فتق کشاله ران (اینگوینال)

فتق کشاله ران، بیرون زدگی دردناک بافتی از حفره شکمی از طریق ناحیه ضعیف عضلات کشاله ران است که به ویژه هنگام فعالیت یا سرفه آزاردهنده می شود. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز فتق کشاله ران، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.

فتق کشاله ران (اینگوینال) چیست؟

فتق کشاله ران (اینگوینال) زمانی رخ می دهد که بافتی، مانند بخشی از روده، از راه یک قسمت ضعیف در عضلات شکم به بیرون برآمدگی پیدا کند. این برآمدگی معمولاً دردناک است، به ویژه هنگام سرفه، خم شدن یا بلند کردن اجسام سنگین.

اگرچه فتق کشاله ران لزوماً خطرناک نیست، اما خودبه خود بهبود نمی یابد و در صورت عدم درمان می تواند منجر به عوارض جدی شود. پزشکان معمولاً برای رفع فتق های دردناک و بزرگ کشاله ران، جراحی را توصیه می کنند. ترمیم فتق کشاله ران یک جراحی رایج و نسبتاً ساده است.

علائم فتق کشاله ران (اینگوینال)

علائم فتق کشاله ران می تواند شامل موارد زیر باشد:

• برآمدگی در یک یا هر دو طرف ناحیه لگن که هنگام ایستادن، سرفه یا زور زدن بیشتر نمایان می شود.
• احساس سوزش یا درد در ناحیه برآمده.
• درد یا ناراحتی در کشاله ران، به ویژه هنگام خم شدن، سرفه یا بلند کردن اجسام سنگین.
• احساس سنگینی یا کشیدگی در کشاله ران.
• ضعف یا فشار در کشاله ران.
• درد و تورم در اطراف کیسه بیضه، در صورتی که برآمدگی به سمت کیسه بیضه کشیده شود.

علائم در کودکان

در نوزادان و کودکان، فتق کشاله ران ناشی از ضعف مادرزادی دیواره شکم است. گاهی اوقات، فتق فقط هنگام گریه، سرفه یا زور زدن هنگام دفع قابل مشاهده است. در این شرایط، کودک ممکن است تحریک پذیر شود و اشتهایش کاهش یابد. در کودکان بزرگتر، فتق هنگام سرفه، زور زدن هنگام دفع یا ایستادن طولانی مدت، بیشتر خود را نشان می دهد.

علائم خطرناک

اگر فتق با فشار دست به داخل شکم فرو نرود، به این معنی است که محتویات آن در دیواره شکم گیر افتاده اند (فتق محبوس شده). فتق محبوس شده در صورت عدم دریافت خون کافی (فتق خفه شده)، می تواند منجر به قطع جریان خون در بافت گیر افتاده شود. فتق خفه شده در صورت عدم درمان، می تواند زندگی فرد را به خطر بیندازد.

علائم فتق خفه شده عبارتند از:

• حالت تهوع، استفراغ یا هر دو.
• تب.
• درد ناگهانی که به سرعت تشدید می شود.
• برآمدگی فتق که به رنگ قرمز، بنفش یا تیره در می آید.
• عدم توانایی دفع مدفوع یا گاز.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر برآمدگی فتق، قرمز، بنفش یا تیره شد یا علائم دیگری از نرسیدن اکسیژن به آن مشاهده کردید، فوراً به پزشک مراجعه کنید. همچنین در صورت داشتن برآمدگی دردناک یا قابل توجه در کشاله ران و ناحیه لگن که هنگام ایستادن بیشتر دیده می شود و با لمس قابل احساس است، به پزشک مراجعه کنید.

علل ابتلا به فتق کشاله ران (اینگوینال)

برخی از فتق های کشاله ران دلیل مشخصی ندارند. با این حال، علل احتمالی ایجاد فتق عبارتند از:

• افزایش فشار داخل شکم.
• وجود ناحیه ضعیف در دیواره شکم.
• فشار هنگام دفع مدفوع یا ادرار.
• فعالیت بدنی شدید.
• بارداری.
• سرفه یا عطسه مزمن.

در بسیاری از افراد، ضعف دیواره شکم که منجر به فتق کشاله ران می شود، در بدو تولد و زمانی رخ می دهد که پوشش داخلی شکم (صفاق) به طور کامل بسته نمی شود. سایر فتق های کشاله ران در سنین بالاتر و زمانی ایجاد می شوند که عضلات شکم به دلیل افزایش سن، فعالیت شدید یا سرفه ناشی از استعمال دخانیات، ضعیف یا دچار آسیب می شوند. نقاط ضعف در دیواره شکم در سنین بالا، به ویژه پس از آسیب یا جراحی شکم، نیز ممکن است ایجاد شوند. در مردان، نقطه ضعف معمولاً در کانال کشاله ران (جایی که طناب اسپرماتیک وارد کیسه بیضه می شود) قرار دارد. در زنان، کانال کشاله ران رباطی را حمل می کند که به نگه داشتن رحم کمک می کند و فتق ممکن است در جایی که بافت همبند رحم به بافت اطراف استخوان شرمگاهی متصل می شود، ایجاد شود.

عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)

عواملی که می توانند در ایجاد فتق کشاله ران نقش داشته باشند عبارتند از:

• جنسیت: مردان حدود هشت برابر بیشتر از زنان در معرض ابتلا به فتق کشاله ران هستند.
• سن بالا: با افزایش سن، عضلات ضعیف تر می شوند.
• نژاد: افراد سفیدپوست بیشتر در معرض ابتلا هستند.
• سابقه خانوادگی: وجود سابقه فتق کشاله ران در خانواده یا اقوام نزدیک، خطر ابتلا را افزایش می دهد.
• سرفه مزمن: ناشی از استعمال دخانیات یا سایر بیماری های تنفسی.
• یبوست مزمن: زور زدن هنگام دفع مدفوع می تواند فشار داخل شکم را افزایش دهد.
• بارداری: بارداری عضلات شکم را ضعیف کرده و فشار داخل شکم را افزایش می دهد.
• تولد زودرس و وزن کم هنگام تولد.
• سابقه فتق کشاله ران پیشین یا ترمیم فتق: حتی اگر فتق قبلی در دوران کودکی رخ داده باشد، خطر ابتلا به فتق کشاله ران دیگری وجود دارد.

عوارض بیماری

عوارض فتق کشاله ران می تواند شامل موارد زیر باشد:

• فشار بر بافت های اطراف: بیشتر فتق های کشاله ران اگر با جراحی ترمیم نشوند، با گذشت زمان بزرگ تر می شوند. در مردان، فتق های بزرگ می توانند به سمت کیسه بیضه گسترش یافته و باعث درد و تورم شوند.
• فتق محبوس شده: اگر محتویات فتق در نقطه ضعیف دیواره شکم گیر بیفتد، می تواند روده را مسدود کرده و منجر به درد شدید، حالت تهوع، استفراغ و عدم توانایی در دفع مدفوع و گاز شود.
• فتق فشرده شده (استرانگولاسیون): فتق محبوس شده می تواند جریان خون را در بخشی از روده قطع کند، اما استرانگولاسیون منجر به مرگ بافت بخش آسیب دیده روده می شود. فتق فشرده شده یک وضعیت خطرناک و نیازمند جراحی فوری است.

پیشگیری از بروز بیماری

از نقص مادرزادی که فرد را مستعد ابتلا به فتق کشاله ران می کند، نمی توان جلوگیری کرد. با این وجود، می توان فشار وارد بر عضلات و بافت های شکم را کاهش داد. به طور مثال:

• حفظ وزن مناسب: با پزشک خود در مورد بهترین برنامه ورزشی و رژیم غذایی برای حفظ وزن سالم صحبت کنید.
• مصرف غذاهای غنی از فیبر: میوه ها، سبزیجات و غلات کامل حاوی فیبر هستند و از بروز یبوست و فشار هنگام دفع جلوگیری می کنند.
• اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین: اگر مجبور به بلند کردن وسیله سنگینی هستید، همیشه از زانو خم شوید نه از کمر.
• ترک سیگار: سیگار کشیدن علاوه بر نقش آن در بسیاری از بیماری های جدی، باعث سرفه مزمن و در نهایت تشدید فتق کشاله ران می شود.

تشخیص فتق کشاله ران (اینگوینال)

معاینه بدنی معمولاً برای تشخیص فتق کشاله ران کافی است. پزشک ناحیه کشاله ران را برای وجود برآمدگی بررسی می کند. از آنجا که ایستادن و سرفه کردن باعث برجسته شدن فتق می شود، پزشک ممکن است از شما بخواهد بایستید، سرفه کنید یا زور بزنید.

اگر تشخیص از طریق معاینه بدنی قطعی نباشد، پزشک ممکن است آزمایش های تصویربرداری مانند سونوگرافی شکم، سی تی اسکن یا MRI را تجویز کند.

درمان فتق کشاله ران (اینگوینال)

اگر فتق کوچک باشد و آزار دهنده نباشد، پزشک ممکن است صبر و مراقبت از آن را توصیه کند. گاهی اوقات، استفاده از فتق بند می تواند به تسکین علائم کمک کند، اما قبل از استفاده از آن با پزشک خود مشورت کنید تا از مناسب بودن آن مطمئن شوید. در کودکان، پزشک ممکن است قبل از انجام جراحی، برای کاهش برآمدگی، فشار دستی اعمال کند.

فتق بزرگ یا دردناک برای رفع ناراحتی و جلوگیری از عوارض جدی به جراحی نیاز دارد. دو نوع اصلی عمل فتق کشاله ران وجود دارد: جراحی باز و لاپاراسکوپیک فتق.

جراحی باز

در این روش، که با بی حسی موضعی و آرام بخش یا بیهوشی عمومی انجام می شود، جراح یک برش در کشاله ران ایجاد می کند و بافت بیرون زده را به داخل شکم هل می دهد. سپس ناحیه ضعیف شده را می دوزد و با یک تکه تور (مش) مصنوعی (هرنیوپلاستی) تقویت می کند. در نهایت، محل جراحی را با بخیه، منگنه یا چسب جراحی می بندد. پس از جراحی، بیمار باید راه برود، اما ممکن است چندین هفته طول بکشد تا بتواند فعالیت های عادی خود را از سر بگیرد.

لاپاراسکوپی

در این روش کم تهاجمی، که به بیهوشی عمومی نیاز دارد، جراح چندین برش کوچک در شکم ایجاد می کند. از گاز برای باد کردن شکم استفاده می شود تا اندام های داخلی راحت تر دیده شوند. یک لوله باریک مجهز به دوربین کوچک (لاپاراسکوپ) در یکی از برش ها قرار می گیرد. با کمک دوربین، جراح ابزارهای ریزی را از طریق برش های دیگر وارد می کند تا فتق را با استفاده از مش مصنوعی ترمیم کند. افرادی که ترمیم لاپاراسکوپی انجام می دهند، معمولاً پس از جراحی درد و جای زخم کمتری دارند و سریع تر به فعالیت های عادی خود بازمی گردند. با این حال، احتمال بازگشت فتق با ترمیم لاپاراسکوپی ممکن است کمی بیشتر از جراحی باز باشد. جراح با تجربه در عمل لاپاراسکوپی این خطر را کاهش می دهد. لاپاراسکوپی انتخاب خوبی برای افرادی است که پس از جراحی باز، فتق آن ها عود کرده است. همچنین لاپاراسکوپی گزینه مناسبی برای افرادی است که در هر دو طرف بدن فتق دارند (فتق دوطرفه). در جراحی باز، بهبودی کامل و بازگشت به سطح فعالیت معمول ممکن است چند هفته طول بکشد.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

درمان فتق کشاله ران معمولاً با مراجعه به پزشک عمومی آغاز می شود. در اینجا اطلاعاتی برای آمادگی شما جهت این ملاقات آورده شده است.

آن چه می توانید انجام دهید

فهرستی از موارد زیر تهیه کنید:

• علائمی که تجربه می کنید، زمان شروع آن ها و چگونگی تغییر یا بدتر شدنشان با گذشت زمان.
• اطلاعات مهم شخصی، از جمله هرگونه تغییرات اخیر در زندگی و سابقه پزشکی خانوادگی.
• تمام داروها، ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید، به همراه دوز آن ها.

سوالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید.

در صورت امکان، یکی از اعضای خانواده یا دوستان را به همراه خود ببرید تا در به خاطر سپردن اطلاعات به شما کمک کند.

سوالاتی که برای فتق کشاله ران بهتر است از پزشک بپرسید عبارتند از:

• علت احتمالی علائم من چیست؟
• به چه آزمایش هایی نیاز دارم؟
• چه روش های درمانی برای فتق کشاله ران وجود دارد و کدام یک را برای من تجویز می کنید؟
• اگر نیاز به جراحی باشد، دوره بهبودی چگونه خواهد بود؟
• من بیماری های دیگری نیز دارم. چگونه می توانم این شرایط را به بهترین نحو با هم مدیریت کنم؟
• برای جلوگیری از بروز مجدد فتق یا فتق در طرف دیگر چه کاری می توانم انجام دهم؟

در پرسیدن هر سوال دیگری که برایتان پیش می آید، تردید نکنید.

از پزشک چه انتظاری می رود

پزشک احتمالاً سؤالاتی از شما خواهد پرسید، از جمله:

• علائم شما از چه زمانی شروع شده اند؟
• آیا علائم شما ثابت مانده اند یا به مرور زمان بدتر شده اند؟
• آیا در ناحیه شکم یا کشاله ران احساس درد دارید؟ آیا چیزی باعث بهتر یا بدتر شدن علائم می شود؟
• نوع فعالیت بدنی که در شغلتان دارید چیست؟ به طور مرتب چه فعالیت های بدنی دیگری انجام می دهید؟
• آیا سابقه یبوست دارید؟
• آیا قبلاً سابقه فتق کشاله ران داشته اید؟
• آیا سیگار می کشید یا در گذشته سیگار می کشیدید؟ اگر چنین است، چه مقدار؟

در این بین چه کارهایی می توان انجام داد

در صورت بروز علائم هشداردهنده مانند حالت تهوع، استفراغ، تب یا تغییر رنگ برآمدگی فتق به قرمز، بنفش یا تیره، فوراً به مراکز درمانی مراجعه کنید.