسمی است. "لنفوسیتی" به سلول های درگیر، یعنی لنفوسیت ها (نوعی گلبول سفید که در مبارزه با عفونت نقش دارد)، اشاره دارد. CLL معمولاً افراد مسن را مبتلا می کند و درمان های متنوعی برای کنترل آن وجود دارد.

علائم لوسمی لنفوسیتی مزمن

بسیاری از افراد مبتلا به سرطان خون لنفوسیتی مزمن (CLL) در مراحل اولیه هیچ علامتی ندارند، اما برخی ممکن است علائم و نشانه هایی مانند موارد زیر را تجربه کنند:

گره های لنفاوی بزرگ اما بدون درد
خستگی
تب
درد در قسمت بالای چپ شکم که ممکن است به دلیل بزرگ شدن طحال ایجاد شده باشد.
تعریق شبانه
کاهش وزن
عفونت های مکرر

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

در صورت داشتن علائم و نشانه های مداوم و نگران کننده، به پزشک مراجعه کنید.

علل ابتلا به لوسمی لنفوسیتی مزمن

پزشکان علت دقیق شروع CLL را نمی دانند. تنها چیزی که مشخص است این است که اتفاقی منجر به ایجاد جهش های ژنتیکی در DNA سلول های خون ساز می شود. این جهش باعث می شود که سلول های خونی، لنفوسیت های غیرطبیعی و ناکارآمد تولید کنند. علاوه بر ناکارآمد بودن، این لنفوسیت های غیرطبیعی به زندگی خود ادامه داده و تکثیر می شوند، در حالی که لنفوسیت های طبیعی می میرند. لنفوسیت های غیرطبیعی در خون و برخی اندام ها تجمع می یابند و عوارضی ایجاد می کنند. همچنین، آن ها ممکن است در تولید سلول های خونی طبیعی اختلال ایجاد کنند. پزشکان و محققان در تلاش برای درک مکانیسم دقیق ایجاد CLL هستند.

جهش ژنی از دلایل ابتلا به لوسمی لنفوسیتی مزمن

عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)

عواملی که خطر ابتلا به لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL) را افزایش می دهند عبارتند از:

سن. CLL اغلب در افراد مسن رخ می دهد. میانگین سنی افراد مبتلا به CLL حدود 70 سال است.
نژاد. افراد سفیدپوست بیشتر از افراد سایر نژادها به CLL مبتلا می شوند.
سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان خون و مغز استخوان. داشتن سابقه خانوادگی CLL یا سایر سرطان های خون و مغز استخوان، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد.
قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی. برخی از علف کش ها و حشره کش ها با افزایش خطر ابتلا به CLL مرتبط هستند.

عوامل خطرساز لوسمی لنفوسیتی مزمن

عوارض بیماری

لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL) می تواند عوارض زیر را ایجاد کند:

عفونت های مکرر. افراد مبتلا به CLL ممکن است عفونت های مکرر (به خصوص عفونت های شایع دستگاه تنفسی فوقانی و تحتانی) را تجربه کنند. با این حال، گاهی اوقات عفونت های جدی تر و خطرناک تری نیز ممکن است رخ دهد.
تبدیل به شکل تهاجمی تر سرطان. در تعداد کمی از افراد مبتلا به CLL، این بیماری ممکن است به شکل تهاجمی تری از سرطان به نام لنفوم سلول B بزرگ تبدیل شود. پزشکان گاهی این وضعیت را سندرم ریشتر می نامند.
افزایش خطر ابتلا به سایر سرطان ها. افراد مبتلا به CLL در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به انواع دیگر سرطان، از جمله سرطان پوست مانند ملانوم، و سرطان های ریه و دستگاه گوارش قرار دارند.
اختلالات سیستم ایمنی بدن. در موارد معدودی، برخی از افراد مبتلا به CLL ممکن است به اختلال خودایمنی مبتلا شوند که در آن سلول های سیستم ایمنی بدن به اشتباه گلبول های قرمز خون یا پلاکت ها را مورد حمله قرار می دهند.

تشخیص لوسمی لنفوسیتی مزمن

آزمایش خون

آزمایش های خونی، ابزار اصلی تشخیص لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL) هستند و شامل موارد زیر می باشند:

شمارش کامل سلول های خونی (CBC): این آزمایش تعداد انواع مختلف سلول های خونی، از جمله لنفوسیت ها را اندازه گیری می کند. افزایش قابل توجه در تعداد سلول های B (نوعی لنفوسیت) اغلب نشان دهنده CLL است.
فلوسیتومتری یا ایمونوفنوتیپ: این آزمایش به پزشک کمک می کند تا تعیین کند آیا افزایش لنفوسیت ها ناشی از CLL است یا یک اختلال خونی دیگر یا پاسخ بدن به شرایطی مانند عفونت. در صورت تشخیص CLL، فلوسیتومتری ویژگی های سلول های لوسمی را برای پیش بینی میزان تهاجمی بودن آن ها بررسی می کند.
فلوئورسانس در هیبریداسیون درجا (FISH): این آزمایش ناهنجاری های کروموزومی در لنفوسیت های غیرطبیعی را جستجو می کند. اطلاعات حاصل از FISH می تواند در تعیین پیش آگهی بیماری و انتخاب استراتژی درمانی مؤثر باشد.

سایر آزمایش ها

در برخی موارد، پزشک ممکن است آزمایش های تکمیلی زیر را نیز توصیه کند:

آزمایش های پیش آگهی: این آزمایش ها ویژگی های خاص سلول های لوسمی را بررسی می کنند که می توانند بر روند بیماری تأثیر بگذارند.
بیوپسی و آسپیراسیون مغز استخوان: نمونه برداری از مغز استخوان برای بررسی سلول های خونی و تأیید تشخیص CLL و ارزیابی وضعیت مغز استخوان انجام می شود.
تصویربرداری: اسکن هایی مانند سی تی اسکن و پت اسکن ممکن است برای ارزیابی گسترش بیماری و بررسی وضعیت غدد لنفاوی و سایر اندام ها انجام شوند.

مرحله بندی بیماری

پس از تشخیص CLL، پزشک مرحله بیماری را تعیین می کند. مرحله بندی بر اساس میزان پیشرفت سرطان و درگیری اندام های مختلف انجام می شود و به پزشک در تعیین بهترین زمان و نوع درمان کمک می کند. به طور کلی، مراحل CLL به ابتدایی، متوسط و پیشرفته تقسیم می شوند. بیماران در مراحل اولیه اغلب نیازی به درمان فوری ندارند، در حالی که بیماران در مراحل متوسط و پیشرفته معمولاً باید تحت درمان قرار گیرند.

همچنین بخوانید: مرحله‌بندی و درجه‌بندی در سرطان‌: راهی برای انتخاب بهترین روش درمانی

درمان لوسمی لنفوسیتی مزمن

رویکردهای درمانی CLL به عوامل متعددی از جمله مرحله سرطان، علائم بیمار، سلامت کلی و ترجیحات او بستگی دارد.

انتظار توأم با مراقبت در مراحل اولیه

در مراحل اولیه CLL که بیمار علائم قابل توجهی ندارد، رویکرد "انتظار توأم با مراقبت" اغلب توصیه می شود. مطالعات نشان داده اند که شروع زودهنگام درمان در این مراحل، طول عمر بیماران را افزایش نمی دهد. پزشک وضعیت بیمار را به دقت زیر نظر می گیرد و درمان را تا زمان پیشرفت بیماری و بروز علائم فعال به تعویق می اندازد. در این مدت، معاینات منظم و آزمایش خون دوره ای برای پایش وضعیت بیمار ضروری است. شرکت در کارآزمایی های بالینی که به بررسی اثربخشی درمان زودهنگام در بیماران با خطر بالای پیشرفت می پردازند، ممکن است یک گزینه برای برخی افراد در مراحل اولیه باشد. مشورت با پزشک در مورد تمام گزینه های درمانی موجود اهمیت دارد.

درمان برای مراحل متوسط و پیشرفته بیماری

پزشک با در نظر گرفتن مرحله لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL)، نتایج آزمایش های مختلف (از جمله آنالیز آزمایشگاهی سلول های سرطانی) و وضعیت سلامت عمومی بیمار، مناسب ترین روش درمانی را تعیین خواهد کرد. اگر پزشک تشخیص دهد که CLL در حال پیشرفت است یا در مراحل متوسط یا پیشرفته قرار دارد، گزینه های درمانی زیر را توصیه خواهد کرد:

شیمی درمانی: این روش درمانی از داروهایی برای از بین بردن سلول های با رشد سریع، از جمله سلول های سرطانی، استفاده می شود. شیمی درمانی می تواند به صورت تزریق وریدی یا قرص خوراکی تجویز شود. بسته به شرایط بیمار، پزشک ممکن است از یک دارو یا ترکیبی از داروهای شیمی درمانی استفاده کند.
درمان دارویی هدفمند: این داروها برای حمله به نقاط ضعف خاصی در سلول های سرطانی طراحی شده اند. سلول های سرطانی آزمایش می شوند تا مشخص شود کدام داروی هدفمند احتمالاً مؤثر خواهد بود.
ایمنی درمانی: این نوع درمان، سیستم ایمنی بدن را برای مبارزه با سلول های سرطانی تحریک می کند. ایمنی درمانی می تواند به سیستم ایمنی در شناسایی بهتر سلول های سرطانی یا تقویت توانایی آن در از بین بردن سلول های سرطانی کمک کند.
پیوند مغز استخوان (پیوند سلول های بنیادی): در این روش، از دوزهای بالای شیمی درمانی برای از بین بردن سلول های بنیادی مغز استخوان که لنفوسیت های بیمار را تولید می کنند، استفاده می شود. سپس، سلول های بنیادی سالم از یک اهداکننده سازگار، به جریان خون بیمار تزریق می شوند تا به مغز استخوان رفته و شروع به تولید سلول های خونی سالم کنند. با توسعه داروهای جدیدتر، کاربرد پیوند مغز استخوان در درمان CLL کاهش یافته است، اما همچنان در موارد خاص به عنوان یک گزینه درمانی در نظر گرفته می شود.

این درمان ها ممکن است به تنهایی یا به صورت ترکیبی مورد استفاده قرار گیرند.

مراقبت های حمایتی

پزشک به طور منظم بیمار را معاینه می کند تا هرگونه عارضه جانبی احتمالی را مدیریت کند. مراقبت های حمایتی به پیشگیری یا تسکین علائم کمک می کند و شامل موارد زیر است:

غربالگری سرطان: پزشک خطر ابتلا به سایر انواع سرطان را ارزیابی کرده و ممکن است غربالگری های خاصی را برای تشخیص زودهنگام سایر سرطان ها توصیه کند. برای مثال، معاینه سالانه یا دوسالانه پوست برای بررسی علائم سرطان پوست ممکن است توصیه شود.
واکسیناسیون برای پیشگیری از عفونت: پزشک ممکن است واکسن های خاصی را برای کاهش خطر ابتلا به عفونت هایی مانند ذات الریه و آنفولانزا تجویز کند.
نظارت بر سایر بیماری ها: پزشک معاینات منظم برای نظارت بر سلامت کلی بیمار در طول و بعد از درمان CLL را توصیه خواهد کرد.

درمان های جایگزین

هیچ گونه درمان جایگزینی برای درمان سرطان خون لنفوسیتی مزمن اثبات نشده است.

درمان های جایگزین برای کنار آمدن با خستگی

برخی از روش های درمانی جایگزین می توانند به بیماران در مدیریت خستگی که معمولاً در افراد مبتلا به لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL) تجربه می شود، کمک کنند. در حالی که پزشک با کنترل علل زمینه ای می تواند این نوع خستگی را درمان کند، اغلب داروها به تنهایی کافی نیستند و پزشک ممکن است اقدامات زیر را نیز توصیه کند:

ورزش
ماساژ
مراقبه
تکنیک های آرام سازی
یوگا

در مورد گزینه های مناسب خود با پزشکتان صحبت کنید. با همکاری یکدیگر می توانید برنامه ای تنظیم کنید که به شما در کنار آمدن با خستگی کمک کند.

عصاره چای سبز برای افراد مبتلا به سرطان خون در مراحل اولیه

نوعی عصاره چای سبز، نتایج امیدوارکننده ای در آزمایش های بالینی اولیه برای درمان لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL) نشان داده است. تحقیقات آزمایشگاهی نشان داده است که ترکیبی در عصاره چای سبز به نام EGCG می تواند سلول های CLL را از بین ببرد. مطالعه ای بر روی افراد مبتلا به CLL در مراحل اولیه نشان داد که EGCG به شکل قرص، برخی علائم بیماری را کاهش می دهد. با این حال، نتایج آزمایش های چای سبز قطعی نیست و برای تأیید اثربخشی آن به مطالعات بیشتری نیاز است تا پزشکان در مورد کارایی این روش درمانی به توافق برسند.

راهکارهایی برای کنار آمدن با بیماری

لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL) معمولاً یک سرطان با رشد آهسته است که ممکن است در مراحل اولیه نیازی به درمان نداشته باشد. با وجود این، تشخیص CLL می تواند برای فرد مبتلا چالش برانگیز باشد.

اگرچه ممکن است در ابتدا با تشخیص این بیماری احساس شوک و اضطراب کنید، به مرور زمان راه های مقابله با آن را خواهید یافت. در این مسیر، نکات زیر می تواند کمک کننده باشد:

افزایش آگاهی: درباره CLL به اندازه کافی اطلاعات کسب کنید تا بتوانید در مورد مراقبت از خود تصمیمات آگاهانه تری بگیرید. سؤالات خود را یادداشت کرده و در طول ملاقات با پزشک بپرسید. همچنین، از منابع معتبر مانند کتابخانه ها و وب سایت های تخصصی برای کسب اطلاعات بیشتر استفاده کنید.
حمایت اجتماعی: از حمایت و همراهی خانواده و دوستان خود بهره مند شوید. با آن ها در مورد تشخیص بیماری صحبت کنید. به یاد داشته باشید که واکنش افراد مختلف به این خبر متفاوت خواهد بود، اما به اشتراک گذاشتن احساسات و اطلاعات می تواند به شما و اطرافیانتان کمک کند تا بهتر با شرایط کنار بیایید. پیشنهادات و حمایت های آن ها را پذیرا باشید.
ارتباط با افراد مشابه: با سایر افرادی که تجربه ابتلا به سرطان را داشته اند، ارتباط برقرار کنید. عضویت در گروه های حمایتی حضوری یا آنلاین می تواند بسیار مفید باشد. در این گروه ها می توانید اطلاعات ارزشمند، نکات عملی و تشویق دریافت کنید و تجربیات خود را با دیگران به اشتراک بگذارید.
مدیریت استرس و اضطراب: روش های مقابله با جنبه های مزمن و گاه آزاردهنده بیماری را بیاموزید. افراد مبتلا به CLL ممکن است با آزمایش های مکرر و نگرانی های مربوط به شمارش گلبول های سفید خون دست و پنجه نرم کنند. فعالیت های آرامش بخش مانند یوگا، ورزش یا باغبانی می تواند به کاهش استرس و بهبود خلق و خو کمک کند. در صورت نیاز به کمک برای مقابله با چالش های عاطفی بیماری، از یک مشاور، درمانگر یا مددکار اجتماعی کمک بگیرید.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

در صورت مشاهده علائم و نشانه های نگران کننده، ابتدا به پزشک خانواده خود مراجعه کنید. اگر پزشک تشخیص دهد که به CLL مبتلا هستید، شما را به یک متخصص بیماری های خون و مغز استخوان (هماتولوژیست) ارجاع خواهد داد. از آنجا که زمان ملاقات با پزشک محدود است و اغلب مسائل زیادی برای بحث وجود دارد، آمادگی کامل برای این ملاقات اهمیت دارد. در اینجا اطلاعاتی برای کمک به شما در آماده شدن و انتظاراتی که می توانید از پزشک خود داشته باشید، آورده شده است.

آنچه می توانید انجام دهید

آگاهی از محدودیت های پیش از ملاقات. هنگام تعیین وقت ملاقات، بپرسید که آیا نیاز به رعایت محدودیت های خاصی مانند تغییر در رژیم غذایی دارید یا خیر.
یادداشت اطلاعات شخصی کلیدی. اطلاعات مهم شخصی خود، از جمله استرس های عمده یا تغییرات اخیر در زندگی تان را یادداشت کنید.
تهیه فهرست داروها. لیستی از تمام داروها، ویتامین ها و مکمل هایی که مصرف می کنید تهیه کنید.
همراه داشتن یکی از اعضای خانواده یا دوستان. همراه داشتن یک فرد مورد اعتماد می تواند به شما در به خاطر سپردن اطلاعات ارائه شده توسط پزشک کمک کند و حمایت عاطفی فراهم آورد.

سؤالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید را یادداشت کنید و آن ها را از مهم ترین به کم اهمیت ترین اولویت بندی کنید تا در صورت کمبود وقت، سؤالات اصلی پرسیده شوند. برخی از سؤالات اساسی در مورد CLL عبارتند از:

نتایج آزمایش های من چه معنایی دارند؟
آیا در حال حاضر به درمان نیاز دارم؟
اگر درمان را فورا شروع نکنم، آیا گزینه های درمانی آینده من محدود می شود؟
آیا به آزمایش های بیشتری نیاز دارم؟
گزینه های درمانی من چیست؟
عوارض جانبی مرتبط با هر گزینه درمانی کدامند؟
آیا درمان خاصی برای نوع CLL من وجود دارد؟
درمان چگونه بر زندگی روزمره من تأثیر خواهد گذاشت؟
من بیماری های دیگری نیز دارم. چگونه می توانم آن ها را به بهترین شکل مدیریت کنم؟
آیا بروشور یا مطالب چاپی دیگری برای مطالعه وجود دارد؟ چه وب سایت هایی را توصیه می کنید؟

علاوه بر سوالاتی که برای پرسیدن از پزشک خود آماده کرده اید، در پرسیدن هرگونه سوال دیگری که در هنگام ملاقات برایتان پیش آمده است نیز تردید نکنید.

از پزشک چه انتظاری می رود

پزشک احتمالاً تعدادی سؤال از شما خواهد پرسید. آماده بودن برای پاسخ دادن به آن ها به شما امکان می دهد زمان بیشتری را برای پرسیدن سؤالات خود داشته باشید. پزشک ممکن است سؤالات زیر را مطرح کند: