اوزانیمود (نام تجاری: زیپوسیا)، از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی است که به جلوگیری از عود بیماری ام اس (مالتیپل اسکلروزیس) کمک می کند. این دارو در مواردی برای کنترل کولیت اولسراتیو نیز تجویز می شود. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف اوزانیمود، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه می شود.
نام عمومی: اوزانیمود
نام تجاری: زیپوسیا
از داروی اوزانیمود برای بهبودی مالتیپل اسکلروزیس (ام اس) استفاده می شود. اوزانیمود درمانی برای بیماری ام اس نیست اما می تواند از حمله سلول های سیستم ایمنی (لنفوسیت ها) به اعصاب مغز و نخاع جلوگیری و به کاهش تعداد دوره های عود این بیماری کمک کند. همچنین می تواند از ایجاد ناتوانی جلوگیری کرده یا آن را به تعویق بیندازد.
پیش از شروع مصرف این دارو و در هر بار مصرف مجدد برگه اطلاعات دارو را مطالعه کنید.
پیش از شروع مصرف اوزانیمود، پزشک آزمایش های پزشکی / تشخیصی (مانند شمارش کامل خون، آزمایش عملکرد کبد، فشار خون، EKG، نبض و معاینه چشم) را برای بررسی عوارض انجام می دهد. این دارو را طبق تجویز پزشک، معمولاً یک بار در روز به صورت خوراکی و همراه با غذا یا بدون آن مصرف کنید.
برای کاهش خطر ابتلا به عوارض جانبی، پزشک ممکن است ابتدا این دارو را با دوز کم تجویز کرده و به تدریج دوز مصرفی را افزایش دهد. دستورالعمل های پزشک خود را به دقت دنبال کنید.
بیشترین اثربخشی دارو در نتیجه مصرف منظم آن حاصل می شود. بنابراین برای جلوگیری از فراموش کردن مصرف دارو، آن را هر روز در یک زمان خاص مصرف کنید.
دوز مصرفی اوزانیمود بر اساس عارضه پزشکی و پاسخ به درمان متفاوت است. از افزایش خودسرانه دوز مصرفی و یا مدت زمان مصرف دارو خودداری کنید. زیرا این کار باعث بهبود عارضه نمی شود و ممکن است خطر بروز عوارض جانبی را افزایش دهد.
بدون مشورت با پزشک مصرف اوزانیمود را قطع نکنید. قطع خودسرانه مصرف این دارو ممکن است موجب تشدید عارضه شود. اگر علائم MS پس از قطع اوزانیمود بسیار تشدید شد، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
سازنده دارو توصیه می کند از مصرف برخی غذاها و نوشیدنی ها که دارای تیرامین زیادی هستند خودداری کنید، زیرا ممکن است مصرف آنها حین استفاده از این دارو باعث افزایش فشار خون شود. این مواد غذایی عبارتند از: پنیرهای قدیمی، گوشت های خشک / قدیمی و سوسیس (مانند سالامی، سوسیس جگر پخته)، ماهی های نگهداری شده (مانند ترشی شاه ماهی)، محصولاتی که حاوی مقادیر زیادی مخمر هستند مانند عصاره های آماده، سوپ های آماده (پودر شده) / آبگوشت، خمیرترش نان (خانگی یا آماده)، غذاهای تخمیر شده (مانند کلم ترش، کیم چی)، بیشتر محصولاتی که بر پایه سویا هستند (مانند سس سویا، توفو)، باقلا / لوبیا سبز، شراب قرمز، شراب شیرین، ما الشعیر، و دیگر موارد. برای جزئیات بیشتر با پزشک یا متخصص تغذیه خود صحبت کنید. همچنین از او بخواهید در تهیه لیستی از غذاهایی که باید در رژیم غذایی خود محدود کرده یا از آنها اجتناب کنید کمک کند.
در صورت تشدید عارضه به پزشک خود اطلاع دهید.
از عوارض اوزانیمود می توان به کمر درد، سرگیجه و سبکی سر اشاره کرد. در صورت تداوم یا تشدید هر یک از این عوارض، سریعاً به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.
برای کاهش خطر سرگیجه و سبکی سر، به آرامی از حالت نشسته یا خوابیده، بلند شوید.
هنگامی که برای اولین بار از اوزانیمود استفاده می کنید، ممکن است به طور موقت دچار کاهش ضربان قلب شوید. برای کاهش این خطر، پزشک ممکن است در 8 روز اول درمان به آرامی دوز مصرفی را افزایش دهد.
به یاد داشته باشید که پزشک معالجتان این دارو را برای شما تجویز کرده چرا که بر این باور است که منافع این دارو بیشتر از عوارض آن است. بیشتر افراد با مصرف اوزانیمود، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.
همچنین این دارو ممکن است باعث افزایش فشار خون نیز شود. فشار خون خود را به طور مرتب کنترل کنید و در صورت بالا بودن نتایج به پزشک اطلاع دهید.
اوزانیمود به ندرت ممکن است باعث ایجاد بیماری جدی کبدی شود. در صورت مشاهده علائم آسیب کبدی، از جمله: حالت تهوع / استفراغ مداوم، از دست دادن اشتها، درد معده / شکم، زردی چشم / پوست و ادرار تیره بلافاصله به مراکز فوریت های پزشکی مراجعه کنید.
این دارو می تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و خطر ابتلا به عفونت را در حین مصرف و به مدت 3 ماه پس از مصرف آخرین دوز دارو افزایش دهد. احتمال ابتلا به عفونت های جدی (مانند برونشیت، تبخال) بیشتر است. در صورت بروز علائم عفونت مانند گلودرد / سرفه مداوم، تنگی نفس، تب / لرز، علائم سرماخوردگی / آنفولانزا، زخم یا تاول، سریعاً به پزشک خود اطلاع دهید. اگر از قبل دچار عفونت بوده اید، مصرف اوزانیمود را شروع نکنید.
همچنین اوزانیمود می تواند خطر ابتلا به نوعی عفونت مغزی نادر اما بسیار جدی لکوآنسفالوپاتی چند کانونی پیشرونده (PML) را افزایش دهد. علائم PML می تواند مانند یکی از حملات در حال تشدید مرتبط با بیماری MS به نظر برسد. در صورت بروز علائم جدید یا وخیم تر که تا چند روز باقی بمانند، مانند گرفتگی یا اختلالات قدرتی، تعادل، گفتار، بینایی یا تفکر، به سرعت به فوریت های پزشکی مراجعه کنید.
در صورت بروز عوارض جانبی بسیار جدی، از جمله: تنگی نفس، سرگیجه شدید / غش، خستگی غیرمعمول / ضعف، درد چشم / حساسیت به نور، اختلالات بینایی (مانند تاری دید، نقطه کور / سایه مرکز بینایی، تغییر رنگ)، اختلالات ذهنی (مانند سردرگمی ناگهانی)، تشنج، سردرد ناگهانی / شدید به فوریت های پزشکی مراجعه کنید.
واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو به ندرت اتفاق می افتد. با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی، از جمله: راش (عوارض پوستی)، خارش / تورم (به خصوص در صورت / زبان / گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی، فوراً به پزشک یا مراکز فوریت های پزشکی مراجعه کنید.
موارد مذکور، تمام عوارض جانبی اوزانیمود را در برنمی گیرد؛ بنابراین در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی دیگری، آن را به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.
پیش از مصرف اوزانیمود، در صورت حساسیت به آن یا هر نوع حساسیت دیگری، پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید. این محصول ممکن است دارای اجزای غیر فعالی باشد که موجب واکنش های آلرژیک و یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.
همچنین قبل از مصرف اوزانیمود، پزشک خود یا پزشک داروخانه را از سوابق پزشکی خود به خصوص سابقه شخصی ابتلا به مشکلات تنفسی (مانند آسم، برونشیت، آمفیزم، آپنه خواب)، عفونت در حال حاضر / سابقه عفونت / بازگشت مجدد عفونت (از جمله هپاتیت و سل)، دیابت، برخی بیماری های چشمی (ادم ماکولا، یووئیت)، مشکلات قلبی (مانند ضربان قلب کند / نامنظم، نارسایی قلبی، سابقه حمله قلبی، درد قفسه سینه، طولانی شدن QT در EKG)، فشار خون بالا، مشکلات کبدی، سیگار کشیدن، سکته مغزی / سکته مغزی خفیف، مطلع سازید.
اوزانیمود می تواند بدن را در معرض ابتلا به عفونت قرار داده یا باعث تشدید عفونت های فعلی بدن شود. از تماس با افرادی که مبتلا به عفونت های مسری هستند (مانند آبله مرغان، سرخک، آنفولانزا) خودداری کنید. اگر در معرض عفونت قرار دارید یا برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
پیش از شروع مصرف اوزانیمود کلیه واکسیناسیون های لازم را انجام دهید. در طول استفاده از اوزانیمود و به مدت 3 ماه پس از مصرف آخرین دوز، بدون موافقت پزشک خود واکسیناسیون انجام ندهید. از تماس با افرادی که اخیراً واکسن های زنده دریافت کرده اند (مانند واکسن آنفولانزا که از طریق بینی استنشاق می شود) خودداری کنید.
قبل از انجام جراحی تمام داروهای مورد استفاده خود (از جمله داروهای با نسخه، داروهای بی نسخه و محصولات گیاهی) پزشک یا دندانپزشک خود را مطلع سازید.
اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. هنگام استفاده از اوزانیمود نباید باردار شوید. زیرا اوزانیمود می تواند به جنین آسیب برساند. در طول مصرف این دارو و 3 ماه پس از قطع درمان، از روش های قابل اطمینان پیشگیری از بارداری استفاده کنید. اگر باردار شدید، به سرعت در مورد خطرات و فواید این دارو با پزشک خود صحبت کنید.
انتقال این دارو به شیر مادر مشخص نیست. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
با پزشک داروخانه یا پزشک خود مشورت کنید.
تداخلات دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت تمامی تداخلات دارویی اوزانیمود را پوشش نمی دهد بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید، همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید.
برخی از محصولاتی که ممکن است با اوزانیمود تداخل داشته باشند عبارتند از: سایر داروهایی که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کنند یا می توانند خطر عفونت را افزایش دهند (مانند ناتالیزوماب، ریتوکسیماب، آلمتوزوماب).
در طول درمان با اوزانیمود، هیچگونه مهارکننده MAO (ایزوکارباکسازید، لاینزولید، متیلن بلو، موکلوبمید، فنلزین، پروکاربازین، راساژیلین، سافینامید، سلژیلین، ترانسیل پرومین) مصرف نکنید. بعلاوه اکثر این مهارکننده ها نباید به مدت دو هفته قبل و بعد از درمان با این دارو نیز مورد استفاده قرار گیرند. از پزشک خود در مورد زمان شروع یا قطع مصرف این دارو سوال کنید.
در صورت مصرف بیش از حد دارو و بروز علائم جدی مانند غش کردن یا اختلال در تنفس با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید.
این دارو را به صورت سرخود به دیگران تجویز نکنید.
بهتر است آزمایش های تشخیصی / پزشکی (مانند شمارش کامل خون، فشار خون، نبض، EKG، MRI، معاینات چشم، آزمایش های عملکرد کبد، آزمایش های ریه / تنفس) قبل از شروع مصرف و در حین درمان با این دارو انجام شود تا میزان بهبودی یا بروز عوارض جانبی بررسی شود. تمام قرار ملاقات های پزشکی و آزمایشگاهی خود را به خاطر بسپارید. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک خود صحبت کنید.
باید برنامه درمانی را طبق تجویز پزشک رعایت کنید. از قبل، از پزشک خود بپرسید که اگر مصرف یک دوز از اوزانیمود را از دست دادید، چه کاری باید انجام دهید. اگر در 14 روز اول دوره درمان یک دوز را فراموش کرده اید، ممکن است لازم باشد مصرف دارو را مجدد با دوز کمتری شروع کنید و به آرامی آن را افزایش دهید؛ اما اگر بعد از 14 روز از دوره درمان مصرف یک دوز را فراموش کردید، از دوز فراموش شده صرف نظر کنید. دوز بعدی را در زمان معین مصرف کنید و از دو برابر کردن دوز بعدی برای جبران، خودداری کنید.
در دمای اتاق و دور از نور و رطوبت در ظرف اصلی دارو نگهداری شود. از نگهداری دارو در حمام خودداری شود. تمام داروها باید از دسترس کودکان و حیوانات دور بمانند.
دارو ها را به درون توالت و فاضلاب نریزید، مگر آن که دستورالعملی برای انجام آن ذکر شده باشد. در صورت منقضی شدن دارو و یا عدم نیاز به آن، با یک روش مناسب آن را دور بریزید.