کم شنوایی در یک گوش، که با عنوان ناشنوایی یک طرفه (Unilateral Hearing Loss - UHL) نیز شناخته می شود، به دلایل متعددی رخ می دهد. این دلایل می توانند شامل تجمع جرم گوش، وجود مایع در گوش میانی، یا بیماری های زمینه ای جدی تر مانند لابیرنتیت، بیماری منییر و نوروم آکوستیک (تومور عصب شنوایی) باشند. در این وضعیت، فرد در یک گوش خود دچار کم شنوایی یا ناشنوایی می شود، در حالی که شنوایی گوش دیگرش معمولاً طبیعی است.
افراد مبتلا به ناشنوایی یک طرفه ممکن است در درک گفتار در محیط های شلوغ، تشخیص جهت صدا و حذف صداهای مزاحم پس زمینه دچار مشکل شوند.
مراجعه فوری به پزشک در صورت تجربه هر نوع کم شنوایی، به ویژه کم شنوایی ناگهانی در یک یا هر دو گوش، بسیار ضروری است، زیرا این یک وضعیت اورژانسی پزشکی محسوب می شود.
پزشک با بررسی وضعیت، گزینه های درمانی مناسب را پیشنهاد داده و در صورت نیاز، فرد را به متخصص گوش و حلق و بینی (ENT) ارجاع خواهد داد. درمان ناشنوایی یک طرفه بسته به علت آن متفاوت بوده و می تواند از درمان علت زمینه ای تا جراحی یا استفاده از سمعک متغیر باشد.
انواع ناشنوایی یک طرفه
ناشنوایی یک طرفه بر اساس محل آسیب دیدگی در گوش، به انواع مختلفی تقسیم می شود:
- ناشنوایی انتقالی یک طرفه: در این نوع، صدا به درستی به گوش داخلی منتقل نمی شود. این مشکل می تواند موقتی (مانند عفونت گوش میانی) یا دائمی باشد.
- ناشنوایی حسی-عصبی یک طرفه: این نوع ناشنوایی به دلیل آسیب به گوش داخلی (حلزون) یا عصب شنوایی رخ می دهد و معمولاً دائمی است.
- ناشنوایی مختلط یک طرفه: این حالت ترکیبی از ناشنوایی انتقالی و حسی-عصبی است.
تجربه ناشنوایی یک طرفه در افراد مختلف می تواند متفاوت باشد. با این حال و به طور کلی، افراد مبتلا به این عارضه ممکن است در موارد زیر با مشکل مواجه شوند:
- شنیدن صداها از طرف گوشی که دچار کم شنوایی شده است.
- شنیدن و درک مکالمات در محیط های پر سر و صدا.
- تشخیص منبع و فاصله صدا.
- تمرکز بر روی صداها، به ویژه در محیط های شلوغ.
علل ناشنوایی یک طرفه چیست؟
ناشنوایی یک طرفه می تواند هم بزرگسالان و هم کودکان را تحت تأثیر قرار دهد. تقریباً از هر 1000 کودک، یک نفر با ناشنوایی یک طرفه متولد می شود و حدود 3 درصد از کودکان نیز در سن مدرسه به این عارضه مبتلا می شوند.
علل متعددی برای ناشنوایی یک طرفه وجود دارد. برخی از عوامل مرتبط با گوش و سر که می توانند منجر به این عارضه شوند شامل:
- آسیب به گوش یا سر.
- قرار گرفتن در معرض صداهای بلند.
- تجمع جرم یا انسداد در گوش.
- عفونت گوش.
- تومورهایی مانند نوروم آکوستیک.
البته برخی از این موارد مانند تجمع جرم گوش یا عفونت های گوش همراه با تجمع مایع، قابل بهبود و بازگشت هستند.
بیماری ها
علاوه بر آسیب های سر و گوش یا وجود جسم خارجی در گوش، بیماری های زیر نیز می توانند از علل ناشنوایی یک طرفه باشند:
- نوروم آکوستیک: نوعی تومور خوش خیم که بر روی عصب شنوایی رشد کرده و به آن فشار وارد می کند.
- پارگی پرده گوش: ایجاد سوراخ یا پارگی کوچک در پرده گوش، که می تواند ناشی از عفونت، ضربه یا تغییرات ناگهانی فشار باشد.
- لابیرنتیت: التهاب و تحریک دستگاه دهلیزی گوش داخلی، که مسئول تعادل و شنوایی است.
- بیماری منییر: یک اختلال مزمن در گوش داخلی که بر تعادل و شنوایی تأثیر می گذارد.
- عفونت گوش میانی همراه با تجمع مایعات (گوش چسبنده): تجمع مایع غلیظ یا چسبنده در پشت پرده گوش، که بیشتر در کودکان شایع است.
- عفونت ها: عفونت های سیستمیک مانند مننژیت یا سرخک نیز می توانند باعث ناشنوایی یک طرفه شوند.
- آسیب تروماتیک مغزی (TBI): آسیب شدید به مغز که می تواند در اثر ضربه یا تروما به سر ایجاد شود و بر مراکز شنوایی تأثیر بگذارد.
داروها
ناشنوایی در یک گوش ممکن است ناشی از مصرف برخی داروهای تجویزی باشد که به عنوان "اتو توکسیک" (سمی برای گوش) شناخته می شوند، از جمله:
- داروهای شیمی درمانی (برخی انواع)
- داروهای مدر (مانند فورزماید در دوزهای بالا)
- داروهای ضد درد حاوی سالیسیلات مانند آسپیرین (به ویژه در دوزهای بالا و طولانی مدت)
- آنتی بیوتیک هایی مانند جنتامایسین (از دسته آمینوگلیکوزیدها)
بسیار مهم است که مصرف داروهای خود را تا زمانی که پزشک دستور دیگری نداده است، ادامه دهید. در صورت تجربه کم شنوایی، فوراً به پزشک اطلاع دهید.
تشخیص ناشنوایی یک طرفه چگونه انجام می شود؟
مراجعه به پزشک در صورت تجربه کم شنوایی در یک یا هر دو گوش، امری حیاتی است.
در طی ملاقات با پزشک، ابتدا سوابق پزشکی فرد بررسی شده و سپس معاینه فیزیکی گوش، بینی و گلو انجام خواهد شد. همچنین ممکن است پزشک انجام تست های شنوایی (ادیومتری) را نیز تجویز کند. در این تست ها، میزان واکنش فرد به صداها و تُن های مختلف در سطوح متفاوت صدا اندازه گیری می شود. این آزمایش ها به پزشک کمک می کنند تا مشخص کند کدام قسمت از گوش آسیب دیده و اطلاعاتی در مورد علت اصلی کم شنوایی ارائه دهد.
در برخی موارد، برای تعیین علت اصلی، ممکن است به آزمایش های تصویربرداری (مانند MRI) یا آزمایش های تخصصی تر نیاز باشد. پزشک در مورد آزمایش های مورد نیاز و پاسخگویی به سوالات فرد، راهنمایی های لازم را ارائه خواهد داد.
روش های درمان ناشنوایی یک طرفه
روش های درمان ناشنوایی یک طرفه، بسته به علت اصلی آن، متفاوت خواهد بود. درمان ممکن است شامل رفع مستقیم علت زمینه ای ناشنوایی نیز باشد.
در برخی موارد، ناشنوایی غیرقابل برگشت است. در چنین شرایطی و چنانچه هیچ درمان دیگری برای کم شنوایی وجود نداشته باشد، پزشک ممکن است برای کمک به بهبود توانایی شنیداری، استفاده از سمعک را توصیه کند.
سایر گزینه های درمانی این عارضه نیز شامل موارد زیر است:
- کاشت حلزون شنوایی: یک وسیله الکترونیکی که با تحریک مستقیم عصب شنوایی، به افراد دچار ناشنوایی حسی-عصبی شدید کمک می کند.
- محصولات بدون نسخه برای از بین بردن جرم گوش: در صورت انسداد مجرای گوش توسط جرم.
- جراحی برای ترمیم گوش یا برداشتن تومور: مانند جراحی برای ترمیم پرده گوش پاره شده یا برداشتن نوروم آکوستیک، اگرچه در مورد تومور ممکن است جراحی لزوماً شنوایی را برنگرداند.
- قرار دادن لوله در گوش: برای درمان "گوش چسبنده" و تخلیه مایعات از گوش میانی.
- رژیم غذایی کم نمک و جراحی رفع فشار اندولنفاتیک: برای مدیریت علائم بیماری منییر.
سخن پایانی
ناشنوایی یک طرفه، یا از دست دادن شنوایی در یک گوش، می تواند ناشی از علل مختلفی از جمله تجمع جرم یا مایع، عفونت گوش یا آسیب به سر یا گوش باشد. بیماری هایی مانند نوروم آکوستیک، بیماری منییر، لابیرنتیت و عفونت گوش میانی همراه با تجمع مایعات (گوش چسبنده) نیز نمونه هایی از بیماری هایی هستند که می توانند منجر به ناشنوایی یک طرفه شوند.
درمان ناشنوایی یک طرفه همواره به علت اصلی آن بستگی دارد. در برخی موارد، با درمان عامل زمینه ای، شنوایی بهبود می یابد. در موارد کم شنوایی دائمی، پزشک ممکن است استفاده از سمعک یا سایر راهکارهای درمانی را توصیه کند.
چنانچه هرگونه تغییر ناگهانی یا تدریجی در شنوایی تجربه کردید، حتماً با پزشک تماس بگیرید. از بین رفتن ناگهانی توانایی شنوایی یک وضعیت اورژانسی است و نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد.
دیدگاه خود را به اشتراک بگذارید.