فینگولیمود

فینگولیمود (نام تجاری: فینگولید)، از داروهای مهارکننده انتخابی سیستم ایمنی است که در کنترل و حمله های بیماری ام اس (مالتیپل اسکلروزیس) در افراد بالای 10 سال کاربرد دارد. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف فینگولیمود، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه می شود.

نام عمومی: فینگولیمود

نام تجاری: فینگولید، دانلوین، نورابکس

موارد مصرف فینگولیمود

فینگولیمود برای مالتیپل اسکلروزیس (ام اس) استفاده می شود اما علاجی برای بیماری ام اس نیست، با این حال تصور می شود با جلوگیری از حمله سلول های سیستم ایمنی (لنفوسیت ها) به اعصاب مغز و نخاع عمل می کند. فینگولیمود به کاهش تعداد دوره های تشدید بیماری کمک کرده و ممکن است از ناتوانی جلوگیری کرده و یا آن را به تعویق بیندازد.

زمان و نحوه مصرف فینگولیمود

پیش از هر بار مصرف این دارو، راهنمای مصرف دارو را مطالعه نمایید. می توانید سوالات خود را از پزشک معالج خود یا پزشک داروخانه بپرسید.

قبل ازشروع مصرف فینگولیمود، پزشک آزمایش های تشخیصی یا پزشکی (مانند: شمارش واحد خون، فشار خون، EKG، نبض و معاینه چشم) را برای کنترل عوارض جانبی انجام می دهد. این دارو را طبق دستورالعمل پزشک به صورت خوراکی به همراه غذا یا به تنهایی، معمولاٌ روزی یکبار مصرف نمایید. بیمار حداقل 6 ساعت پس از مصرف اولین دوز تحت کنترل قرار گرفته تا از عدم کاهش ضربان قلب اطمینان حاصل گردد. ضربان قلب بسیار آهسته، خطر نوعی مشکل جدی ریتمیک قلب (طولانی شدن QT در EKG) را افزایش می دهد. در صورت کمبود منیزیم یا پتاسیم در خون، سابقه شخصی یا خانوادگی طولانی شدن QT در EKG، سابقه خانوادگی مرگ ناگهانی قلب یا نارسایی قلبی، موضوع را به پزشک معالج خود اطلاع دهید. همچنین اگر داروهای دیگری مصرف می کنید که می توانند ضربان قلب را آهسته کنند یا بر ریتم قلب تأثیر بگذارند (مانند ایجاد طولانی شدن QT در EKG )، پزشک خود را در جریان این موضوع قرار دهید.

بعد از قطع مصرف فینگولیمود، در تعداد کمی از افرادی که از این دارو استفاده می کنند، علائم ام اس بسیار شدید شده و یا برای همیشه ناتوان گشته اند؛ بنابراین، از قطع مصرف این دارو بدون تجویز پزشک خودداری نمایید. در صورتی که پزشک مصرف فینگولیمود را به طور موقت قطع کرد، ممکن است لازم باشد حداقل 6 ساعت پس از شروع مجدد این دارو مجدداً بر روی ضربان قلب نظارت وجود داشته باشد. کودکانی که دوز آنها افزایش یافته است نیز ممکن است نیاز به کنترل مجدد به مدت 6 ساعت داشته باشند. جزئیات را از پزشک خود جویا شوید.

دوز مصرفی دارو طبق سن و وزن تعیین می شود. دوز مصرفی دارو و تعداد دفعات مصرف آن را افزایش ندهید و از طولانی تر کردن مدت زمان مصرف دارو نسبت به تجویز پزشک، خودداری کنید. این امر نه تنها باعث تسریع روند بهبود نشده، بلکه خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش می دهد.

بیشترین اثربخشی دارو در نتیجه مصرف منظم آن حاصل می شود؛ بنابراین برای جلوگیری از فراموش کردن مصرف دارو، آن را هر روز در یک زمان خاص مصرف کنید.

در صورت تداوم یا تشدید وضعیت، موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.

عوارض جانبی فینگولیمود

سرفه، سردرد، کمردرد یا اسهال می توانند از عوارض فینگولیمود باشند. در صورت تداوم یا تشدید هر یک از عوارض، حتماً آن را با پزشک معالج یا پزشک داروخانه مطرح کنید.

به یاد داشته باشید پزشک معالجتان این دارو را به دلیل بیشتر بودن منافع نسبت به عوارض آن برای شما تجویز کرده است. بیشتر افراد با مصرف فینگولیمود، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.

فینگولیمود ممکن است باعث افزایش فشار خون شود. فشار خون خود را مرتباً بررسی کنید و در صورت بالا بودن نتایج به پزشک اطلاع دهید.

همچنین فینگولیمود ممکن است خطر سرطان پوست و لنفوم را افزایش دهد. در صورت مشاهده خال های پوستی در حال رشد جدید یا تغییر یافته یا غدد لنفاوی متورم، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.

فینگولیمود می تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و خطر ابتلا به عفونت را در طول مصرف و تا 2 ماه پس از آخرین دوز مصرفی افزایش دهد. احتمال ابتلا به عفونت جدی (مانند برونشیت، ذات الریه، تبخال) بیشتر بوده و در صورت بروز علائم عفونت مانند سرفه مداوم، گلو درد، دشواری در تنفس، تب و لرز، علائم سرماخوردگی یا آنفولانزا، زخم یا تاول بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید. در صورت وجود عفونت، از شروع مصرف این دارو خودداری نمایید.

فینگولیمود ممکن است خطر بروز عفونت نادر مغزی (لکوآنسفالوپاتی چند کانونی پیش رونده (PML)) را افزایش دهد و حتی گاهی پس از قطع درمان نیز باعث بروز این بیماری گردد. علائم PML می تواند به عنوان نوعی حمله برای تشدید ام اس به نظر برسد. در صورت بروز علائم جدید یا تشدید آنها که چندین روز طول کشیده است، مانند گرفتگی یا ضعف عضلانی، تعادل، گفتار، بینایی یا تفکر، بلافاصله موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.

همچنین در صورت بروز علائمی مانند: تنگی نفس، درد قفسه سینه، سرگیجه شدید، غش، ضربان آهسته و یا غیر عادی قلب، ضربان قلب سریع، خستگی، ضعف غیرمعمول، درد چشم، حساسیت به نور، تغییرات بینایی (مانند تاری دید، نقطه کور، وجود لکه های تیره در میدان دید، تغییر رنگ)، تغییرات ذهنی (مانند گیجی ناگهانی)، تشنج و سردرد شدید و ناگهانی، سریعاً به پزشک مراجعه نمایید.

این دارو به ندرت ممکن است باعث مشکلات جدی کبدی شود. در صورت بروز علائمی مانند: حالت تهوع، استفراغ مداوم، از دست دادن اشتها، درد معده یا شکم، زردی چشم یا پوست و ادرار تیره، فوراً موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.

واکنش آلرژیک بسیار جدی نسبت به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی، از جمله: راش پوستی (عارضه های پوستی)، خارش / تورم (به خصوص در صورت و زبان و گلو)، سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی فوراً به پزشک مراجعه کنید. توجه داشته باشید با جویدن، مکیدن و حل کردن دارو در دهان امکان بروز واکنش های آلرژیک افزایش می یابد.

موارد مذکور، تمام عوارض جانبی فینگولیمود را در برنمی گیرد؛ بنابراین در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی دیگری، آن را به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.

موارد احتیاطی و منع مصرف

پیش از مصرف فینگولیمود، در صورت حساسیت به این دارو و یا سایر مواد، موضوع را با پزشک معالج خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که می توانند باعث بروز واکنش های آلرژیک یا سایر مشکلات شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.

همچنین قبل از مصرف فینگولیمود، پزشک خود یا پزشک داروخانه را از سوابق پزشکی خود به خصوص: مشکلات تنفسی (مانند آسم، برونشیت، آمفیزم، آپنه خواب)، سابقه عفونت (از جمله هپاتیت و سل)، دیابت، غش کردن، برخی مشکلات چشمی (ادم ماکولا، یوئیت)، مشکلات قلبی (مانند ضربان قلب آرام یا غیر عادی، نارسایی قلبی، حمله قلبی قبلی، درد قفسه سینه، طولانی شدن QT در EKG)، فشار خون بالا، بیماری کبدی، سکته مغزی یا حمله ایسکمیک گذرا (TIA) مطلع سازید.

قبل از شروع استفاده از این دارو کلیه واکسیناسیون های لازم را انجام دهید. همچنین هنگام استفاده از فینگولیمود و به مدت 2 ماه پس از آخرین دوز مصرفی خود، بدون هماهنگی با پزشک از انجام هرگونه واکسیناسیون بپرهیزید. همچنین از تماس با افرادی که اخیراً واکسن خوراکی فلج اطفال یا واکسن استنشاقی آنفولانزا استفاده کرده اند و افرادی که ممکن است دچار عفونت واگیردار (مانند آبله مرغان، آنفولانزا) باشند، خودداری نمایید. جهت جلوگیری از شیوع عفونت، دست های خود را به خوبی بشویید.

مصرف فینگولیمود ممکن است خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد. به صورت محدود زیر آفتاب حضور داشته و از سولاریوم و چراغ های آفتابی پرهیز کنید. در فضای باز از ضد آفتاب استفاده نموده و لباس محافظ بپوشید. ممکن است توصیه شود از انجام نور درمانی در طول مصرف این دارو خودداری نمایید. جزئیات را از پزشک خود بپرسید.

پیش از انجام جراحی، پزشک یا دندانپزشک خود را از کلیه محصولات مصرفی خود (از جمله داروهای با نسخه، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) مطلع نمایید.

در صورتی که باردار هستید یا قصد بارداری دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. هنگام مصرف فینگولیمود نباید باردار شوید. فینگولیمود ممکن است به جنین آسیب برساند. قبل از شروع مصرف این دارو، پزشک باید آزمایش بارداری را تجویز کند. هنگام مصرف این دارو و به مدت 2 ماه پس از قطع درمان، در مورد اشکال قابل اطمینان کنترل بارداری سوال کنید. در صورتی که باردار هستید، بلافاصله در مورد خطرات و فواید این دارو با پزشک خود صحبت کنید.

انتقال این دارو به شیر مادر مشخص نیست و به دلیل خطر احتمالی برای نوزاد، شیردهی در هنگام استفاده از این دارو توصیه نمی شود.

قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.

تداخلات دارویی فینگولیمود

تداخلات دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت تمامی تداخلات دارویی فینگولیمود را پوشش نمی دهد بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید، همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید.

برخی از محصولاتی که ممکن است با فینگولیمود تداخل داشته باشند عبارتند از: کتوکونازول، داروهای کاهنده ضربان قلب (از جمله: دیگوکسین، مسدود کننده های بتا مانند: آتنولول، متوپرولول، مسدود کننده های کانال کلسیم مانند دیلتیازم یا وراپامیل)، داروهای خاصی برای ضربان قلب نامنظم (از جمله آمیودارون، دیسوپیرامید، دوفتیلید، دروندارون، ایبوتیلید، پروکائینام، پروکائینام کوینیدین، سوتالول)، سایر داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی بدن یا افزاینده خطر عفونت (مانند ناتالیزوماب، ریتوکسیماب).

سوءمصرف

در صورت مصرف بیش از حد دارو و بروز علائم جدی مانند غش کردن یا مشکلات تنفسی با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید.

توجه

از تجویز سرخودانه این دارو به دیگران خودداری نمایید.

آزمایش های تشخیصی یا پزشکی (مانند: شمارش واحدهای خونی، فشار خون، ضربان، EKG، MRI، معاینه چشم، آزمایش عملکرد کبد، آزمایش ریه و تنفس، آزمایش برای بررسی سرطان پوست، تست پاپ اسمیر) ممکن است قبل از شروع مصرف و در طول مصرف فینگولیمود انجام گیرد. تمام قرارهای پزشکی و آزمایشگاهی را حفظ کنید. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.

دوز فراموش شده

اگر یک دوز از دارو را فراموش کردید، به محض به خاطر آوردن آن را مصرف کنید، اما اگر نزدیک زمان مصرف دوز بعدی بود، از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید. همچنین دوز بعدی را به موقع مصرف کرده و برای جبران فراموشی، دوز دارو را دو برابر نکنید.

نگهداری

در دمای اتاق و دور از نور و رطوبت نگهداری شود. از نگهداری دارو در حمام خودداری شود. تمام داروها باید از دسترس کودکان و حیوانات دور بمانند.

دارو ها را درون توالت و فاضلاب نریزید، مگر آن که دستورالعملی برای انجام آن ذکر شده باشد. در صورت منقضی شدن دارو و یا عدم نیاز به آن، با یک روش مناسب آن را دور بریزید.