روغن کرچک را شاید بتوان معروف ترین ماده گیاهی برای درمان یبوست نام برد؛ اما این روغن مانند سایر داروهای گیاهی نحوه مصرف مشخصی داشته و عوارض جانبی خاص خود را به همراه دارد. در ادامه اطلاعاتی درباره روش مصرف روغن کرچک و عوارض آن ارائه می شود.
وقتی فرد دچار یبوست است، تحرکات روده ای وی آنطور که باید نیست و دفع برای او بسیار سخت می شود. تعریف استاندارد یبوست عبارت است از دفع مدفوع کمتر از سه بار در هفته.
برخی افراد تعداد زیادی رفع در طول روز دارند و برخی تنها یک مرتبه در روز یا در طول چند روز، دفع دارند.
هر کاهشی در تعداد دفع مدفوع، خارج از حالت عادی و معمول فرد، می تواند نشانه ای از یبوست باشد. یبوست مزمن علائمی مانند نفخ و درد شکم ایجاد می کند.
در این حال، روغن کرچک می تواند به عنوان یک درمان سریع برای یبوست باشد.
این روغن از دانه کرچک بدست می آید. صدها سال است که مردم از این روغن به عنوان ملین استفاده می کنند، اما اخیراً دانشمندان متوجه شده اند که عملکرد این روغن چگونه است. محققان به این نتیجه رسیده اند که ریسینولئیک اسید -چربی اصلی در روغن کرچک- به گیرنده های سلول های عضلانی دیواره روده می چسبند. به محض این که ریسینولئیک اسید به این گیرنده ها متصل می شود، باعث می شود آن عضلات مدفوع را به بیرون حرکت دهند. روغن کرچک تاثیر مشابهی بر رحم دارد به همین دلیل برای تحریک زایمان نیز استفاده می شود.
روغن کرچک مایعی است که به صورت خوراکی مصرف می شود. بهتر است این روغن در روز مصرف شود، زیرا خیلی سریع تأثیر می گذارد.
مقدار مصرف روغن کرچک برای درمان یبوست در بزرگسالان 15 میلی لیتر است. برای فرار از طعم آن، می توانید روغن را حداقل یک ساعت در یخچال نگه دارید تا خنک شود، سپس با یک لیوان پر آبمیوه ترکیب کنید.
روغن کرچک خیلی سریع اثر می گذارد. اثر آن بین چند دقیقه تا 6 ساعت پس از مصرف قابل مشاهده است. به دلیل سرعت در اثرگذاری، بهتر است قبل از خواب مصرف نشود همانطور که برای دیگر ملین ها نیز توصیه نمی شود.
همانند دیگر ملین های محرک، روغن کرچک نبایستی به مدت طولانی مصرف شود، چرا که در طول زمان باعث تحلیل قدرت عضلات در روده شده و منجر به یبوست مزمن خواهد شد. اگر یبوست ادامه پیدا کرد بایستی به پزشک مراجعه شود.
روغن کرچک برای هر فردی مناسب نیست. این روغن برای خانم های باردار و برخی افراد با بیماری های خاص توصیه نمی شود. روغن کرچک باعث انقباض رحمی می شود و به همین دلیل برای مصرف در دوران بارداری توصیه نمی گردد. همچنین برای کودکان زیر دو سال نیز مناسب نیست. برای استفاده از این روغن برای کودکان ابتدا باید با پزشک مشورت کرد.
استفاده طولانی مدت از روغن کرچک برای افراد بالای 60 سال ممکن است مشکلات روده را بدتر کند.
در صورت مصرف داروهای زیر، می بایست از مصرف روغن کرچک اجتناب کرد:
علاوه بر طعم نامطبوع، روغن کرچک عوارض جانبی کمی نیز دارد و همانند دیگر ملین ها، ممکن است باعث گرفتگی یا اسهال و کاهش جذب مواد مغذی در روده شود.
یبوست عموماً مربوط به رژیم غذایی است. عدم مصرف آب و فیبر به میزان کافی باعث سفت و خشک شدن مدفوع می شود؛ در نتیجۀ این اتفاق مدفوع طی روند طبیعی از بدن خارج نمی شود.
برخی از داروهایی که ممکن است عوارض جانبی آن ها یبوست باشد عبارتند از:
برخی بیماری ها و عارضه هایی که باعث یبوست می شوند عبارتند از:
خانم های باردار ممکن است در نتیجه تغییرات هورمونی دچار یبوست شوند. حرکات روده ممکن است وابسته به سن کند شود، برخی از سالمندان نیز دچار یبوست مزمن می شوند، در این شرایط باید حتماً با نظر پزشک از این ماده استفاده کرد.
به طور معمول، بهترین راه حلوگیری از یبوست، داشتن رژیم غذایی مناسب و ورزش است. با اضافه کردن میوه، سبزیجات و غلات، می توان فیبر بیشتری را در رژیم غذایی گنجاند.
فیبر و مایعات باعث نرم شدن مدفوع و عبور راحت آن از روده می شود. برنامه ریزی کنید که به ازای هر 1000 کالری، حداقل 14 گرم فیبر مصرف کنید.
بیشتر ایام هفته ورزش کنید؛ ورزش به تقویت ماهیچه های روده کمک می کند.
سعی کنید هر روز در یک ساعت مشخص به سرویس بهداشتی بروید، عجله نکنید و برای دفع، آرام و راحت باشید.
انواع دیگری از ملین ها نیز برای درمان یبوست وجود دارد. این ملین ها عبارتند از:
مکمل های حاوی فیبر
مکمل های فیبری باعث حجیم و روان شدن مدفوع شده و به بیرون راندن آن کمک می کنند.
اوسموتیک ها
شیر منیزیم و پلی اتیلین گلیکول مثال هایی از اوسموتیک ها هستند. این داروها باعث حفظ رطوبت مدفوع و نرم شدن آن می شوند.
نرم کننده های مدفوع
مانند کولاس و سورفاک، که با وارد کردن مایعات به مدفوع، به نرم شدن و جلوگیری از زور زدن هنگام دفع کمک می کنند.
محرک ها
محرک ها با ایجاد انقباض در روده، مدفوع را به بیرون می فرستند. این ملین ها مؤثر هستند اما می توانند عوارضی مانند اسهال داشته باشند. برندهای رایج عبارتند از دولکولاکس و سنوکوت.
روغن کرچک یک راه حل برای تسکین یبوست است و باعث می شود ماهیچه های روده، منقبض شده و مدفوع را به بیرون بفرستند، اما عوارض جانبی دارد و برای هر فردی مناسب نیست و برای درمان طولانی مدت نیز توصیه نمی شود.
اگر به مدت طولانی از روغن کرچک استفاده شود اما یبوست درمان نشود بایستی به پزشک مراجعه کرد.