افتادگی روده کوچک (انتروسل)

پرولاپس روده کوچک (انتروسل) به معنای افتادگی و برآمدگی بخشی از روده باریک به داخل فضای واژن است. این حالت معمولاً در نتیجه تضعیف عضلات و رباط های کف لگن، اغلب پس از زایمان یا با افزایش سن، رخ می دهد. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز پرولاپس روده کوچک، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.

افتادگی روده کوچک (انتروسل) چیست؟

افتادگی یا پرولاپس روده کوچک، که با نام انتروسل نیز شناخته می شود، بیماری است که در بیشتر موارد در خانم ها بروز می کند؛ در این بیماری روده کوچک (روده باریک) به سمت پایین حفره لگنی جابجا شده و در خانم ها به قسمت بالایی واژن فشار وارد کرده و باعث ایجاد برآمدگی می شود. کلمه "پرولاپس" به معنای سر خوردن یا از جای خود افتادن است.

عواملی مانند زایمان، افزایش سن و هر فرآیندی که به کف لگن فشار وارد می کند، می توانند منجر به ضعیف شدن ماهیچه ها و رباط هایی شوند که از اندام های لگنی حمایت می کنند و در نتیجه، احتمال افتادگی روده کوچک را افزایش دهند.

در اغلب موارد، افتادگی روده کوچک را می توان با اقدامات خودمراقبتی و گزینه های غیرجراحی به طور موثر مدیریت کرد. با این حال، در موارد شدیدتر، برای اصلاح افتادگی به جراحی نیاز خواهد بود.

علائم افتادگی روده کوچک (انتروسل)

افتادگی خفیف روده کوچک ممکن است هیچ علامت قابل توجهی نداشته باشد. اما در صورت شدید بودن پرولاپس، بیمار معمولاً علائم زیر را تجربه خواهد کرد:

• احساس کشش در لگن که هنگام دراز کشیدن کاهش می یابد.
• احساس پری لگن، فشار یا درد.
• کمردردی که هنگام دراز کشیدن بهبود می یابد.
• مشاهده یک برآمدگی نرم بافتی در واژن.
• درد و ناراحتی در واژن و مقاربت دردناک (دیسپارونی).

بسیاری از زنانی که دچار افتادگی روده کوچک می شوند، همزمان افتادگی سایر اندام های لگنی مانند مثانه (سیستوسل)، رحم (پرولاپس رحم) یا راست روده (رکتوسل) را نیز تجربه می کنند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

در صورت بروز هرگونه علامت آزاردهنده پرولاپس، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

علل ابتلا به افتادگی روده کوچک (انتروسل)

افزایش فشار روی کف لگن دلیل اصلی هر نوع افتادگی اندام لگنی است. شرایط و فعالیت هایی که می توانند باعث افتادگی روده کوچک یا سایر انواع پرولاپس شوند یا به آن ها کمک کنند عبارتند از:

• بارداری و زایمان: شایع ترین علل افتادگی اندام لگنی هستند. ماهیچه ها، رباط ها و بافت همبند (فاسیا) که واژن را نگه داشته و از آن حمایت می کنند، در طول بارداری و زایمان کشیده و ضعیف می شوند. با این حال، لازم به ذکر است که همه زنانی که باردار شده اند، دچار افتادگی اندام لگنی نمی شوند؛ برخی از خانم ها عضلات و رباط های لگنی قوی دارند و هرگز مشکلی پیدا نمی کنند. همچنین ممکن است خانمی که هرگز بچه دار نشده است نیز دچار افتادگی اندام لگنی شود.
• یبوست مزمن یا زور زدن همراه با حرکات روده: فشار مکرر و شدید هنگام دفع می تواند به کف لگن آسیب برساند.
• سرفه یا برونشیت مزمن: سرفه های طولانی مدت و شدید فشار زیادی به ناحیه لگن وارد می کنند.
• بلند کردن مکرر وسایل سنگین: انجام نادرست و مکرر این فعالیت می تواند به مرور زمان عضلات کف لگن را ضعیف کند.
• اضافه وزن یا چاقی: وزن اضافی، فشار مداومی بر ساختارهای حمایتی لگن وارد می کند.

عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)

در حالی که بارداری و زایمان از شایع ترین علل افتادگی اندام های لگنی هستند، عوامل دیگری نیز وجود دارند که خطر ابتلا به پرولاپس روده کوچک را افزایش می دهند:

بارداری و زایمان: زایمان واژینال، به ضعیف شدن ساختارهای حمایتی کف لگن کمک می کند و خطر افتادگی را افزایش می دهد. هرچه تعداد حاملگی ها بیشتر باشد، احتمال بروز هر نوع افتادگی اندام لگنی بیشتر می شود. زنان که فقط زایمان سزارین داشته اند، کمتر در معرض ابتلا به پرولاپس هستند.

سن: پرولاپس روده کوچک و سایر انواع افتادگی اندام لگنی با افزایش سن شیوع بیشتری پیدا می کنند. با بالا رفتن سن، توده و قدرت عضلانی در عضلات لگن و همچنین سایر عضلات بدن کاهش می یابد.

جراحی لگن: برداشتن رحم (هیسترکتومی) یا سایر جراحی ها برای درمان بی اختیاری، می تواند خطر ابتلا به افتادگی روده کوچک را افزایش دهد.

افزایش فشار شکمی:

• اضافه وزن یا چاقی: وزن اضافی، فشار داخل شکم را افزایش می دهد که به نوبه خود خطر ابتلا به افتادگی روده کوچک را بالا می برد.
• یبوست مزمن یا زور زدن در حین دفع مدفوع: فشار مکرر ناشی از یبوست می تواند به کف لگن آسیب برساند.
• سرفه یا برونشیت مزمن: سرفه های مداوم، فشار زیادی را به ناحیه شکم و لگن وارد می کنند.
• بلند کردن مکرر وسایل سنگین: انجام نادرست و مکرر این فعالیت نیز می تواند به مرور زمان عضلات کف لگن را ضعیف کند.

سیگار کشیدن: سیگار کشیدن با ایجاد سرفه مزمن، فشار شکم را افزایش می دهد و با بروز افتادگی مرتبط است.

نژاد: به دلایل نامشخص، زنان اسپانیایی تبار و سفیدپوست بیشتر در معرض خطر ابتلا به افتادگی اندام لگنی قرار دارند.

اختلالات بافت همبند: افراد مبتلا به این اختلالات، به دلیل داشتن بافت های همبند ضعیف تر در ناحیه لگن، از نظر ژنتیکی مستعدتر به افتادگی روده کوچک و سایر انواع پرولاپس اندام لگنی هستند.

پیشگیری از بروز بیماری

با به کارگیری راهکارهای زیر، می توان شانس ابتلا به افتادگی روده کوچک را کاهش داد:

• حفظ وزن مناسب: اگر اضافه وزن دارید، کاهش وزن می تواند فشار داخل شکم را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
• جلوگیری از یبوست: مصرف غذاهای حاوی فیبر بالا، نوشیدن مایعات فراوان و ورزش منظم به جلوگیری از زور زدن در حین دفع مدفوع کمک می کند.
• درمان سرفه مزمن: سرفه های مداوم فشار شکم را افزایش می دهند. اگر سرفه مزمن دارید، برای بررسی و درمان به پزشک خود مراجعه کنید.
• ترک سیگار: سیگار کشیدن به سرفه مزمن کمک می کند، پس ترک آن می تواند خطر را کاهش دهد.
• پرهیز از بلند کردن وسایل سنگین: از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید، زیرا این کار فشار شکم را افزایش می دهد. تکنیک های صحیح بلند کردن اجسام را بیاموزید.

تشخیص افتادگی روده کوچک (انتروسل)

برای تأیید تشخیص افتادگی روده کوچک، پزشک یک معاینه لگن را انجام می دهد. در طول معاینه، پزشک ممکن است از شما بخواهد که یک نفس عمیق بکشید و آن را در حالی که به سمت پایین فشار می آورید، نگه دارید (این تکنیک مانور والسالوا نامیده می شود). این مانور احتمالاً باعث می شود روده کوچک افتاده به سمت پایین برآمدگی پیدا کند. اگر پزشک در حالی که دراز کشیده اید نتواند پرولاپس را تأیید کند، ممکن است معاینه را در حالت ایستاده نیز تکرار کند تا تشخیص دقیق تری داشته باشد.

درمان افتادگی روده کوچک (انتروسل)

درمان افتادگی روده کوچک معمولاً در صورتی که علائم آزاردهنده ای ایجاد نکند، ضروری نیست. اگر پرولاپس پیشرفته همراه با علائم آزاردهنده باشد، جراحی می تواند مؤثر باشد. در مواردی که جراحی بسیار پرخطر باشد یا فرد در آینده قصد بارداری داشته باشد، روش های غیرجراحی نیز در دسترس هستند.

گزینه های درمانی برای افتادگی روده کوچک عبارتند از:

• مشاهده و بررسی:
  • اگر پرولاپس علائم واضحی را ایجاد نکند، نیازی به درمان فوری نیست.
  • اقدامات ساده خودمراقبتی، مانند انجام تمرینات کگل برای تقویت عضلات لگن، می تواند به تسکین علائم کمک کند.
  • اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین و پیشگیری از یبوست احتمال بدتر شدن پرولاپس را کاهش می دهد.
• پساری (Pessary):
  • یک وسیله از جنس سیلیکون، پلاستیک یا لاستیک است که در واژن قرار می گیرد و از بافت برآمده حمایت می کند.
  • پساری ها در انواع، وزن ها و اندازه های مختلفی وجود دارند. یافتن مورد مناسب مستلزم آزمون و خطا است.
  • پزشک پساری مناسب را برای فرد انتخاب می کند و نحوه استفاده صحیح و مراقبت از آن را آموزش خواهد داد.
• عمل جراحی:
  • جراح می تواند جراحی را برای ترمیم افتادگی از طریق واژن یا شکم، یه صورت کلاسیک یا رباتیک انجام دهد.
  • در طول این عمل، جراح، روده کوچک پرولاپس شده را به جای خود برمی گرداند و بافت همبند کف لگن را محکم می کند.
  • گاهی اوقات، بخش های کوچکی از نوعی توری مصنوعی (مش جراحی) برای کمک به حمایت از بافت های ضعیف استفاده می شوند.
  • افتادگی روده کوچک معمولاً عود نمی کند. با این حال، آسیب بیشتر به کف لگن می تواند با افزایش فشار لگن اتفاق بیفتد، به عنوان مثال در اثر یبوست، سرفه، چاقی یا بلند کردن اجسام سنگین.

شیوه زندگی و درمان های خانگی

بسته به شدت بیماری، این اقدامات خودمراقبتی می توانند به تسکین علائم و جلوگیری از بدتر شدن پرولاپس کمک کنند:

تمرینات کگل (Kegel Exercises):

این تمرینات عضلات کف لگن را تقویت می کنند که تا حدی از رحم، مثانه و روده حمایت می کنند.

تقویت عضلات کف لگن، به حفاظت و حمایت بهتر از اندام های لگن منجر شده، از بدتر شدن پرولاپس جلوگیری کرده و علائم مرتبط با افتادگی اندام لگن را تسکین می دهد.

نحوه انجام تمرینات کگل:

1. ماهیچه های کف لگن خود را منقبض کنید؛ اینها همان ماهیچه هایی هستند که برای توقف جریان ادرار استفاده می کنید.
2. انقباض را به مدت پنج ثانیه نگه دارید، سپس پنج ثانیه استراحت کنید. (اگر این کار در ابتدا خیلی سخت است، با نگه داشتن دو ثانیه و استراحت برای سه ثانیه شروع کنید.)
3. تلاش کنید تا به تدریج انقباض را هر بار 10 ثانیه نگه دارید.
4. حداقل سه دور 10 تکراری را برای هر روز برنامه ریزی کنید.
5. از پزشک خود بخواهید در مورد اینکه آیا به درستی عضلات را منقبض می کنید به شما بازخورد دهد. زمانی که تمرینات کگل توسط فیزیوتراپیست آموزش داده شود و با بیوفیدبک تقویت شود، موفقیت بیشتری خواهد داشت. بیوفیدبک شامل استفاده از دستگاه های نظارتی است که به فرد کمک می کند تا مطمئن شود که عضلات مناسب را با شدت و مدت زمان بهینه استفاده می کند.
6. هنگامی که روش صحیح را یاد گرفتید، تقریباً در هر زمان می توانید تمرینات کگل را با احتیاط انجام دهید، چه پشت میز باشید یا روی کاناپه استراحت کنید.

جلوگیری از یبوست: با نوشیدن مایعات زیاد و خوردن غذاهای پر فیبر مانند غلات کامل و میوه ها و سبزیجات تازه، از یبوست جلوگیری کنید.

از بلند کردن وسایل سنگین خودداری کنید: بلند کردن اجسام سنگین فشار شکم را افزایش می دهد.

کنترل سرفه مزمن: سعی کنید سرفه خود را کنترل کنید. اگر سرفه مداوم (مزمن) دارید، برای درمان آن به پزشک مراجعه کنید.

کاهش وزن: اگر اضافه وزن دارید یا چاق هستید، کاهش وزن می تواند به کاهش فشار بر کف لگن کمک کند.

ترک سیگار: سیگار کشیدن به سرفه مزمن کمک می کند، که می تواند پرولاپس را تشدید کند. ترک سیگار برای سلامت کلی شما نیز بسیار مفید است.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

اولین قرار ملاقات شما می تواند با پزشک عمومی یا متخصص زنان باشد.

آن چه می توانید انجام دهید

برای اینکه از زمان ملاقات خود حداکثر استفاده را ببرید و آماده باشید، این نکات را دنبال کنید:

فهرستی از علائمی که داشته اید و مدت زمان بروز آن ها را تهیه کنید.

اطلاعات کلیدی پزشکی خود را یادداشت کنید، از جمله سایر بیماری هایی که تحت درمان هستید و هرگونه دارو، ویتامین یا مکملی که مصرف می کنید.

در صورت امکان، یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود را همراه داشته باشید تا در به خاطر سپردن تمام اطلاعاتی که دریافت می کنید، به شما کمک کند.

سوالات خود را یادداشت کنید و در صورتی که زمان ملاقات کوتاه بود، ابتدا مهم ترین آن ها را بپرسید.

برای پرولاپس روده کوچک، سوالات اساسی که می توانید از پزشک خود بپرسید عبارتند از:

• آیا این بیماری باعث علائم من شده است؟
• چه رویکرد درمانی را توصیه می کنید؟
• اگر تصمیم بگیرم تحت درمانی قرار نگیرم، چه اتفاقی خواهد افتاد؟
• خطر تکرار این مشکل در آینده چقدر است؟
• آیا برای جلوگیری از پیشرفت بیماری باید محدودیتی را رعایت کنم؟
• آیا اقدامات خودمراقبتی وجود دارد که بتوانم انجام دهم؟

علاوه بر این سوالات، در پرسیدن هر سوال دیگری که برایتان پیش آمده است تردید نکنید.

از پزشک چه انتظاری می رود

پزشک شما احتمالاً برای تشخیص و ارزیابی وضعیت، سوالات زیر را از شما خواهد پرسید:

• چه علائمی دارید؟
• اولین بار چه زمانی متوجه این علائم شده اید؟
• آیا علائم در طول زمان بدتر شده اند؟
• آیا درد لگن دارید؟ اگر بله، شدت درد چقدر است؟
• آیا چیزی باعث ایجاد علائم می شود، مانند سرفه یا بلند کردن اجسام سنگین؟
• آیا نشت ادرار (بی اختیاری ادرار) دارید؟
• آیا سرفه مداوم (مزمن) یا شدید داشته اید؟
• آیا اغلب در حین کار یا فعالیت های روزانه اجسام سنگین را بلند می کنید؟
• آیا در هنگام دفع مدفوع به خود فشار می آورید؟
• آیا دچار بیماری دیگری هستید؟
• چه داروها، ویتامین ها یا مکمل هایی مصرف می کنید؟
• آیا باردار بوده اید و زایمان طبیعی داشته اید؟
• آیا می خواهید در آینده صاحب فرزند شوید؟